چکیده در این پژوهش، تنوع ژنتیکی 10 توده مختلف­ نائین هاوندی با استفاده از نشانگرهای پروتئینی و SRAP مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله رویشی گیاه از برگ‌ها، پروتئین و DNA استخراج شد. نتایج پروفایل پروتئینی در مجموع 20 نوار با 15/64 درصد چندشکلی نشان داد. برای ارزیابی تنوع ژنتیکی در سطح DNA، 6 ترکیب آغازگری SRAP مورد استفاده قرار گرفت که در مجموع 583 نوار قابل امتیازدهی مشاهده شد. تعداد 549 نوار آن دارای چندشکلی با میانگین 5/91 برای ترکیبات آغازگری مورد بررسی بود. بیشترین چندشکلی (12/99 درصد) در ترکیب آغازگری E1/M1 و کمترین چندشکلی (21/84 درصد) در ترکیب E2/M2 مشاهده شد. آنالیز خوشه­ای، توده­ها را در 4 گروه اصلی طبقه­بندی نمود. شاخص­های تنوع ژنتیکی برای تمام مکان­های ژنی از جمله میانگین تنوع ژنتیکی نی (h)با مقدار 27/0 و میانگین شاخص شانون (I)با مقدار 41/0 محاسبه شد. سطح بالایی از تمایز جمعیت (79/0=Gst) و سطح مناسبی از جریان ژنی (3/1=Nm) بین جمعیت­های گروه­بندی شده برآورد شد. تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که واریانس درون جمعیتی (58%) بیشتر از واریانس میان جمعیت­ها (42%) است. به طور کلی نتایج مطالعه حاضر، تنوع ژنتیکی بالایی هم در الگوی الکتروفورگرام پروتئین و هم در نوارهای چندشکل تفکیک شده با استفاده از نشانگرهای SRAP با تاکید بر کارآیی بیشتر نشانگرهای SRAP نسبت به نشانگر پروتئین نشان داد که می­تواند در انتخاب والدین با فاصله ژنتیکی زیاد جهت تولید جمعیت‌های در حال تفرق و نقشه‌یابی در برنامه­های دورگ­گیری و به ­نژادی یا بهبود صفات مطلوب و همچنین برای محافظت و مدیریت ژرم­پلاسم این گیاه استفاده شود.

چکیده چاودار یکی از گیاهان زراعی مهم ایران با نام علمی Secaleمتعلق به خانواده گندمیان (Poaceae)‏ می­باشد. در این پژوهش تنوع ژنتیکی 39 جمعیت چاودار از مناطق مختلف ایران، آمریکا و شوروی با نشانگر ISSR مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که 8 آغازگر ISSR 48 باند تولید کردند که شامل 18 باند چندشکل (5/37 درصد چندشکلی) بود. میانگین میزان اطلاعات چندشکلی (PIC) 15/0 و شاخص نشانگر (MI) در آغازگرهای ISSR معادل 7/2 عدد بود. بیشترین مقدار PIC (3/0) مربوط به آغازگر 6+5 و بیشترین MI (96/0) مربوط به آغازگر 6+1 بود. پس از مشاهده محصول­های واکنش زنجیره­ای پلیمراز بر روی ژل آگارز و امتیازدهی باندهای DNA، تجزیه و تحلیل با نرم­افزار NTSYS انجام شد. دندروگرام تجزیه خوشه­ای با روش UPGMA و ضریب تشابه جاکارد جمعیت­های چاودار را به 9 گروه تقسیم کرد که نتایج گروه­بندی آن با گروه­بندی تجزیه مولفه­های اصلی مطابقت داشت. نتایج تجزیه واریانس مولکولی بیانگر تنوع درون گونه­­ای بیشتر از تنوع بین گونه­ای بود. میانگین تنوع ژنی نی (h) 350/0 و میانگین شاخص شانون (I) در گونه­های چاودار 523/0 بود که بیانگر تنوع خوب درون گونه­ها می­باشد. نتایج نشان داد که نشانگر ISSR ابزار مفیدی در تعیین تنوع ژنتیکی درون و بین گونه­ای چاودار است.

چکیده به‌منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی، 32 خانواده ناتنی از گونه فسکیوی پابلند (Festuca arundinacea) در سال زراعی 94-1393 در شهرستان تبریز مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج تجزیه واریانس تنوع معنی‌داری بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی برای صفات ارتفاع بوته، قطر تاج‌پوش، روز تا خوشه‌دهی، روز تا گرده‌افشانی، قطر طوقه، عملکرد تر علوفه، عملکرد خشک علوفه، تعداد ساقه و عملکرد بذر در چین اوّل و در صفات قطر تاج‌پوش، قطر طوقه، عملکرد تر علوفه و عملکرد خشک علوفه در چین دوّم و در سطح احتمال یک درصد مشاهده گردید. براساس نتایج به‌دست آمده از مقایسات میانگین، بیشترین عملکرد خشک علوفه در چین اوّل با 5/758 گرم در ژنوتیپ 32 به دست آمد. تجزیه به مؤلفه‌های اصلی با در نظر گرفتن مقادیر ویژه بزرگتر از یک موجب معرفی سه مؤلفه شد که 5/80 درصد از تغییرات بین نمونه‌ها را توجیه نمودند. در تجزیه خوشه‌ای بیشترین تمایز بین گروه‌ها با سه خوشه حاصل گردید و با برش دندروگرام ژنوتیپ‌ها در سه گروه قرار گرفتند. با توجه به نتایج، خوشه سوّم از نظر اکثر صفات برتر از دو خوشه دیگر بود. ژنوتیپ‌های خوشه سوّم با توجه به ارزش بیشتر این خوشه از نظر صفات مهّم نظیر عملکرد علوفه و عملکرد بذر در برنامه‌های اصلاحی از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار خواهند بود. در به‌نژادی گیاهان علوفه‌ای، موفقیت در گزینش، به تنوع ایجاد شده از نوترکیبی ژنتیکی و هتروزیس بستگی دارد. با توجه به فاصله بین گروه‌های یک و سه، احتمالاً بیشترین موفقیت در تلاقی بین ژنوتیپ‌های این دو گروه به‌دست خواهد آمد.

چکیده ذرت یکی از گیاهانی است که به‌طور گسترده در سطح جهان به‌دلیل سازگاری بالای آن برای تامین مواد غذایی انسان، دام و همچنین مواد خام محصولات صنعتی کشت می‌شود. تحقیق حاضر با هدف گروه‌بندی لاین‌های خالص ذرت .LZea mays با استفاده از صفات آگرومورفولوژیک در راستای تولید بذر هیبرید صورت گرفت. ۱۰۰ لاین خالص ذرت هر کدام در ۶ گلدان به منزله ۶ تکرار کشت و در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در فضای باز محوطه گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در سال ۱۳۹۴ چیده شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد بین لاین‌ها از نظر تمامی صفات مورد مطالعه تفاوت معنی‌دار وجود دارد. ضرایب همبستگی بالایی بین صفات مورد مطالعه مشاهده شد. بالاترین ضریب همبستگی بین صفت طول چوب بلال با وزن چوب بلال (۰/۸۲۲) مشاهده شد. تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام نشان داد صفات طول چوب بلال و وزن چوب بلال ۶۶/۴% تغییر عملکرد دانه را توجیه می‌کنند. در تجزیه کلاستر لاین‌ها در چهار دسته گروه‌بندی شدند. بیشترین فاصله براساس روش ماهانالوبیس بین کلاسترهای ۲ و ۴ برابر ۲۸/۰۷ مشاهده شد. نتایج حاصل از گروه‌بندی براساس تجزیه به مولفه‌های اصلی موید نتایج تجزیه کلاستر بود. به‌طور بالقوه ژنوتیپ‌های گروه‌های ۲ و ۴ می‌توانند به‌عنوان والدین واریته‌های هیبرید و تولید جوامع در حال تفرق استفاده شوند.

چکیده اهداف: گراس‌های چندساله از مهم‌ترین گیاهان مرتعی هستند که به‌لحاظ تولید علوفه، حفاظت و جلوگیری از فرسایش خاک اهمیت زیادی دارند. یکی از جنس‌های مهم خانواده گندم، جنس آگروپیرون است. هدف این پژوهش، بررسی تنوع ژنتیکی در جمعیت‌های مختلف جنس آگروپیرون براساس صفات مورفولوژیک بود.
مواد و روش‌ها: در پژوهش تجربی حاضر، ۳۱ جمعیت از ۳ گونه مختلف جنس آگروپیرون در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با ۳ تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی شمال غرب و غرب کشور ارزیابی شدند. تجزیه و تحلیل خوشه‌ای، پس از استانداردکردن داده‌ها با محاسبه فواصل اقلیدسی و روش جفت‌گروه بدون وزن با میانگین حسابی (UPGMA) با نرم‌افزار SPSS ۱۷ و تحلیل مولفه‌های اصلی از طریق ماتریس ضرایب همبستگی صفات و نرم‌افزار Minitab ۱۴ انجام گرفت.
یافته‌ها: بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی به‌ترتیب در صفات طول خوشه، عملکرد علوفه تر در چین اول و عملکرد علوفه خشک در چین اول بود. در مولفه دوم، صفات عملکرد بذر و قطر طوقه بیشترین اهمیت را در تبیین این مولفه داشتند. تفاوت‌های قابل توجهی بین جمعیت‌های مختلف از نظر صفات مورفولوژیک وجود داشت، به‌طوری که از نظر این صفات گونه‌های مختلف موجود در این جنس از همدیگر قابل تفکیک بودند. از نظر خصوصیات مورفولوژیک، شباهت‌ زیادی بین آگروپیرون کریستاتوم و آگروپیرون دسرتوروم وجود داشت.
نتیجه‌گیری: جمعیت‌های مختلف گونه آگروپیرون الانگاتوم به‌دلیل داشتن صفات مورفولوژیک متمایز، از جمعیت‌های مربوط به آگروپیرون کریستاتوم و آگروپیرون دسرتوروم قابل تشخیص هستند، اما برای تفکیک جمعیت‌های مربوط به آگروپیرون کریستاتوم و آگروپیرون دسرتوروم بایستی از نشانگرهای مولکولی استفاده نمود.

چکیده جنس ﻳﻮﻧﺠﻪ (Medicago) از خانواده بقولات (Fabaceae) و ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻟﮕﻮﻡﻫﺎﻱ ﻋﻠﻮﻓه‌ﺍﻱ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. گونه‌های یکساله موجود در این جنس بومی مناطق مدیترانه‌ای بوده که برای جلوگیری از فرسایش خاک و تولید کود سبز و علوفه استفاده می‌گردند. در این تحقیق، ارزیابی تنوع ژنتیکی و گروهبندی 14 ژنوتیپ یونجه یکساله M. truncatula با استفاده از نشانگرهای مولکولی ISSR انجام شد. تعداد 9 آغازگر ISSR از میان 15 آغازگر با چندشکلی و تکثیر مناسب در واکنش زنجیره‌ای پلی‌مراز، برای انگشت‌نگاری ژنوتیپ‌های مورد مطالعه استفاده شدند. در مجموع تعداد 71 نوار بوسیله آغازگرهای ISSR تکثیر شد که تعداد 11 نوار در بین تمام ژنوتیپ‌ها یک شکل و 60 نوار چندشکل بودند. با استفاده از ضریب تشابه جاکارد، کمترین شباهت (25/0) بین ژنوتیپ TN8.3 (تونس) با TN6.18 (تونس) و بیشترین شباهت (82/0) بین دو ژنوتیپ TN8.3 (تونس) و SA28064 (مصر) مشاهده شد. تجزیه ساختار جمعیتی با استفاده از نرم‌افزار STRUCTURE، ژنوتیپ‌ها را در 9 زیرجمعیت قرار داد. در این مطالعه، بیشترین اختلاط در ژنوتیپ‌های TN1.21 (تونس)، A10 (استرالیا)، F83005-5 (فرانسه)، SA22322 (سوریه)، A20 (استرالیا) و DZA315-16 (الجزایر) مشاهده گردید. نتایج نشان داد که یونجه یکساله M. truncatula علیرغم خودگشن بودن دارای تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه‌ای بوده و این تنوع بطور دقیق با استفاده از نشانگرهای مولکولی ISSR قابل تشخیص است.

چکیده به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین عملکرد و صفات زراعی- مورفولوژیکی در آفتابگردان روغنی، 152 لاین آفتابگردان جمع آوری شده از نقاط مختلف جهان و ایران در محوطه گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با نه تکرار در سال زراعی 1391 مورد بررسی قرار گرفتند. تعداد 14 صفت زراعی و مرفولوژیک شامل: ارتفاع ساقه، قطر ساقه، تعداد برگ، طول پهنک برگ، عرض پهنک برگ، طول دمبرگ، قطر طبق، وزن صد دانه، وزن خشک طبق، وزن خشک دانه در طبق، تعداد روز از کاشت تا گلدهی، تعداد روز از کاشت تا رسیدگی، نسبت مغز دانه به کل دانه و شاخص برداشت اندازه گیری شد. تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف بین ژنوتیپ ها برای تمامی صفات مورد مطالعه در سطح احتمال 05/0 درصد معنی دار می باشد. بالاترین ضریب تغییرات فنوتیپی به ترتیب برای وزن خشک دانه در طبق (30/56)، شاخص برداشت (40/44)، و وزن خشک طبق (44/35) مشاهده شد. همبستگی مثبت و معنی دار بین عملکرد دانه و اکثر صفات اندازه گیری شده مشاهده شد. از میان صفات مورد مطالعه، قطر طبق، نسبت مغز دانه به کل دانه، ارتفاع بوته و تعداد برگ دارای اثرات مستقیم و مثبت با عملکرد دانه بوده و در سطح اول اهمیت قرار گرفتند. با استفاده از تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ های مورد بررسی در 4 گروه متفاوت قرار گرفتند. بیشترین فاصله بین ژنوتیپ های دو گروه 3 و4 مشاهده شد.

چکیده در این تحقیق به منظور دستیابی به میزان و الگوی تنوع ژنتیکی در بذر جمعیت لاین‌های خویش آمیخته نوترکیب آفتابگردان، 70 لاین حاصل از تلاقی PAC2RHA266 به همراه والدین در قالب طرح لاتیس مستطیل 9×8 با دو تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. بعد از رسیدگی صفات مختلفی از قبیل طول دانه، عرض دانه، قطر دانه، وزن صد دانه، درصد پوسته دانه، درصد مغز دانه و عملکرد تک بوته اندازگیری شدند. نتایج نشان داد که اختلاف آماری معنی دار بین لاین‌های مورد مطالعه از نظر تمامی صفات مورد بررسی در سطح احتمال 1٪ وجود دارد. در بین صفات مورد بررسی بیشترین ضریب تغییرات مربوط به عملکرد تک بوته (42/23) و کمترین آن مربوط به درصد مغز دانه (37/1) بود. وراثت پذیری بالا به ترتیب مربوط به وزن صد دانه (995/0) و عرض دانه (990/0) و کمترین آن مربوط به عملکرد تک بوته (521/0) بود. بیشترین ضریب همبستگی بین صفات قطر دانه و عرض دانه (**908/0) مشاهده شد. تجزیه به مؤلفه‌های اصلی متغیرهای مورد مطالعه را به 2 مؤلفه با واریانس تجمعی 81 درصد کاهش داد. 72 لاین آفتابگردان با استفاده از تجزیه خوشه ای به روش Ward به شش گروه طبقه بندی شدند.

چکیده ت چکیده-تحقیقات نشان داده گیاهانی که ریشه آن ها به وسیله ی قارچ های اندوفیت میکوریزا آربوسکولار آلوده می شود، نسبت به گیاهان غیرمیکوریزی، توانایی بالاتری برای تحملتنش های زنده و غیرزنده محیطی مانند خشکی دارند. پسمطالعه گونه های غالب میکوریزا در مناطق خشک برای استفاده از آن ها به عنوان کود بیولوژیک می تواند مفید باشد. در این پژوهش ابتدا از ریشه گیاهان (گندم و جو) در مناطق تحت تنش خشکی (اراک، اصفهان، یزد، تهران، تبریز، قزوین) نمونه برداری شد. سپسبرای شناسایی جنس ها و گونه های میکوریزا، نواحیITS-rDNAبه وسیله ی دو پرایمر اختصاصی (LSU-Glom1 و SSU-Glom1) و پرایمرهای عمومی قارچ ها (ITS4/ITS5) با تکنیک PCR آشیانه­ای تکثیر شد. محصولات مثبت مرحله دوم PCR هر نمونه، همسان سازی شده و کلنی­های مثبت با آنزیم برشیTaq1 ، هضم و الگوهای RFLP نمونه های هضم شده با هم مقایسه و یک نماینده از هر الگوی برشی توالی­یابی شد. نتایج مطالعات مورفولوژیک و مولکولی نشان داد که بیش از 90 درصد نمونه های جداسازی شده از جنس Glomusاست. گونه های Glomus مشاهده شده از طریق توالی یابی،Glomusmosseae، Glomusintraradices،fasciculatumGlomus، sinuosumGlomusgeosporumGlomus،macrocarpumGlomus،etunicatumGlomus،dimorficumGlomusوspGlomusبود. که دو گونهetunicatumو dimorficumدر مشاهد ی مورفولوژیک مشخص نشده بود. نکته چشمگیر این است که گونه mosseaeغلبه ی کاملی در همه مناطق داشت و نتایج مولکولی نیز وجود بیش از 70 درصد از این گونه را نشان می داد.