---

ت چکیده-تحقیقات نشان داده گیاهانی که ریشه آن ها به وسیله ی قارچ های اندوفیت میکوریزا آربوسکولار آلوده می شود، نسبت به گیاهان غیرمیکوریزی، توانایی بالاتری برای تحملتنش های زنده و غیرزنده محیطی مانند خشکی دارند. پسمطالعه گونه های غالب میکوریزا در مناطق خشک برای استفاده از آن ها به عنوان کود بیولوژیک می تواند مفید باشد. در این پژوهش ابتدا از ریشه گیاهان (گندم و جو) در مناطق تحت تنش خشکی (اراک، اصفهان، یزد، تهران، تبریز، قزوین) نمونه برداری شد. سپسبرای شناسایی جنس ها و گونه های میکوریزا، نواحیITS-rDNAبه وسیله ی دو پرایمر اختصاصی (LSU-Glom۱ و SSU-Glom۱) و پرایمرهای عمومی قارچ ها (ITS۴/ITS۵) با تکنیک PCR آشیانه­ای تکثیر شد. محصولات مثبت مرحله دوم PCR هر نمونه، همسان سازی شده و کلنی­های مثبت با آنزیم برشیTaq۱ ، هضم و الگوهای RFLP نمونه های هضم شده با هم مقایسه و  یک نماینده از هر الگوی برشی توالی­یابی شد. نتایج مطالعات مورفولوژیک و مولکولی نشان داد که  بیش از ۹۰ درصد نمونه های جداسازی شده از جنس Glomusاست. گونه های Glomus مشاهده شده از طریق توالی یابی،Glomusmosseae، Glomusintraradices،fasciculatumGlomus، sinuosumGlomusgeosporumGlomus،macrocarpumGlomus،etunicatumGlomus،dimorficumGlomusوspGlomusبود. که دو گونهetunicatumو dimorficumدر مشاهد ی مورفولوژیک مشخص نشده بود. نکته چشمگیر این است که گونه mosseaeغلبه ی کاملی در همه مناطق داشت و نتایج مولکولی نیز وجود بیش از ۷۰ درصد از این گونه را نشان می داد.

---

تنوع، ساختار ژنتیکی و میزان تفرق چهار سویه از ماهی زینتی بارب، Puntius tetrazona، شامل تایگر، رزی، آلبینو و گرین بارب با استفاده از نشانگر­های ریزماهواره­ای بررسی شد. استخراج DNA از۱۶۰ قطعه ماهی (هر سویه ۴۰ قطعه) از بافت باله پشتی با استفاده از کیت دنا-زیست آسیا و پروتکل شرکت انجام گردید. واکنش تکثیر ۴ نشانگر با استفاده از آغازگرهایSm۱۷، Sm۲۵، Ma۱۰۶ و Ma۱۰۹ انجام و بر روی ژل آکریل آمید ۸ درصد الکتروفورز شد. نتایج بیانگر چند­شکلی بودن تمام جایگاه‌های مورد مطالعه بود. تعداد آلل­های مشاهده شده چهار جایگاه در تمام جمعیت برابر با ۲۱ آلل بود. میانگین تعداد آلل به‌ازای هر نشانگر در تمام جمعیت برابر با ۲۵/۵  و در دامنه ۳ تا ۶ آلل قرار داشت. متوسط تعداد آلل مشاهده شده هر سویه به‌ترتیب تایگر، گرین، آلبینو و رزی بارب برابر ۲۵/۳، ۲۵/۳، ۴ و ۲۵/۳ آلل بودند. متوسط هتروزیگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار در تمام جمعیت به‌ترتیب برابر با ۲۴/۰ و ۴۹/۰ بودند. اکثر جایگاه‌ها در جمعیت­های مختلف انحراف از تعادل هاردی-واینبرگ را نشان دادند. تجزیه داده­های مولکولی نشان داد که بخش قابل توجهی از تنوع افراد (۹۷ درصد) در درون سویه­ها است. مقدارF_st در مطالعه حاضر برابر با ۰۳/۰ بود که نشان از تفرق پایین جمعیت­ها است. تجزیه کلاستری UPGMA براساس فاصله ژنتیکیNei تفرق بسیار کمی در بین سویه­های مختلف تایگر بارب نشان داد. بنابراین، هر چند نشانگرهای ریزماهواره‌ای استفاده شده در مطالعه ساختار ژنتیکی سویه­ها مناسب بودند، اما درجه تفرق سویه­ها بسیار کم و حاکی از درجه خویشاوندی بالای آنها است. 

---

در این تحقیق به منظور دستیابی به میزان و الگوی تنوع ژنتیکی در بذر جمعیت لاین‌های خویش آمیخته نوترکیب آفتابگردان، ۷۰ لاین حاصل از تلاقی PAC۲RHA۲۶۶ به همراه والدین در قالب طرح لاتیس مستطیل ۹×۸ با دو تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. بعد از رسیدگی صفات مختلفی از قبیل طول دانه، عرض دانه، قطر دانه، وزن صد دانه، درصد پوسته دانه، درصد مغز دانه و عملکرد تک بوته اندازگیری شدند. نتایج نشان داد که اختلاف آماری معنی دار بین لاین‌های مورد مطالعه از نظر تمامی صفات مورد بررسی در سطح احتمال ۱٪ وجود دارد. در بین صفات مورد بررسی بیشترین ضریب تغییرات مربوط به عملکرد تک بوته (۴۲/۲۳) و کمترین آن مربوط به درصد مغز دانه (۳۷/۱) بود. وراثت پذیری بالا به ترتیب مربوط به وزن صد دانه (۹۹۵/۰) و عرض دانه (۹۹۰/۰) و کمترین آن مربوط به عملکرد تک بوته (۵۲۱/۰) بود. بیشترین ضریب همبستگی بین صفات قطر دانه و عرض دانه (**۹۰۸/۰) مشاهده شد. تجزیه به مؤلفه‌های اصلی متغیرهای مورد مطالعه را به ۲ مؤلفه با واریانس تجمعی ۸۱ درصد کاهش داد. ۷۲ لاین آفتابگردان با استفاده از تجزیه خوشه ای به روش Ward به شش گروه طبقه بندی شدند.

---

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین عملکرد و صفات زراعی- مورفولوژیکی در آفتابگردان روغنی، ۱۵۲ لاین آفتابگردان جمع آوری شده از نقاط مختلف جهان و ایران در محوطه گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با نه تکرار در سال زراعی ۱۳۹۱ مورد بررسی قرار گرفتند. تعداد ۱۴ صفت زراعی و مرفولوژیک شامل: ارتفاع ساقه، قطر ساقه، تعداد برگ، طول پهنک برگ، عرض پهنک برگ، طول دمبرگ، قطر طبق، وزن صد دانه، وزن خشک طبق، وزن خشک دانه در طبق، تعداد روز از کاشت تا گلدهی، تعداد روز از کاشت تا رسیدگی، نسبت مغز دانه به کل دانه و شاخص برداشت اندازه گیری شد. تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف بین ژنوتیپ ها برای تمامی صفات مورد مطالعه در سطح احتمال ۰۵/۰ درصد معنی دار می باشد. بالاترین ضریب تغییرات فنوتیپی به ترتیب برای وزن خشک دانه در طبق (۳۰/۵۶)، شاخص برداشت (۴۰/۴۴)، و وزن خشک طبق (۴۴/۳۵) مشاهده شد. همبستگی مثبت و معنی دار بین عملکرد دانه و اکثر صفات اندازه گیری شده مشاهده شد. از میان صفات مورد مطالعه، قطر طبق، نسبت مغز دانه به کل دانه، ارتفاع بوته و تعداد برگ دارای اثرات مستقیم و مثبت با عملکرد دانه بوده و در سطح اول اهمیت قرار گرفتند. با استفاده از تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ های مورد بررسی در ۴ گروه متفاوت قرار گرفتند. بیشترین فاصله بین ژنوتیپ های دو گروه ۳ و۴ مشاهده شد.

---

جنس ﻳﻮﻧﺠﻪ (Medicago) از خانواده بقولات (Fabaceae) و ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻟﮕﻮﻡﻫﺎﻱ ﻋﻠﻮﻓه‌ﺍﻱ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. گونه‌های یکساله موجود در این جنس بومی مناطق مدیترانه‌ای بوده که برای جلوگیری از فرسایش خاک و تولید کود سبز و علوفه استفاده می‌گردند. در این تحقیق، ارزیابی تنوع ژنتیکی و گروهبندی ۱۴ ژنوتیپ یونجه یکساله M. truncatula با استفاده از نشانگرهای مولکولی ISSR انجام شد. تعداد ۹ آغازگر ISSR از میان ۱۵ آغازگر با چندشکلی و تکثیر مناسب در واکنش زنجیره‌ای پلی‌مراز، برای انگشت‌نگاری ژنوتیپ‌های مورد مطالعه استفاده شدند. در مجموع تعداد ۷۱ نوار بوسیله آغازگرهای ISSR تکثیر شد که تعداد ۱۱ نوار در بین تمام ژنوتیپ‌ها یک شکل و ۶۰ نوار چندشکل بودند. با استفاده از ضریب تشابه جاکارد، کمترین شباهت (۲۵/۰) بین ژنوتیپ TN۸,۳ (تونس) با TN۶.۱۸ (تونس) و بیشترین شباهت (۸۲/۰) بین دو ژنوتیپ TN۸.۳ (تونس) و SA۲۸۰۶۴ (مصر) مشاهده شد. تجزیه ساختار جمعیتی با استفاده از نرم‌افزار STRUCTURE، ژنوتیپ‌ها را در ۹ زیرجمعیت قرار داد. در این مطالعه، بیشترین اختلاط در ژنوتیپ‌های TN۱.۲۱ (تونس)، A۱۰ (استرالیا)، F۸۳۰۰۵-۵ (فرانسه)، SA۲۲۳۲۲ (سوریه)، A۲۰ (استرالیا) و DZA۳۱۵-۱۶ (الجزایر) مشاهده گردید. نتایج نشان داد که یونجه یکساله M. truncatula علیرغم خودگشن بودن دارای تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه‌ای بوده و این تنوع بطور دقیق با استفاده از نشانگرهای مولکولی ISSR قابل تشخیص است.

---

اهداف: گراس‌های چندساله از مهم‌ترین گیاهان مرتعی هستند که به‌لحاظ تولید علوفه، حفاظت و جلوگیری از فرسایش خاک اهمیت زیادی دارند. یکی از جنس‌های مهم خانواده گندم، جنس آگروپیرون است. هدف این پژوهش، بررسی تنوع ژنتیکی در جمعیت‌های مختلف جنس آگروپیرون براساس صفات مورفولوژیک بود.
مواد و روش‌ها: در پژوهش تجربی حاضر، ۳۱ جمعیت از ۳ گونه مختلف جنس آگروپیرون در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با ۳ تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی شمال غرب و غرب کشور ارزیابی شدند. تجزیه و تحلیل خوشه‌ای، پس از استانداردکردن داده‌ها با محاسبه فواصل اقلیدسی و روش جفت‌گروه بدون وزن با میانگین حسابی (UPGMA) با نرم‌افزار SPSS ۱۷ و تحلیل مولفه‌های اصلی از طریق ماتریس ضرایب همبستگی صفات و نرم‌افزار Minitab ۱۴ انجام گرفت.
یافته‌ها: بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی به‌ترتیب در صفات طول خوشه، عملکرد علوفه تر در چین اول و عملکرد علوفه خشک در چین اول بود. در مولفه دوم، صفات عملکرد بذر و قطر طوقه بیشترین اهمیت را در تبیین این مولفه داشتند. تفاوت‌های قابل توجهی بین جمعیت‌های مختلف از نظر صفات مورفولوژیک وجود داشت، به‌طوری که از نظر این صفات گونه‌های مختلف موجود در این جنس از همدیگر قابل تفکیک بودند. از نظر خصوصیات مورفولوژیک، شباهت‌ زیادی بین آگروپیرون کریستاتوم و آگروپیرون دسرتوروم وجود داشت.
نتیجه‌گیری: جمعیت‌های مختلف گونه آگروپیرون الانگاتوم به‌دلیل داشتن صفات مورفولوژیک متمایز، از جمعیت‌های مربوط به آگروپیرون کریستاتوم و آگروپیرون دسرتوروم قابل تشخیص هستند، اما برای تفکیک جمعیت‌های مربوط به آگروپیرون کریستاتوم و آگروپیرون دسرتوروم بایستی از نشانگرهای مولکولی استفاده نمود.

---

---

هدف از انجام این مطالعه شناسایی جمعیت‌های مختلف مولدین میگوی سفید غربی پرورشی (Litopenaeus vannamei) و تأثیر آمیزش‌های خویشاوندی و غیر خویشاوندی بر روی شاخص‌های ژنتیکی و ضریب هم‌خونی نتاج حاصل از آنها در نسل دوم بود. با توجه به منشاء مولدین نگهداری شده در مراکز تکثیر استان بوشهر با استفاده از روش ریزماهوراه‌ای، پس از شناسایی جمعیت‌های مختلف از میان سه ذخیره مولوکائی، های‌هلث و هیبرید در نسل اول، شاخص‌های ژنتیکی نتاج حاصل از آمیزش‌های درون و برون گروهی آنها در نسل‌های دوم بررسی شد. نتایج نشان داد که میزان تنوع ژنیتکی در ذخیره‌های مولوکائی و های‌هلث (۰۹/۰±۴۶/۰ و ۰۷/۰±۵۰/۰) بیشتر از ذخیره هیبرید (۰۶/۰±۳۸/۰) می‌باشد. میزان ضریب‌ هم‌خونی ذخیره‌های مولوکائی، های‌هلث و هیبرید به ترتیب ۱۴/۰، ۳۱/۰ و ۴۱/۰ بود. لیکن به دلیل فاصله ژنتیکی کم میگوهای ذخیره هیبرید و مولوکائی پس از ادغام ‌آنها با همدیگر دو جمعیت‌ مولوکائی، های‌هلث به عنوان مولدین نسل اول معرفی شدند. در نسل دوم علیرغم بیشتر بودن میزان تنوع ژنتیکی در نتاج حاصل از آمیز‌ش‌های برون گروهی مولوکائی×های‌هلث (۱۲/۰±۴۷/۰) و های‌هلث×مولوکائی (۰۸/۰±۳۹/۰) نسبت به نتاج آمیزش‌های درون گروهی مولوکائی×مولوکائی (۰۴/۰±۱۹/۰) و های‌هلث×های‌هلث (۰۳/۰±۱۱/۰) این مقادیر در مقایسه با نسل اول کاهش یافته بود. کمترین و بیشترین میزان ضریب هم‌خونی به ترتیب مربوط به نتاج مولوکائی×های‌هلث (۱۸/۰±۲۶۸/۰) و مولوکائی×مولوکائی (۱۴۵/۰±۸۵۳/۰) بود. با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان عنوان نمود که عدم اطلاع از شاخص‌های ژنتیکی مولدین و آمیزش‌های صورت گرفته میان افراد خویشاند عوامل اصلی کاهش شاخص‌های ژنتیکی و پسروی ژنتیکی ناشی از افزایش ضریب هم‌خونی در نسل‌های بعدی می‌باشند.

---

به‌منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی، ۳۲ خانواده ناتنی از گونه فسکیوی پابلند (Festuca arundinacea) در سال زراعی ۹۴-۱۳۹۳ در شهرستان تبریز مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج تجزیه واریانس تنوع معنی‌داری بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی برای صفات ارتفاع بوته، قطر تاج‌پوش، روز تا خوشه‌دهی، روز تا گرده‌افشانی، قطر طوقه، عملکرد تر علوفه، عملکرد خشک علوفه، تعداد ساقه و عملکرد بذر در چین اوّل و در صفات قطر تاج‌پوش، قطر طوقه، عملکرد تر علوفه و عملکرد خشک علوفه در چین دوّم و در سطح احتمال یک درصد مشاهده گردید. براساس نتایج به‌دست آمده از مقایسات میانگین، بیشترین عملکرد خشک علوفه در چین اوّل با ۵/۷۵۸ گرم در ژنوتیپ ۳۲ به دست آمد. تجزیه به مؤلفه‌های اصلی با در نظر گرفتن مقادیر ویژه بزرگتر از یک موجب معرفی سه مؤلفه شد که ۵/۸۰ درصد از تغییرات بین نمونه‌ها را توجیه نمودند. در تجزیه خوشه‌ای بیشترین تمایز بین گروه‌ها با سه خوشه حاصل گردید و با برش دندروگرام ژنوتیپ‌ها در سه گروه قرار گرفتند. با توجه به نتایج، خوشه سوّم از نظر اکثر صفات برتر از دو خوشه دیگر بود. ژنوتیپ‌های خوشه سوّم با توجه به ارزش بیشتر این خوشه از نظر صفات مهّم نظیر عملکرد علوفه و عملکرد بذر در برنامه‌های اصلاحی از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار خواهند بود. در به‌نژادی گیاهان علوفه‌ای، موفقیت در گزینش، به تنوع ایجاد شده از نوترکیبی ژنتیکی و هتروزیس بستگی دارد. با توجه به فاصله بین گروه‌های یک و سه، احتمالاً بیشترین موفقیت در تلاقی بین ژنوتیپ‌های این دو گروه به‌دست خواهد آمد.

---

چاودار یکی از گیاهان زراعی مهم ایران با نام علمی  Secaleمتعلق به خانواده گندمیان (Poaceae)‏ می­باشد. در این پژوهش تنوع ژنتیکی ۳۹ جمعیت چاودار از مناطق مختلف ایران، آمریکا و شوروی با نشانگر ISSR مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که ۸ آغازگر ISSR ۴۸ باند تولید کردند که شامل ۱۸ باند چندشکل (۵/۳۷ درصد چندشکلی) بود. میانگین میزان اطلاعات چندشکلی (PIC) ۱۵/۰ و شاخص نشانگر (MI) در آغازگرهای ISSR  معادل ۷/۲ عدد بود. بیشترین مقدار PIC (۳/۰) مربوط به آغازگر ۶+۵ و بیشترین MI (۹۶/۰) مربوط به آغازگر ۶+۱ بود. پس از مشاهده محصول­های واکنش زنجیره­ای پلیمراز بر روی ژل آگارز و امتیازدهی باندهای DNA، تجزیه و تحلیل با نرم­افزار NTSYS انجام شد. دندروگرام تجزیه خوشه­ای با روش UPGMA و ضریب تشابه جاکارد جمعیت­های چاودار را به ۹ گروه تقسیم کرد که نتایج گروه­بندی آن با گروه­بندی تجزیه مولفه­های اصلی مطابقت داشت. نتایج تجزیه واریانس مولکولی بیانگر تنوع درون گونه­­ای بیشتر از تنوع بین گونه­ای بود. میانگین تنوع ژنی نی (h) ۳۵۰/۰ و میانگین شاخص شانون (I) در گونه­های چاودار ۵۲۳/۰ بود که بیانگر تنوع خوب درون گونه­ها می­باشد. نتایج نشان داد که نشانگر ISSR ابزار مفیدی در تعیین تنوع ژنتیکی درون و بین گونه­ای چاودار است.

---

   در این پژوهش، تنوع ژنتیکی ۱۰ توده مختلف­ نائین هاوندی با استفاده از نشانگرهای پروتئینی و  SRAP مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله رویشی گیاه از برگ‌ها، پروتئین و DNA استخراج شد. نتایج پروفایل پروتئینی در مجموع ۲۰ نوار با ۱۵/۶۴ درصد چندشکلی نشان داد. برای ارزیابی تنوع ژنتیکی در سطح DNA، ۶ ترکیب آغازگری SRAP مورد استفاده قرار گرفت که در مجموع ۵۸۳ نوار قابل امتیازدهی مشاهده شد. تعداد ۵۴۹ نوار آن دارای چندشکلی با میانگین ۵/۹۱ برای ترکیبات آغازگری مورد بررسی بود. بیشترین چندشکلی (۱۲/۹۹ درصد) در ترکیب آغازگری E۱/M۱ و کمترین چندشکلی (۲۱/۸۴ درصد) در ترکیب E۲/M۲ مشاهده شد. آنالیز خوشه­ای، توده­ها را در ۴ گروه اصلی طبقه­بندی نمود. شاخص­های تنوع ژنتیکی برای تمام مکان­های ژنی از جمله میانگین تنوع ژنتیکی نی (h)با مقدار ۲۷/۰ و میانگین شاخص شانون (I)با مقدار ۴۱/۰ محاسبه شد. سطح بالایی از تمایز جمعیت (۷۹/۰=Gst) و سطح مناسبی از جریان ژنی (۳/۱=Nm) بین جمعیت­های گروه­بندی شده برآورد شد. تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که واریانس درون جمعیتی (۵۸%) بیشتر از واریانس میان جمعیت­ها (۴۲%) است. به طور کلی نتایج مطالعه حاضر، تنوع ژنتیکی بالایی هم در الگوی الکتروفورگرام پروتئین و هم در نوارهای چندشکل تفکیک شده با استفاده از نشانگرهای SRAP با تاکید بر کارآیی بیشتر نشانگرهای SRAP نسبت به نشانگر پروتئین نشان داد که می­تواند در انتخاب والدین با فاصله ژنتیکی زیاد جهت تولید جمعیت‌های در حال تفرق و نقشه‌یابی در برنامه­های دورگ­گیری و به ­نژادی یا بهبود صفات مطلوب و همچنین برای محافظت و مدیریت ژرم­پلاسم این گیاه استفاده شود.

---

زعفران (Crocus sativus L.) یکی از گران ترین ادویه های موجود در جهان است که عمدتا به عنوان رنگ آمیزی و طعم دهنده در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرد. از متابولیت های ثانویه این گیاه در پزشکی استفاده می شود. مجموعه ای از بیست و دو رقم زعفران که در مناطق مختلف ایران کشت شدند، با ۲۵ نشانگر SSR و ۵ نشانگر SNP به منظور تعیین هویت و تنوع ژنتیکی در این ارقام مورد بررسی قرار گرفتند. طی استفاده از نشانگرهای SSR به طور متوسط ​​۵۰ عدد آلل، و قطعاتی با اندازه تقریبی بین ۱۶۰ تا ۴۰۰ نوکلئوتیدی تمایز یافت. ۳۳ آلل پلی مورفیک بودند که ۷۲٪ پلی مورفیسم را نشان دادند. شباهت ژنتیکی بر اساس داده های SSR، ۹.۵ تا ۸۷.۸ درصد تخمین زده شد. در طی این تنوع ژنتیکی، از پنج نشانگر SNP نیز استفاده گردید، که هر پنج نشانگر SNP نیز عمدتا به دلیل حضور تنها دو آلل پلیمورفیک بود. از پتانسیل نشانگرهای SSR و SNP جهت تشخیص فواصل ژنتیکی در بین ارقام گیاهی استفاده می گردد. پس از تحلیل داده ها، و آنالیز خوشه ای، ارقام کشت شده زعفران به دو گروه اصلی، و هر یک از آن دو گروه، به دو گروه فرعی تقسیم شدند. در این مقاله سعی شده است تا تنوع ژنتیکی زعفران کشت شده، در ایران را با وجود تکثیر غیرجنسی آن نشان دهیم. با توجه به شباهت اقلیمی برخی از مناطق ایران، تغییرات ژنتیکی خاصی در بین گونه های زعفران آن مناطق مشاهده گردید. برای کشت زعفران و تولید با کیفیت بالا در سراسر جهان، تحقیقات در مورد تنوع ژنتیکی خانواده بزرگ C.sativus بر ارزش این محصول، شدیدا می افزاید.
 

---

---

برای بررسی ساختار و ژنتیک جمعیت قارچ Zymoseptoria tritici عامل بیماری سپتوریوز برگی گندم ۷۵ ایزوله این قارچ که از ۷ استان گندم خیز ایران جمع آوری شده بودند توسط نشانگرهای مولکولی ISSR وSSR مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج این بررسی نشان داد جمعیت قارچ عامل بیماری از تنوع ژنتیکی نسبتاً بالایی برخوردار است بطوریکه میانگین تنوع ژنتیکی کل (Ht) در نمونه هی مورد بررسی ۳۳/۰ بود و وقتی تنوع ژنتیکی به تنوع ژنتیکی داخل و بین جمعیت‌های قارچ مورد آزمایش تقسیم شد مشخص شد ۶۹% تنوع در داخل جمعیت‌ها و ۳۱% تنوع در بین جمعیت‌ها وجود دارد. همچنین نتایج این تحقیق نشان از وقوع جریان ژنی قوی در بین استان‌های مورد بررسی داشت.در بین استانهای مورد بررسی بیشترین تنوع ژنتیکی دراستانهای اردبیل و خوزستان مشاهده گردید که تجزیه خوشه ای نیز نشان داد جمعیتهای این دو استان بیشترین شباهت را با هم دارند.
 

---

رتروترنسپوزون‌ها به خاطر توانایی ایجاد تنوع ژنتیکی و تغییرات ژنومی در ژنوم‌های گیاهی به عنوان نشانگرهای مولکولی ایده‌آل جهت مطالعه تنوع ژنتیکی، انگشت‌نگاری DNA و تهیه نقشه ژنتیکی در گونه‌های گیاهی بشمار می‌روند. در این مطالعه نشانگرهای IRAP و REMAP مبتنی برخانواده‌های رتروترنسپوزونی LTR دار (از گندم و جو) جهت مطالعه تنوع ژنتیکی و تعیین ساختار ژنتیکی ۹۴ لاین و رقم بومی گندم دوروم (Triticum turgidum L.) مورد استفاده قرار گرفت. در کل با استفاده از ۶ ترکیب آغازگری IRAP و ۱۵ ترکیب آغازگری REMAP به ترتیب تعداد ۶۳ و ۱۴۱ مکان تکثیر شد. درصد چندشکلی برای آغازگرهای IRAP و REMAP به ترتیب ۱۵/۴۷ و ۸۱/۴۷ درصد بود. بین میانگین هتروزیگوسیتی مورد انتظار (He)، تعداد الل‌های مؤثر (Ne) و شاخص شانن (I) محاسبه شده بر اساس نشانگرهای IRAP و REMAP اختلاف قابل توجهی مشاهده نشد. گروهبندی مبتنی بر هر دو روش بیزین و تجزیه خوشه‌ای بر مبنای الگوریتمNeighbor joining (NJ) ژنوتیپ‌های مورد مطالعه را در پنج گروه قرار داد. تنوع ژنتیکی قابل ملاحضه‌ای (۱۱ درصد) بین گروههای حاصل تجزیه ساختار ژنتیکی با استفاده از نرم‌افزار STRUCTUR در مقایسه با تنوع درون گروهی (۸۹ درصد) حاصل شد (PhiPT =۰,۱۱۱; P=۰.۰۰۱). بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق می‌توان اظهار داشت که نشانگرهای IRAP و REMAP توسعه یافته بر اساس رتروترنسپوزون‌های فعال می‌توانند به عنوان ابزار موثر و کارا در برنامه‌های اصلاحی گندم دوروم جهت تشخیص والدین با فاصله ژنتیکی مناسب مورد استفاده قرار گیرند.