---

نفت خام از چهار گروه ترکیبات اشباع، آروماتیک ها، رزین ها و آسفالتین ها تشکیل شده است. آلودگی نفتی اثرات جبران ناپذیری بر اکوسیستم دریا می گذارد. با توجه به آثار سوء آلاینده‌های نفتی بر محیط زیست دریایی، کنترل آنها در بنادر بسیار حائز اهمیت است. تجزیه زیستی مشتقات نفتی در محیط‌های آلوده موثرتر، قوی‌تر و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه‌تر از روش‌های فیزیکوشیمیایی است. در این پژوهش از آب دریا و دوکفه ای های خلیج فارس جهت جداسازی باکتری های تجزیه کننده نفت خام، نمونه برداری شد. شمارش باکتری های تجزیه کننده و هتروتروف در نمونه های جمع آوری شده انجام گردید. باکتری های جداسازی شده با روش های بیوشیمیایی و مولکولی شناسایی شدند. حذف نفت خام با روش اسپکتروفتومتری و کروماتوگرافی گازی برای سویه های برتر مشخص گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که که تراکم و تنوع باکتری‌های هتروتروف و تجزیه کننده نفت خام در دوکفه ای‌ Crassostrea gigas نسبت به محیط اطراف (آب دریا) بیشتر است. در این پژوهش در مجموع ۱۱ باکتری تجزیه کننده جداسازی شد. تعداد ۷ سویه شناسایی بیوشیمیایی شدند و دو سویه برتر تجزیه کننده بطور مولکولی شناسایی گردیدند که این سویه ها به جنس های Shewanella و Alcanivorax تعلق داشتند. این سویه ها در طی ۱۵ روز بیش از نیمی از نفت خام را تجزیه نمودند. از این باکتری ها می توان جهت پاکسازی مناطق دریایی آلوده به نفت البته با بررسی های میدانی بیشتر استفاده نمود.

---

یکی از روش‌های نوین پاکسازی آب‌های زیرزمینی آلوده به ترکیبات نفتی، استفاده از ترکیبات آزادکننده اکسیژن است. این ترکیبات می­توانند با آزاد کردن رادیکالهای آزاد، آلاینده را به صورت شیمیایی تخریب کنند و یا با اکسیژن رسانی به بستر آب زیرزمینی، ضمن تحریک میکروارگانیسم های بومی، منجر به حذف زیستی آلاینده شوند. در پژوهش حاضر، نانوذرات پراکسید کلسیم (CaO_۲) جهت تأمین اکسیژن مورد نیاز برای رشد و فعالیت میکروارگانیسم‌های ساکن آب زیرزمینی در آزمایش‌های ناپیوسته به­کاربرده­شد و تأثیر عوامل مختلف همچون میزان نانوذرات در آب، دما و pH بر عملکرد نانوذرات در حذف آلاینده مدل (نفتالین) در غلظت اولیه ppm ۲۰ مطالعه شد. نتایج نشان داد که در حضور mg/L ۴۰۰ از نانوذرات CaO_۲ و در دمای ^oC  ۰,۵± ۳۰و pH اولیه خنثی، جمعیت میکروبی آب زیرزمینی به بالاترین حد خود رسید و با حفظ شرایط خنثی و یا جلوگیری از افزایش یا کاهش شدید pH، ۱۰۰‌% نفتالین محلول به طور کامل پس از ۲۰ روز حذف شد. همچنین، نفتالین در pHهای ۳، ۴/۷ و ۱۲ و دمای ^oC ۰,۵± ۱۵به ترتیب در روزهای ۲، ۲۰ و ۳۰ به طور کامل از نمونه‌ها حذف شد که نشان­دهنده غالب و سریع بودن واکنش اکسیداسیون شیمیایی در شرایط اسیدی است. در دماهای۰.۵± ۱۵ و ^oC ۰,۵±۳۰ نیز آلاینده در روزهای ۲۰ و ۱۵ از آب زیرزمینی به طور کامل حذف شد. در عین حال با کاهش دما به ^oC ۴ به جهت افت فعالیت میکروبی و سرعت واکنشهای شیمیایی، تنها ۷۵‌% از آلاینده طی ۳۰ روز بررسی، حذف شد.

---

چکیده- آلودگی منابع آب زیرزمینی و به طور کلی خاک­ها، در سال های نزدیک تبدیل به یکی از جدی­ترین مشکلات زیست محیطی در سراسر جهان شده است. از مهم ترین این آلوده کننده­ها، آلاینده­های نفتی و فراورده­هایی است که در اثر نشت و تراوش هنگام ذخیره­سازی و یا انتقال، با نفوذ به خاک، منابع آب زیرزمینی را آلوده می کند. توانایی ورود گسترده این ترکیبات به خاک­های زیرسطحی و منابع آب زیرزمینی، بررسی خصوصیات انتشار آن ها را تبدیل به موضوعی مهم کرده است. موفقیت در ارائه طرحی برای احیاء و آلودگی زدایی محل­های آلوده، بستگی به درک رفتار و توانایی پیش­بینی انتشار این آلاینده­ها در خاک دارد. در این مقاله، عوامل مهم و تأثیرگذار بر انتشار آلاینده های نفتی در  خاک ها و همچنین سفره های آب زیرزمینی، با استفاده از روش اجزاء محدود (FEM) برای تعیین الگوی انتشار آلودگی­های نفتی در خاک هایی با شرایط مختلف مورد بررسی شده است. با استفاده از این مدل عددی، نمودارهایی کاربردی برای تعیین الگوی کلی انتشار آلودگی های  نفتی در خاک ها ارائه شده است. این روش به محققین این امکان را می­دهد تا با داشتن مشخصاتی کلی از محیط محل انتشار آلودگی نفتی مانند میزان نفوذپذیری خاک، نوع آلاینده نفتی و شرایط مختلف خاک منطقه و ... تخمینی مناسب از الگوی انتشار آلودگی در خاک داشته باشند.

---

بررسی تأثیر اصلاح­کننده­ های آلی بر رفتار و گسترش آلاینده های مایع غیرآبی سبک (LNAPL) در خاک برای ارزیابی خطر آلودگی آب­های زیرزمینی، امری مفید می ­باشد. هدف از این پژوهش بررسی اثر کمپوست زباله­ شهری به عنوان اصلاح­کننده­ آلی بر نحوه­ انتقال گازوئیل درون ماسه بوده که در مقیاس آزمایشگاه انجام پذیرفته است. در این تحقیق از ستون­های با ارتفاع ۳۰ و قطر ۴/۲ سانتی­متر از جنس پلکسی­گلاس و سه نوع ماسه­ ریز، متوسط و درشت دانه استفاده شد. ستون­ ها تا ارتفاع ۲۴ سانتیمتر با ماسه و سپس لایه­ رویی به ارتفاع ۴ سانتی­متر با ۵، ۱۰ و ۱۵ گرم کمپوست که معادل ۱۰۰، ۱۵۰ و ۳۰۰ تن بر هکتار بوده، به طور همگن مخلوط و پر شد. در ادامه نیمی از لایه­ ماسه­ مخلوط با کمپوست در هر ستون به گازوئیل با غلظت ۲۰ میلی­گرم بر گرم ماسه آغشته گردید. جهت شبیه ­سازی بارش، آب با سه نرخ جریان ۲۵/، ۵/۰ و ۱ میلی­لیتر بر دقیقه بر ستون­ها اعمال شد. شبیه­ سازی عددی داده­ های آزمایشگاهی و تعیین پارامترهای انتقال، توسط مدل انتقال UTCHEM انجام پذیرفت. مطابق نتایج، مدل عددی حاصل، دارای همپوشانی قابل قبولی با داده­ های آزمایشگاهی بود. همچنین با افزایش میزان کمپوست در پارامتر ضریب پراکندگی تغییرات قابل ملاحظه­ای مشاهده نشد. در این پژوهش ضریب پخش با افزایش دو برابری مقدار کمپوست، ۱۱۰ درصد افزایش یافته و به عنوان نمونه، در ستون حاوی مخلوط ماسه ریزدانه و کمپوست با افزایش دو برابری مقدار کمپوست در نرخ­ های جریان ۲۵/۰، ۵/۰ و ۱میلی­لیتر بر دقیقه، فاکتور تأخیر به ترتیب به میزان ۷۸، ۱۰۰ و ۸۰ درصد افزایش یافت.