شناسایی و سنجش کمی و کیفی ترکیبات پلی‌هیدروکسیلات نفتاکینونی پوسته و خار توتیای دریایی اکینومترا ماتایی خلیج فارس

نویسندگان

1 گروه زیست‌شناسی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

2 گروه فیتوشیمی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهیدبهشتی، بندرعباس، ایران

چکیده
اهداف: توتیاهای دریایی به‌دلیل اهمیت تجاری گنادشان در صنعت جهانی بسیار مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. اگر چه بعد از برداشتن گنادهای خوراکی، باقی‌مانده پوسته‌ها و خارها به‌عنوان زباله غذایی بدون استفاده بیشتر دور ریخته می‌شود، اما پوسته‌ها دارای رنگدانه‌های پلی‌هیدروکسیلات- ۱و۴- نفتاکینون (PHNQ) متنوع هستند. هدف مطالعه حاضر، شناسایی و سنجش کمی و کیفی ترکیبات پلی‌هیدروکسیلات نفتاکینونی پوسته و خار توتیای دریایی اکینومترا ماتایی (Echinometra mathaei) خلیج فارس بود.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه تجربی، گونه اکینومترا ماتایی برای نمونه توتیای دریایی مورد آزمایش، تشخیص داده شد. توتیاهای دریایی در فروردین ۱۳۹۳ از ساحل پارک زیتون واقع در جزیره قشم خلیج فارس جمع‌آوری شدند. رنگدانه‌های پوسته و خار به‌کمک هیدروکلریک‌اسید از توتیای دریایی استخراج شد. سپس کمیت ترکیبات نفتاکینونی به‌کمک روش طیف‌سنجی و با استفاده از اسپکتروفتومتری و کیفیت آنها با استفاده از روش کروماتوگرافی مایع طیف‌سنج جرمی (
LC-MS) و کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا (HPLC) ارزیابی شد. تحلیل آماری داده‌ها با آزمون تحلیل واریانس‌ و مقایسه میانگین با آزمون چنددامنه‌ای دانکن در سطح احتمال ۵% و با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS ۱۹ و رسم نمودار با نرم‌افزار Excel ۲۰۱۳ انجام گرفت.

یافته‌ها: بیشترین رنگدانه‌ها از نظر کمی، به‌ترتیب اسپینوکروم A، C، B و اکینوکروم A بودند. حضور رنگیزه‌های PHNQ موجود در رنگدانه‌ها، به‌ترتیب اسپینوکروم B و C، اکینوکروم A و اسپینوکروم A تایید شد.

نتیجه‌گیری: حضور هر یک از چهار رنگیزه در رنگدانه‌های خار و پوسته با استفاده از روش‌های کمی و کیفی مورد تایید است. بیشترین رنگدانه‌ها به‌ترتیب، اسپینوکروم A، C، B و اکینوکروم A هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Bragadeeswaran S, Sri Kumaran N, Prasath Sankar P, Prabahar R. Bioactive potential of sea urchin Temnopleurus toreumaticus from Devanampattinam, Southeast coast of India. J Pharm Altern Med. 2013;2(3):9-18. [Link]
Jimeno J, Faircloth G, Sousa-Faro JM, Scheuer P, Rinehart K. New marine derived anticancer therapeutics- a journey from the sea to clinical trials. Mar Drugs. 2004;2(1):14-29. [Link] [DOI:10.3390/md201014]
Bodnar A. Proteomic profiles reveal age-related changes in coelomic fluid of sea urchin species with different life spans. Exp Gerontol. 2013;48(5):525-30. [Link] [DOI:10.1016/j.exger.2013.01.014]
Khaleghi M, Safahieh A, Savari A, Doustshenas B, Owfi F. The process of long and location changes of sea star (Astropecten hemprichi) and sea urchin (Diadema setosum) in the coast of Chabahar Gulf. J Mar Sci Tech. 2012;11(3):81-90. [Link]
Vadas Sr RL, Beal B, Dowling T, Fegley JC. Experimental field tests of natural algal diets on gonad index and quality in the green sea urchin, Strongylocentrotus droebachiensis: a case for rapid summer production in post-spawned animals. Aquaculture. 2000;182(1-2):115-35. [Link] [DOI:10.1016/S0044-8486(99)00254-9]
Amarowicz R, Synowiecki J, Shahidi F. Chemical composition of shells from red (Strongylocentrotus franciscanus) and green (Strongylocentrotus droebachiensis) sea urchin. Food Chem. 2012;133(3):822-6. [Link] [DOI:10.1016/j.foodchem.2012.01.099]
Zhou DY, Qin L, Zhu BW, Wang XD, Tan H, Yang JF, et al. Extraction and antioxidant property of polyhydroxylated naphthoquinone pigments from spines of purple sea urchin Strongylocentrotus nudus. Food Chem. 2011;129(4):1591-7. [Link] [DOI:10.1016/j.foodchem.2011.06.014]
Kuwahara R, Hatate H, Chikami A, Murata H, Kijidani Y. Quantitative separation of antioxidant pigments in purple sea urchin shells using a reversed-phase high performance liquid chromatography. LWT Food Sci Technol. 2010;43(8):1185-90. [Link] [DOI:10.1016/j.lwt.2010.03.005]
Anderson HA, Mathieson JW, Thomson RH. Distribution of Spinochrome pigments in echinoids. Comp. Biochem. Physiol. 1969;28(1):333-45. [Link] [DOI:10.1016/0010-406X(69)91347-4]
Soleimani S, Yousefzadi M, Moein S, Amrollahi Bioki N, Keshavarz M, Aslian H. Evaluation of antioxidant activity and polyphenolic content of sea urchin Echinometra mathaei from the Persian Gulf. Biotechnol Tarbiat Modares Univ. 2015;6(2):70-80 [Persian]. [Link]
Kuwahara R, Hatate H, Yuki T, and et al. Antioxidant property of polyhydroxylated naphthoquinone pigments from shells of purple sea urchin Anthocidaris crassispina. LWT Food Sci. Technol. 2009;42(7):1296-1300. [Link] [DOI:10.1016/j.lwt.2009.02.020]
Price AR. Studies on the echinoderm fauna of the western Arabian Gulf. J Nat Hist. 1981;15(1):1-15. [Link] [DOI:10.1080/00222938100770011]
Coles SL, McCain JC. Environmental factors affecting benthic infaunal communities of the Western Arabian Gulf. Mar. Environ. Res. 1990;29(4):289-315. [Link] [DOI:10.1016/0141-1136(90)90024-I]
Powell C, Hughes AD, Kelly MS, Conner S, McDougall GJ. Extraction and identification of antioxidant polyhydroxy naphthoquinone pigments from the sea urchin, Psammechinus miliaris. LWT Food Sci. Technol. 2014;59(1):455-60. [Link] [DOI:10.1016/j.lwt.2014.05.016]
Shikov AN, Ossipov VI, Martiskainen O, Pozharitskaya ON, Ivanova SA, Makarov VG. The offline combination of thin-layer chromatography and high-performance liquid chromatography with diode array detection and micrOTOF-Q mass spectrometry for the separation and identification of spinochromes from sea urchin (Strongylocentrotus droebachiensis) shells. J Chromatogr A. 2011;1218(50)9111-4. [Link] [DOI:10.1016/j.chroma.2011.10.045]