---

چاودار یکی از گیاهان زراعی مهم ایران با نام علمی  Secaleمتعلق به خانواده گندمیان (Poaceae)‏ می­باشد. در این پژوهش تنوع ژنتیکی ۳۹ جمعیت چاودار از مناطق مختلف ایران، آمریکا و شوروی با نشانگر ISSR مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که ۸ آغازگر ISSR ۴۸ باند تولید کردند که شامل ۱۸ باند چندشکل (۵/۳۷ درصد چندشکلی) بود. میانگین میزان اطلاعات چندشکلی (PIC) ۱۵/۰ و شاخص نشانگر (MI) در آغازگرهای ISSR  معادل ۷/۲ عدد بود. بیشترین مقدار PIC (۳/۰) مربوط به آغازگر ۶+۵ و بیشترین MI (۹۶/۰) مربوط به آغازگر ۶+۱ بود. پس از مشاهده محصول­های واکنش زنجیره­ای پلیمراز بر روی ژل آگارز و امتیازدهی باندهای DNA، تجزیه و تحلیل با نرم­افزار NTSYS انجام شد. دندروگرام تجزیه خوشه­ای با روش UPGMA و ضریب تشابه جاکارد جمعیت­های چاودار را به ۹ گروه تقسیم کرد که نتایج گروه­بندی آن با گروه­بندی تجزیه مولفه­های اصلی مطابقت داشت. نتایج تجزیه واریانس مولکولی بیانگر تنوع درون گونه­­ای بیشتر از تنوع بین گونه­ای بود. میانگین تنوع ژنی نی (h) ۳۵۰/۰ و میانگین شاخص شانون (I) در گونه­های چاودار ۵۲۳/۰ بود که بیانگر تنوع خوب درون گونه­ها می­باشد. نتایج نشان داد که نشانگر ISSR ابزار مفیدی در تعیین تنوع ژنتیکی درون و بین گونه­ای چاودار است.