---

---

امروزه الگوی تقسیمات شهری که محصول تدوین و اجرای برنامه​ها و طرحهای معاصر شهری است، جایگزین تقسیمات ارگانیکی شده است و در پی این جایگزینی، نقش و جایگاه  مساجد و فضاهای مذهبی در شکل​گیری نظام کالبدی و اجتماعی شهرها و محلات شهری دستخوش تغییر گردیده است. این تحقیق با هدف بررسی جایگاه و نقش فضاهای مذهبی در طرحهای معاصر شهری انجام شده است. سئوال اصلی تحقیق این است که فضاهای مذهبی چه نقش و جایگاهی در طرحهای توسعه و عمران شهری دارند؟ در چه بخش‌هایی از این طرحها به فضاهای مذهبی توجه می​شود؟ برای پاسخ به این سئوال از میان طرحهای موجود در کشور، به جهت مقیاس، قدمت و اهمیت، طرح جامع تهران و طرح تفصیلی ۵ منطقه از آن انتخاب شده‌اند. در انتخاب این مناطق سعی شد با فرض قرارگیری محور "انقلاب– آزادی" به عنوان محور میانی شهر تهران، ۲ منطقه از قسمت شمالی این محور و ۳ منطقه از جنوب آن به شکل تصادفی انتخاب شوند. بر این اساس طرح تفصیلی مناطق ۲،۳،۱۷،۲۰، ۱۲ مورد بررسی قرار گرفتند. مطالعات محتوای این طرحها حول محور‌های چشم انداز، اهداف، راهبردها، طرحهای موضعی و موضوعی، سازمان فضایی، مساحت و سرانه کاربریها(موجود و پیشنهادی) انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که فضاهای مذهبی در طرحهای شهری معاصر اعم از طرح جامع و تفصیلی مورد توجه قرار نگرفته​اند.

---

امنیت یکی از مهم ترین عوامل مؤثر در محیط های شهری است. بنابراین نیاز به امنیت در فضاهای شهری، موجب شکل گیری مجموعه نظریه های مستندی چون نظریۀ «فضاهای قابل دفاع» و «پیشگیری از جرم از راه طراحی محیطی» (CPTED) شده است. در این نوشتار، ابتدا جنبه های مختلف مرتبط با نظریه های فضای قابل دفاع بررسی، و عناصر کلیدی آن تعریف شده است. در ادامه نقش فضاهای قابل دفاع به عنوان سرمایه ای اجتماعی در کاستن از میزان جرم و جنایت در شهرها مورد توجه قرار گرفته است. در پایان نیز رویکرد فضاهای قابل دفاع در شهرهای سنتی ایران، با تأکید بر شهر اصفهان بررسی شده است. هدف این تحقیق، بررسی فضاهای قابل دفاع در عرصۀ شهری و نقش این فضاها به عنوان سرمایه ای اجتماعی در کاستن از میزان جرم و جنایت شهری است. ضمن اینکه با مرور روند شکل گیری شهرهای سنتی ایران، به بررسی پیشینه این رویکرد- فضای قابل دفاع- در شهرهای تاریخی سرزمین کهن ایران (نمونه شهر اصفهان) پرداخته است. سؤال محوری مقاله این است: آیا بین سرمایۀ اجتماعی و فضاهای قابل دفاع در سطح محلات شهری رابطه ای وجود دارد یا خیر؟ روش تحقیق مقاله، تحلیلی- اسنادی از نوع توصیفی است و نویسندگان با بهره گیری از منابع، اسناد و مدارک مرتبط با تحقیق، به تحلیل موضوع پرداخته اند. نتایج و یافته های تحقیق پیشینۀ وجود فضای قابل دفاع- در طراحی و برنامه ریزی- را در شکل گیری شهرهای تاریخی ایران تأیید می کند. فضاهای قابل دفاع و امن در شهرهای تاریخی ایران با پشتیبانی از مفهوم سرمایۀ اجتماعی، تحت نظارت همگانی و با مسئولیت جمعی مراقبت می شده و در کاهش جرم و ثبات امنیتی در شهرها نقش برجسته ای داشته است.

---

هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر کیفیت محیط شهری بر روابط اجتماعی شهروندان در سطح محله است. اهمیت این موضوع از این جهت است که محیط شهری مطلوب موجبات پویایی محله و حضور بیشتر ساکنین در عرصه های شهری را فراهم می کند و بدین طریق امنیت محیط و حس تعلق خاطر شهروندان افزایش می یابد. پرسش اساسی تحقیق چگونگی تاثیر کیفیت محیط بر روابط اجتماعی است. فرضیه این تحقیق این است که رابطه معنی داری میان ویژگی‌های کیفیت محیطی محلات و میزان روابط اجتماعی ساکنین آنها وجود دارد. برای آزمون این فرضیه ابتدا متغیرهای اصلی تحقیق یعنی ویژگی‌های کیفیت محیطی محلات و روابط اجتماعی مورد بررسی و تدقیق قرار گرفتند. سپس با توجه به بررسی های انجام شده تعاریف نظری و عملی از متغیرهای مورد نظر به عمل آمد و بر اساس این تعاریف شاخص های مربوط به متغیرها تعیین و  برای شاخص های تعیین شده گویه هایی طراحی گردید. پرسشنامه ای با ۴۲ گویه برای ارزیابی تحقیق و آزمون فرضیه تحقیق تنظیم شد. روایی و پایایی پرسشنامه طی مصاحبه با کارشناسان و انجام تست اولیه مورد مطالعه قرار گرفت. این پرسشنامه از  ساکنین محله آبکوه که بعنوان جامعه آماری انتخاب شده بود مورد پرسش قرار گرفت. نتایج از طریق نرم‌افزار spss و با کاربرد آزمون T تک نمونه ای و آزمون خی دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده به صحّت فرضیه دلالت داشت.

---

پاندمی ویروس کرونا به‌عنوان یک پدیده تجربه نشده در دنیای مدرن آسیب‌های اقتصادی بزرگی را به تجارت بین الملل، چرخه‌ی کسب و کار و زنجیره‌های عرضه جهانی وارد آورده است. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که گذاشتن محدودیت‌ها و قرنطینه برای کاهش اثرات کرونا تا اندازه‌ای مفید بوده اما این محدودیت‌ها منجر به ایجاد بحران اقتصادی و کاهش تجارت شده است. در این راستا سازمان جهانی گمرک با تمرکز بر اقدامات موثر گمرک در مقابل کووید ۱۹ در راه آینده‌ای پایدار پیشرو بوده و گمرکات سراسر جهان را در این خصوص دعوت کرده تا ضمن کاهش شیوع کووید ۱۹، اثرات بحران اقتصادی و کاهش تجارت را برطرف کند. بر این اساس سازمان جهانی گمرک از اعضای خود دعوت کرد که سیاست‌ها و اقدامات خود برای مقابله با شیوع ویروس کرونا و کاهش اثرات اقتصادی و تجاری آن را با تمامی گمرکات جهان به اشتراک بگذارند. سازمان جهانی گمرک این اقدامات و سیاست‌ها را در چهار مقوله (تسهیل جابه‌جایی محصولات ضروری و کمکی، حمایت از اقتصاد و یکپارچگی زنجیره تامین، محافظت از جامعه و محافظت از کارکنان) دسته بندی کرده است. نتایج این تحقیق نشان داده است که چهار مقوله فوق ارتباط مثبت و معنی داری با کاهش شیوع کووید ۱۹، کاهش بحران اقتصادی و کاهش تجارت دارد و توجه به پیاده سازی آن‌ها به‌ویژه در زمان بحران‌ها می‌تواند ضمن کاربرد عملی برای تقویت بعد اقتصاد و تجارت، به علاقه مندان مباحث علمی توسعه در گمرک، تجارت و ذی‌نفعان مرتبط نیز در علم یاری رساند.

---

طراحی مجتمع های ایستگاهی مترو و امتزاج آ نها با موضوع بحران در معماری فرصتی، جهت شناخت چند منظورگی عملکرد فضاهای ایستگاهی فراهم م یسازد. مقاله حاضر می کوشد تا در راستای کاهش آسی بپذیری ها، تمهیداتی جهت استفاده از این فضا ب هعنوان فضای اسکان موقت در شرایط اضطراری قائل شود. سؤالاتی که در این پژوهش مطرح می شود عبارتند از اینکه، آیا یک مجتمع ایستگاهی مترو می تواند ضمن ایفای نقش، ب هعنوان یک ایستگاه و مجموعه فرهنگی تجاری، در مواقع بحران تبدیل به یک فضای اسکان موقت بشود؟ و اینکه چه عواملی روی انعطا فپذیری معماری ایستگاه ها تأثیرگذارند؟ با توجه به فرضیات تحقیق ب هنظر می رسد ا گر ایستگاه مترو ب هصورت چند منظوره طراحی شود، م یتواند پاسخگوی نیازهای مردم در قالب فضایی جهت اسکان موقت باشد و اینکه مؤلفه هایی مانند تطبیق پذیری و سازگاری فضایی تأثیر زیادی روی انعطاف پذیری معماری ایستگاه ها دارند. چارچوب نظری بر اساس پیشینه تخصصی آن شکل گرفته، روش تحقیق، روش توصیفی )پیمایشی دلفی( می باشد و نتیجه پژوهش با استناد به مؤلف ههای انعطا فپذیری که شامل سیزده مؤلفه مؤثر بر ارائه الگویی جهت طراحی یک فضای منعطف در قالب پرسشنام ههایی در اختیار ۵۰ متخصص قرار گرفت. یافته ها نشان داد که دو عامل )سازگاری و انطباق( و )تبدیل پذیری( اثرگذاری بیشتری در دومنظورگی طراحی داشت هاند.

---

یکی از مهم ترین جنب ههای حضور در فضاهای شهری که سبب سرزندگی و افزایش نقش اجتماعی آن ها م یشود، حرکت پیاده است. امروزه در بسیاری از فضاهای شهری حرکت این گروه از شهروندان که جمعیت بزرگی را نیز به خود اختصاص م یدهند، تحت تأثیر عوامل گونا گون، دچار اختال شده است. عدم رضایتمندی عابران از فضاهای شهری به نوعی با تضییع حقوق آن ها در ارتباط است. حقوق شهروندی، ازجمله مسائلی است که در اسام بسیار به آن توجه شده و بر رعایت ارز شهای انسانی بسیار تأ کید شده است. این تحقیق به دنبال بررسی میزان تأثیر این عوامل در تضییع حقوق عابران در محدوده مطالعاتی )تقاطع بزرگراه جال آل احمد و چمران تا خیابان کارگ رشمالی تقاطع فاطمی(؛ ب هعنوان یکی از نواحی با حجم تردد بالای پیاده؛ است. روش تحقیق تحلیلی-ا کتشافی و بر اساس مطالعات میدانی است. برمبنای اصولی که از دیدگاه عدل در اسام در ارتباط با حقوق شهروندی می توان استخراج نمود و با بررسی مسائل موجود و نظرات کارشناسان، و برای یافتن اهمیت گزین هها از )AHP( معیارهایی به دست آمد. در تحلیل داده ها از فن فرآیند تحلیل سلس همراتبی پرسشنامه استفاده گردید. بررسی اهمیت معیارها و زیرمعیارها نیز با روش دلفی صورت گرفت. یافت هها بیان داشت که مدیریت شهری مه مترین عامل در ارتباط با حقوق عابران پیاده است و سپس سایر عوامل؛ رفتار سا کنین فضاهای مجاور، رفتار دارندگان وسایل نقلیه و رفتار سایر استفاده کنندگان فضا است؛ بنابراین با توجه به نقش تعیی نکننده مدیریت شهری در ارتباط با حقوق عابران پیاده بایستی در طراحی شهرهای جدید، ساماندهی شهرهای موجود، تخصیص منابع مالی برای توسعه شبکه راه ها و بازسازی و بهسازی آ نها و در تدوین مقررات به پیاد هروی ب هعنوان اصل یترین شیوه جابجایی درو نشهری و مناس بترین شیوه سفرهای کوتاه، بالاترین اولویت داده شود.

---

گسترش افقی شهرها پیآمد های مخربی به بار آورده که یکی از مهمترین آنها توسعه ناموزون و عدم استفاده صحیح از اراضی داخل شهر است که در این پژوهش از آن به زمین های قهو ه ای یاد می شود. این اصطاح اولین بار در دولت بریتانیا و در راستای سیاست های توسعه پایدار مطرح شد و بیشتر شامل اراضی بود که دچار آلودگیهای زیست محیطی بودند.
در دو دهه اخیر، سیاست توسعه مجدد این اراضی به عنوان یکی از راهکارهای مهم برای کنترل رشد پرا کنده شهرها مطرح شده است. لذا با توجه به ضرورت موضوع، به کارگیری فن آوری های نوین در توسع همجدد اراض یقهوه ای با هدف بهر هبرداری بهینه از اراضی درون شهری و کاهش آلودگ یها و بهبود فضای اجتماعی اقتصادی ، به عنوان موضوع این پژوهش انتخاب و همچنین به عنوان نمونه موردی اراضی قهو ه ای مسیل کن واقع در شهر تهران بررسی گردید. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است که با استفاده از مطالعات اسنادی پس از مطالعه مبانی نظری، تعاریف و مشخصات اراضی قهوه ای، ضرورت و مزایای استفاده از این اراضی ارائه میشوند. در مرحله بعد پس از بیان فرآیند توسعه مجدد اراضی قهو ه ای، به عنوان نمونه مطالعات میدانی، فرآیند بازتوسعه اراضی قهو ه ای مسیل کن مورد بررسی قرار می گیرد و در نهایت نیز تحلیل و جمع بندی مجموعه اقدامات لازم در فرآیند بازتوسعه اراضی مذکور با رویکردهای اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و گردشگری ارائه می گردد.

---

استفاده از الگوی غیر اسامی وارد شده به معماری مسکونی ایران، متن معماری مسکونی را دچار گسیختگی کرده است.
این شرایط در مناسبات اجتماعی دیده شده: رضایتمندی بصری، تغییر ترکیب و نحوه توزیع بافت مسکونی در قالب تخلیه
مرکز شهر و محات قدیمی، رشد حاشیه نشینی بدون توسعه شهروندی جنب ههایی از گسیختگی فضای شهری هستند.
تحلیل ادراک بصری شهروندان اسامی، جهت گیری سا کنین را از تحولات کالبدی محله نشان م یدهد. در این تحقیق
مولف ههای ارزیابی ادراک ناظر، با توجه به معیارهای فرهنگ اسامی انتخاب شده و با تحلیل پدید ههایی از قبیل: فراوانی
رخدادهای ضد اجتماعی و غیر اسامی، کاهش تعلق خاطر، گسیختگی بافت، نابسامانی و آشفتگی محیط بررسی شده که
در مجموع ارزش کیفیت محیط را بیان میک‌نند. مطالعات آماری در گون ههای نوین ساختما نهای مسکونی تهران که به
صورت مجتمع های بلند مرتبه طراحی شده اند، دنبال می شود. تحقیق انجام شده در جزییات ناهنجاری های اجتماعی
مسکن با روش عاملی تحلیل شده اند. بررسی شامل فضاهای سکونتی است که تحت تأثیر جوامع غیر اسامی وارد طراحی
شهری ایران شده است و هنجارها و مغایرت های مشاهده شده در رفتار سا کنین خانه های تک خانواری، خانه های چند
واحدی و بالاخره مجتم عهای مسکونی مقایسه شده است. نتیجه نشان می دهد که مجتمع های مسکونی بلند مرتبه
با رفتارهای ضد اجتماعی قرینند. بدین ترتیب ا گر عوارض و دستاوردهای توسعه مسکن را در دو دسته متمایز قرار دهیم
و روند تغییرات آ نها را در طول زمان بررسی کنیم مجموعه آ نها همچون دو جریان متضاد به نظر خواهد رسید که یکی
فرایند پویایی زندگی شهری و دیگری فرایند گسیختگی آن است. همچنین بافت های محله ای بدون هویت شاخص
فرهنگ اسامی دارای ناهنجار یهای اجتماعی هستند و در صورت عدم برنامه ریزی کالبدی م یتواند به بحران هویتی در
شکل اجتماعی منجر شود.

---

---

اهداف: اکوسیستم نوآوری بیان می‌دارد که نوآوری از طریق شبکه‌های تعاملی در سطوح مختلف اتفاق می‌افتد. این شبکه یک طیف گسترده از ذی‌نفعان را داراست که به‌عنوان بخشی از اکوسیستم نوآوری، به‌طور پیچیده‌ای در فرآیند نوآوری با یکدیگر در ارتباط هستند. با توجه به اهمیت پیشگیری در بخش سلامت و نظر به اهمیت نقش فناوری‌های زیستی در این حوزه، هدف این تحقیق، ارایه تحلیلی بر اکوسیستم نوآوری واکسن‌های انسانی ایران بود.
مشارکت‌کنندگان و روش‌ها: در پژوهش کیفی حاضر از نوع اکتشافی و توصیفی، ضمن بررسی ابعاد اکوسیستم نوآوری در ادبیات جهان و ویژگی‌های اصلی آن، وضعیت اکوسیستم نوآوری واکسن‌های انسانی ایران بررسی شد. این بررسی از طریق تحلیل محتوای اسناد موجود و مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته با صاحب‌نظران این حوزه، انجام و مدلی از وضعیت موجود اکوسیستم نوآوری واکسن کشور ترسیم شد.
یافته‌ها: غالب دانش‌آموختگان آشنایی کافی با فنون و تکنیک‌های لازم برای حضور در صنعت نداشتند. وجود دو موسسه بزرگ واکسن‌ساز یعنی انستیتو پاستور و رازی از داشته‌های مهم اکوسیستم بودند. تعداد کم شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات و ارتباط اندک شرکت‌های خدماتی موجود با شرکت‌های دانش‌بنیان از جمله کاستی‌ها بود. کاستی‌‌‌ها در ویژگی‌‌‌های ثبات و تعامل پویا در اکوسیستم نوآوری واکسن‌های انسانی ایران مشهود و اتخاذ سیاست‌ها برای ایجاد یا تقویت این ویژگی‌‌‌ها از موضوعات مهم کشور در این حوزه بود.
نتیجه‌گیری: اکوسیستم نوآوری واکسن‌های زیستی در ایران با وجود فراوانی عناصر و بازیگران این حوزه، هنوز به شکل سازمان‌یافته‌ای شکل نگرفته است و ایجاد و توسعه آن نیازمند توجه به ویژگی‌های اکوسیستم نوآوری و رفع چالش‌های آن است.
 
 

---

-

---

مناطق وسیعی از نقاط مسکونی و شهرهای جهان شدیداً زلزله خیز هستند. ایران یکی از آن مناطق بشمار میرود که شهرها و نواحی مختلف آن تا کنون و بویژه در چهار سال اخیر بارها و بارها تکانهای زلزله را تجربه کرده‌اند و تهران یکی از آن شهرهاست که وقوع زمین لرزه‌ای بزرگ در آینده‌ای نزدیک در آن دور از انتظار نیست. لذا تهیه طرح آمادگی در مقابل زلزله در تهران و بحث درباره ملاکهای مربوطه مخصوصاً در مناطق ارگانیک آن کاملا ضروری بنظر میرسد. بافت ارگانیک تهران به سبب فشردگی – کوچه‌های باریک و بن‌بست و راههای ارتباطی ناکافی و قدیمی که از گوشه و کنار آنها لوله‌های گاز شهری عبور کرده است در معرض خطر بیشتری است. در حقیقت در هنگام زلزله ساکنین چنین اماکنی در دام میافتند زیرا ماشین آلات و سایر وسایل اطفا حریق – آمبولانس و غیره نمی‌توانند به سادگی به آنان دسترسی داشته باشند. مقاله حاضراین مطلب را خاطر نشان می‌نماید که گوچه نمی‌توان از وقوع زلزله جلوگیری کرد و یا تمام ساخت و ساز شهری را صددرصد در مقابل این خطر مقاوم ساخت ولی می‌توان آثار مخرب آن‌را با تمهیدات لازم از جمله آماده کردن اماکن و محله‌های مسکونی ارگانیک از طریق ایجاد دسترسی‌های مناسب به حداقل رساند. در آن‌صورت امکان نجات بموقع کسانی که زیر آوار مانده‌اند از طریق مراکز سلسله مراتبی و شبکه‌های کمک‌رسانی و گروههای نجات به سادگی انجام خواهد گرفت.

---

---

چکیده در این پژوهش مکانگزینی فضاهای آموزشی شهر اصفهان بررسی و تحلیل شده است. هدف پژوهش، سنجش تعامل معیارهای مکانیابی با مکانگزینی وضع موجود فضاهای آموزشی است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است و در سطح ۲۴۶ مدرسه نمونه از ۸۴۱ فضای آموزشی شهر اصفهان انجام شده است. برای سنجش تعامل معیارهای مورد مطالعه، از آزمونهای «تحلیل واریانس یکطرفه» و «توکی» استفاده شده است. یافته¬های پژوهش نشان می¬دهد رابطه فضاهای آموزشی با کاربریهای ناسازگار، شرایط اقلیمی و دسترسی معنادار است. در مقابل، فضاهای آموزشی با سایر معیارهای مکانیابی ارتباطی ندارد و بین معیارهای مکانیابی و مکانگزینی وضع موجود فضاها تفاوت معناداری وجود دارد. مجموع این عوامل باعث شده است فضاهای آموزشی اصفهان سازگاری، همجواری و مطلوبیت مناسبی نداشته باشد. واژه های کلیدی: سازگاری، فضاهای آموزشی، مطلوبیت، مکانگزینی، مکانیابی، همجواری، اصفهان.

---

بررسی و مطالعه فرایند رشد و توسعه کلان شهرهای جهانی، نمایانگر شکل گیری شرایط کیفی نا به سامان و در پاره ای موارد بحرانی در محیط های سکونتی به عنوان یکی از مهم ترین آثار و پیامدهای سیاست های توسعه شهری است. این واقعیت در کشورهای در حال توسعه در شکل های حادتری بروز و ظهور پیدا کرده و زمینه ساز پدیدار شدن مسائل عدیده سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شده است. با وجود این معضل نبود یا سطح نازل کیفیت در محدوده های مسکونی شهری منحصر به کشورهای جهان سوم نبوده و در کشورهای پیشرفته صنعتی نیز به مثابه یکی از مهم ترین چالشهای پیش¬روی نظام سیاست گذاری و مدیریت شهری این کشورها محسوب شده و در نتیجه می توان آن را مسأله ای با وسعت و دامنه جهانی دانست. از سوی دیگر نگاهی به مباحث مطرح در ادبیات شهرسازی سال های اخیر نشانگر توجه متفکران و نظریه پردازان شهری به مفهوم «کیفیت محیط سکونت» و نگارش مقالات و کتاب های متنوع و متعددی در این زمینه است. در این میان بحث کیفیت در محیط های سکونتی خاص (مانند مجتمع های مسکونی بلند مرتبه) به واسطه برخورداری این سکونتگاه ها از ویژگی هایی مانند سطح بالای تراکم جمعیتی، ساختمانی و تمرکز در محیطی محصور و گاهی اوقات فاقد ارتباطی ارگانیک با ساختار شهر، دارای حساسیت و پیچیدگی مضاعفی نسبت به سایر بافت های مسکونی است. در این پژوهش، هدف اصلی سنجش کیفیت محیط سکونت در شهرک اکباتان به عنوان یکی از بزرگ ترین شهرک های خاورمیانه و نیز یکی از مهم ترین مجتمع های بلند مرتبه شهر تهران است. روش انجام این تحقیق بر مبنای تکنیک تحلیل رگرسیونی چند متغیره سلسله¬مراتبی استوار بوده و مدل استفاده شده در فرایند تحلیل نیز به مدل تجربی سنجش کیفیت محیط سکونت موسوم است. این مدل دارای ساختاری سلسله¬مراتبی بوده و متشکل از معیارها و ج‍‍زء معیارهایی است که در سطوح مختلف آن قرار می گیرند. در این میان جزء معیارهای سطح آخر مدل، مبنای تنظیم پرسشنامه تحقیق قرار گرفت و بر اساس میزان رضایت مندی یا نارضایتی ساکنان محیط مورد نظر امتیازدهی شدند. پس از انجام تحلیل های آماری مناسب، سطح کیفی سکونت در محدوده مطالعه شده (شهرک اکباتان) در حد متوسطی (۵>۹۸/۲>۱) ارزیابی و وجود رابطه معنا دار (۰۵/۰> P) بین معیارها و جزء معیارهای واقع در سطوح مختلف مدل با متغیر وابسته کیفیت محیط سکونت تأیید شد.

---

دفترهای آژانسهای مسافرت هوایی، یکی از زیرساخت¬های اساسی برای توسعه گردشگری محسوب می¬شوند و میزان عمل‏کرد آنها بیانگر وضعیت توسعه گردشگری و خدمات وابسته به آن در هر جامعه است. بر این اساس، در پژوهش حاضر به تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر عمل‏کرد دفترهای مورد مطالعه در ایران می¬پردازیم. اهداف ما در پژوهش، علاوه بر تعیین عوامل مؤثر بر عمل‏کرد آژانس¬ها، ارزیابی درجه گسترش عمل‏کرد آنها در استان¬های کشور و اولویت¬بندی عاملها برای متعادل¬تر شدن منافع حاصل از عمل‏کرد آژانس¬هاست. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است و تحقیق با استفاده از الگوهای تحلیل عاملی، ضریب توزیع، تحلیل خوشه¬ای و فرایند تحلیل سلسله مراتبی و با به¬کارگیری نرم¬افزارهای SPSS و Arc view صورت گرفته است. یافته¬های پژوهش نشان می¬دهد که از ۵۱ نماگر اولیه، ۳۲ نماگر انتخابی- که به شش عامل معنادار کاهش یافته¬اند و در‏مجموع، ۱۵/۶۶ درصد واریانس جامعه را تبیین میکند، بر عمل‏کرد آژانس¬های هوایی کشور مؤثر هستند. به‏لحاظ توسعه عمل‏کردی آژانس¬ها، استان تهران در سطح بالا (عمل‏کرد مطلوب)، هشت استان در سطح دوم (عمل‏کرد نیمه‏مطلوب به بالا)، یازده استان در سطح سوم (عمل‏کرد نیمه¬مطلوب به پایین) و ده استان در پایین¬ترین سطح (عمل‏کرد نامطلوب) قرار دارند. برای بهبود عمل‏کرد آژانس¬ها، فرایند تحلیل سلسله مراتبی، نقش عامل کارکردی- نهادی را مؤثرتر از دیگر عامل¬ها پیش¬گویی میکند.

---

سطح بالای گلوکز در خون که دیابت نامیده می­شود می تواند صدمه به کلیه­ها، چشم­ها، قلب و غیره را افزایش دهد. در این مقاله، یک ساختار کنترلی فازی TS پس­خور خروجی غیرپویای بدیع ارائه می­شود تا به کمک آن سطح گلوکز خون را برای افراد دیابتی نوع ۱ در سطوح از پیش تعیین شده و با استفاده از تزریق انسولین داخل وریدی تنظیم نمود. برای انجام این کار، از یک دسته معادلات دیفرانسیل تاخیردار برای مدلسازی سیستم متابولیک غدد درون­ریز تنظیم گلوکز/انسولین خون استفاده می­شود. سپس معادلات حاکم بر مدل گلوکز/انسولین خون با استفاده معادلات فازی TS تقریب زده شده و نهایتاً کنترل­کننده فازی TS پس­خور خروجی غیرپویا برای این مدل TS طراحی می­شود.

---

روابط متقابل و پیوند میان مراکز شهری و سکونتگاههای پیرامون شهری به‌طور فزاینده ای به‌عنوان عامل اصلی فرایند تغییرات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شناخته شده است . علی‌رغم این واقعیت، بیشتر نظریه‌های توسعه و رویه‌های اجرایی، تلویحاً به دوگانگی، جمعیت و فعالیتهای نواحی شهری و پیرامون شهری تاکید دارند. این مقاله نشان می‌دهد که چگونه روابط متقابل مراکز شهری و پیرامون آن شامل پیوندهای فضایی (جریان کالاها، پول، سرمایه، مردم، اطلاعات، پسماندها، تولید و فناوری) بر تغییرات نواحی پیرامون شهری اثر می‌گذارند. عملکرد متقابل و پیوند بین مراکز شهری و ۲۰ سکونتگاه پیرامون شهری در استان قزوین نشان می‌دهند که روابط متقابل روستا و شهر بیشتر در بروز تغییرات غیر ارگانیک در نواحی پیرامون شهری استان قزوین مؤثر بوده‌اند. توسعه‌ شهری و پیرامون آن نیازمند آنند تا به‌عنوان فرایندهای مکمل برای کسب منابع کمیاب مورد توجه قرار گیرند. منافع چنین رویکرد یکپارچه‌ای مطمئناٌ از هزینه‌های آن بیشتر است.

---

امروزه، برنامه ریزی و مدیریت بحران شهری جایگاه ویژه ای در حوزه مسائل شهری پیدا کرده است. وقوع بحران های انسانی متعدد در شهرها و کلان شهرهای دنیا و نیاز به برنامه ریزی و مدیریت این گونه بحران ها سبب شده است تا مدیران و برنامه ریزان شهری نیاز به تحقیق و پژوهش بیشتر در این زمینه را به خوبی احساس کنند. گاهی، وقوع بحران های انسانی از قبیل شورش ها و آشوب های شهری در شهرها و کلان شهرها و حوادث ثانویه ناشی از آن ها (خسارت به اموال عمومی، وندالیسم و سرقت) در برهه ای، باعث نبود امنیت در شهرها شده است و مدیریت آن ها راهکارهایی اساسی را طلب می کند. مسیرهای هشت گانه راهپیمایی شهر اصفهان که هر ساله در روزهای خاصی از سال جمعیت انبوهی را در خود می پذیرد، ممکن است در معرض هر گونه بحران احتمالی قرار بگیرد. وقوع بحران در این مسیرها نه تنها خسارت ها و تلفات مالی و جانی فراوانی به بار می آورد؛ بلکه تجمع جمعیت در این مسیرها نیز ممکن است باعث کاهش کارایی سازمان های متولی بحران در این مسیرها شود. فرضیه تحقیق این است که مسیرهای راهپیمایی شهر اصفهان با توجه به تراکم کاربری ها در معرض آسیب پذیری قرار دارند. مطالعات میدانی، پراکندگی فضایی کاربری ها در نقشه های ترسیمی با GIS و محاسبات پژوهشگران حاکی از آسیب پذیری بالای مسیرهای پنج، هشت و شش است. در ضمن، هنگام وقوع بحران کارایی سازمان های متولی بحران نیز کاهش می یابد و این کاهش در مسیر اول و سوم بسیار بارزتر است. بنابراین به جای مسیرهای با آسیب پذیری بالا مسیرهای جدید پیشنهاد شده و برای سایر مسیرها نیز در جهت کاهش خسارت ها و تلفات، راهبردهای مدیریتی معرفی شده است.