---

رادیکال‌های آزاد، یک یا چند الکترون غیرجفت در اوربیتال خالی دارند که اکسیژن مرکزی آن‌ها، به‌عنوان ROS شناخته می‌شوند. مهار آن‌ها، برای کاهش سطح استرس اکسیداتیو ارگانیسم، در جلوگیری و درمان برخی بیماری‌های مزمن و مخرب موثر می‌باشند. هدف از مطالعه پیش‌رو، بررسی برخی خواص آنتی‌اکسیدانی بخش‌های مختلف توتیای‌دریایی Echinometra matheai و هم‌چنین، تعیین میزان ترکیبات پلی‌فنلی به‌عنوان یک منبع آنتی‌اکسیدانی طبیعی می‌باشد. در مطالعه آزمایشگاهی، عصاره‌های بافت‌‌های مختلف (خار، پوسته، گناد و فانوس‌ارسطو) توتیای‌دریایی با استفاده از سه حلال ان- هگزان، اتیل‌استات و متانول، براساس افزایش قطبیت جدا گردید. سپس فعالیت آنتی‌اکسیدانی هر یک از عصاره‌ها، با استفاده از روش‌های قدرت‌احیاکنندگی، مهار رادیکال آزاد DPPH و ظرفیت کل آنتی‌اکسیدانی سنجیده شد. هم‌چنین، میزان ترکیبات فنلی و فلاونوئید نیز به روش اسپکتروفتومتری مورد ارزیابی قرار گرفت. طبق نتایج به‌دست آمده، پوسته متانولی و خار متانولی به‌ترتیب، دارای بیشترین میزان قدرت احیاکنندگی و مهار رادیکال آزاد DPPH می‌باشند. فانوس-ارسطو اتیل‌استاتی، خار و گناد ان-هگزانی ظرفیت آنتی‌اکسیدانی بیش‌تری نسبت به آسکوربیک‌اسید به‌عنوان استاندارد را دارا می‌باشند. بیشترین میزان فنل و فلاونوئید به‌ترتیب، در خار متانول ۰۰۰۳/۰±۰۰۴۴/۰ میلی‌گرم گالیک‌اسید در گرم عصاره و فانوس‌ارسطو اتیل‌استات ۷۱۶۷/۰±۶۱۶/۲۴ میلی‌گرم کوئرستین در گرم عصاره به‌دست آمد. نتایج اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال ۰۵/۰< p را نشان می‌دهد. یافته‌های مطالعه حاضر نشان داد که می‌توان توتیای‌دریایی را به‌عنوان یک منبع بالقوه از ترکیبات فعال زیستی طبیعی با فعالیت آنتی‌اکسیدانی بالا معرفی کرد.

---

اهداف: ماهی هوور مسقطی بالاترین صید جهانی تون‌ماهیان را دارد. سر ماهی حاوی حدود ۶۴% پروتئین است. بسیاری از پروتئین‌های هیدرولیزشده و پپتید‌های حاصل از منابع مختلف دریایی قدرت آنتی‌اکسیدانی بالایی دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی پروتئین هیدرولیزشده سر ماهی هوور مسقطی بود.
مواد و روش‌ها: در پژوهش تجربی حاضر، ۳۰ قطعه سر ماهی هوور مسقطی تهیه شد. ابتدا درصد ترکیبات مختلف (پروتئین، چربی، خاکستر و رطوبت) در ماده اولیه ارزیابی شد و سپس توسط آنزیم آلکالاز، فرآیند هیدرولیز انجام گرفت و درجه هیدرولیز پروتئین هیدرولیزشده در زمان‌های مختلف ارزیابی شد. فعالیت آنتی‌اکسیدانی مخلوط پروتئین هیدرولیزشده با روش‌های فعالیت حذف رادیکال DPPH، قدرت احیای آهن و فعالیت مهارکنندگی رادیکال ABTS مورد سنجش قرار گرفت. برای تحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری استنباطی استفاده شد.
یافته‌ها: بخش عمده سر ماهی حاوی پروتئین بود و خاکستر بالایی داشت. درجه هیدرولیز با افزایش زمان افزایش یافت و بین زمان‌های ۱۵، ۶۰ و ۱۲۰دقیقه معنی‌دار بود (۰/۰۵p<)، اما در ۱۲۰ و ۲۴۰دقیقه معنی‌دار نبود (۰/۰۵<p). فعالیت مهارکنندگی رادیکال DPPH با افزایش زمان هیدرولیز افزایش یافت و در تمامی نمونه‌های حاصل از زمان‌های مختلف اختلاف معنی‌داری مشاهده شد (۰/۰۵p<). با افزایش مدت‌زمان هیدرولیز، قدرت کاهندگی آهن نمونه‌های پروتئین هیدرولیزشده افزایش یافت که بالاترین مقدار در ۲۴۰دقیقه بود. نمونه‌های حاصل از زمان‌های مختلف، تفاوت معنی‌داری در قدرت کاهندگی آهن داشتند (۰/۰۵p<). با افزایش غلظت پروتئین هیدرولیزشده، فعالیت مهارکنندگی افزایش یافت (۰/۰۵p<).
نتیجه‌گیری: پروتئین هیدرولیزشده سر ماهی هوور مسقطی فعالیت آنتی‌اکسیدانی بالایی دارد و می‌تواند در فرآورده‌های غذایی به‌منظور افزایش پایداری اکسیداسیونی به‌ کار رود.

---

بیماری دیابت یکی از مهمترین مشکلات مرتبط با سلامت در سراسر جهان میباشد. یکی از روشهای کنترل دیابت نوع ۲ مهار آنزیم DPP-IV میباشد. باز داشتن این آنزیم میتواند با جلوگیری از شکستن سریع هورمونهای تنظیم کننده قند خون و در نتیجه طولانی تر کردن مدت زمان عملکرد آنها، کنترل قند خون در بیماران دیابتی را بهبود دهد. همچنین تقویت سیستم آنتی اکسیدانی بدن بیماران دیابتی میتواند از بروز بیماریهای ثانویه ناشی از استرسهای اکسیداتیو جلوگیری نماید. بنابراین به منظور تولید محصولی با عملکرد ضد دیابت و ضد اکسیداسیونی، سر ماهی هوور مسقطی با استفاده از آنزیم آلکالاز (۵/۱% وزن ماده اولیه) و به مدت ۴ ساعت هیدرولیز گردید. میزان فعالیت بازدارندگی DPP-IV ، قدرت حذف رادیکال آزاد DPPH و توانایی کاهندگی محصول تولید شده ارزیابی شد. نتایج نشان داد که پروتئین هیدرولیز شده سر ماهی هوور مسقطی عملکرد زیست فعال وابسته به غلظت دارد و افزایش غلظت پروتئین منجر به افزایش معنی دار (۰۵/۰≥p) در توانایی زیست فعال محصول تولید شده گردید. مقدار IC۵۰ پروتئین هیدرولیز شده در مهار DPP-IV و حذف DPPH به ترتیب ۰۲/۰±۰۱۶/۱ میلیگرم/ میلی لیتر و ۰۱۵/۰±۲۹۷/۰ میلیگرم/میلی لیتر بدست آمد. همچنین فعالیت کاهندگی در غلظت پروتئین ۵/۲ میلیگرم/میلی لیتر، ۰۰۲/۰±۱۷۶/۰ بوده است. در مجموع با توجه به نتایج بدست آمده میتوان بیان نمود که پروتئین هیدرولیز شده سر ماهی هوور مسقطی فعالیت ضد اکسیدانی و ضد دیابت قابل توجهی در شرایط آزمایشگاهی دارد و در صورت انجام پژوهشهای تکمیلی، میتواند به عنوان یک افزودنی غذایی به منظور ارتقاء سطح سلامت مورد استفاده قرار گیرد.

---

کندر یک اولئوگم رزین گیاهی است که از تنه درختان Boswellia بدست می­آید. در این تحقیق اسانس کندر(Boswellia serrata) با روش تقطیر با آب استخراج گردیده و ترکیبات شیمیایی آن با کمک دستگاه کروماتوگرافی گازی- جرمی (GC-MS) شناسایی و درصد ترکیبات اندازه گیری شد. سپس میزان ترکیبات فنولی با استفاده از روش فولین- سیوکالتو و فعالیت آنتی­اکسیدانی در غلظت­های مختلف۱۰۰۰ – ۱۰۰ میکروگرم در میلی­لیتر با روش­های مهار رادیکال­های آزادDPPH، قدرت احیاء­کنندگی، ظرفیت آنتی­اکسیدانی کل و آزمون رنسیمت مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین ترکیبات تشکیل­دهنده اسانس به ترتیب شامل هیدروکربن­های ترپنوئیدی مانند  α- پینن (۸/ ۲۹%)، α– توژن (۹۲/۵ %) ، β - پینن (۴۱/۳ %) و p– سیمن (۱۶/۳ %) می­باشد، همچنین میزان ترکیبات فنولی ۸۸/۹۴ (میلی­گرم اسید گالیک در هر ۱۰۰ گرم اسانس) محاسبه شد. قعالیت آنتی­اکسیدانی اسانس در همه روش­ها وابسته به غلظت بود و بیشترین میزان مهار رادیکال آزاد DPPH، قدرت احیاءکنندگی و ظرفیت آنتی­اکسیدانی کل در بالاترین غلظت (۱۰۰۰ میکروگرم در میلی­لیتر) به ترتیب ۲۳/۲۲%، ۶۵/۰ و ۱۸/۱ تعیین گردید. در آزمون رنسیمت بالاترین پایداری اکسایشی روغن سویا در غلظت ۱۰۰۰ میکروگرم در میلی­لیتر اسانس حاصل گردید. نتایج این مطالعه حاکی از این امر بود که می­توان از اسانس کندر به عنوان یک منبع آنتی­اکسیدان طبیعی و بالقوه برای روغن­ها و فراورده­های حاوی روغن استفاده نمود.

---

چکیده
هدف از انجام این پژوهش تولید پروتئین هیدرولیز شده­ی سویا با بیشترین فعالیت آنتی­اکسیدانی از طریق هیدرولیز آنزیمی ایزوله پروتئین سویا بود. پروتئین هیدرولیز شده­ی سویا از طریق هیدرولیز آنزیمی، توسط آنزیم آلکالاز L ۲,۴  تهیه گردید و عوامل موثر در هیدرولیز، جهت دست­یابی به بالاترین فعالیت آنتی­اکسیدانی پپتیدها توسط روش سطح پاسخ (RSM) با طرح مرکب مرکزی (CCD) با استفاده از نرم افزار  Design Expertبهینه­سازی شدند. اثرات ترکیبی دما، زمان و فعالیت آنزیم به عنوان سه متغیر مستقل در هیدرولیز، بر قابلیت مهار رادیکال آزاد سوپراکسید توسط معادله درجه دوم برازش گردیدند. مدل رگرسیونی مشخص کننده­ی ناحیه ای با بیشترین فعالیت آنتی­اکسیدانی (بیش از ۸/۶۲ درصد) در شرایط بحرانی منطبق با دمای ۷۱/۴۹ درجه سانتی گراد، زمان ۴۵/۱۱۷ دقیقه و فعالیت آنزیمی ۲۷/۶۶ واحد آنسون بر کیلوگرم بود. نتایج نشان داد که پروتئین هیدرولیز شده­ی سویا می تواند قابلیت کاربرد در فرمولاسیون مواد غذایی به عنوان آنتی­اکسیدان طبیعی و نیز استفاده های دارویی داشته باشد.

---

چکیده
 انار (.Punica granatum L) به دلیل وجود مقادیر فراوان ترکیبات آنتی­اکسیدانی، دارای خصوصیات تغذیه­ای و درمانی گسترده ای می­باشد. توجه به خصوصیات رئولوژیکی کنسانتره­ آب انار به منظور طراحی شرایط فراوری و تعیین ویژگی­های آن از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. هدف از این پژوهش بررسی اثر دما (۵ و ۱۵، ۲۵ درجه سلسیوس) و غلظت­ مواد جامد محلول مختلف (۵۵، ۶۰ و ۶۵ درجه بریکس) بر خصوصیات رئولوژیکی کنسانتره آب انار رقم رباب تازه و همچنین خصوصیات آنتی اکسیدانی و رئولوژیکی کنسانتره آب انار پس از ۲۰ هفته نگهداری در دماهای مختلف (۸۰- (شاهد)، ۲۰-، ۴، ۲۰ و ۳۵ درجه سلسیوس) می­باشد. اگرچه گرانروی ظاهری کنسانتره آب انار تازه با افزایش سرعت برشی کاهش یافت و رفتار غیر­نیوتنی رقیق­شونده با برش ومنطبق با مدل هرشل بالکلی (به ویژه در بریکس ۶۵ و دمای ۵ درجه سلسیوس) از خود نشان داد، اما پس از نگهداری رفتار غلیظ شونده با برش از خود نشان داد. همچنین، اگرچه پس از ۲۰ هفته نگهداری، شاخص FRAP کاهش و شاخص  DPPH افزایش یافت، اما شاخص­های CUPRAC و FIC ثابت باقی ماندند. شاخص­های نظیر اثر آنتی­اکسیدانی و خصوصیات رئولوژیکی (گرانروی ظاهری و تنش برشی) نمونه­های نگهداری­شده در دمای ۴ درجه سلسیوس طی ۱۴ هفته اول نگهداری مقادیر مشابهی با نمونه­ منجمد (نگهداری ­شده در دمای ۲۰- درجه سلسیوس) داشتند. به شکل کلی، بهترین دمای نگهداری برای حفظ کیفیت و کاهش هزینه­ها دمای ۴ درجه می­باشد.

---

ترکیبات زیست فعال استخراج‌شده از شاخه درخت به توسط اولتراسوند مورد ارزیابی قرار گرفت. ویژگی‌های رئولوژیکی و محتوای فنلی کل و فلاونوئیدها در ترکیبات استخراج‌شده توسط روش‌های استاندارد بررسی شدند. همچنین قابلیت آنتی‌اکسیدانی ترکیبات زیست فعال استخراج‌شده از طریق اندازه‌گیری قدرت مهار رادیکال هیدروکسیل، رادیکال DPPH و رادیکال سوپراکسید موردسنجش قرار گرفت. مقدار ترکیبات فنولی موجود در عصاره استخراجی شاخه درخت به (۰۴۶/۰± ۳۷۵/۲۰ میلی‌گرم گالیک اسید در گرم عصاره) و مقدار ترکیبات فلاونوئیدی (۰۲۸/۰ ± ۷۸/۱۳ میلی‌گرم کوئرستین در گرم عصاره) بود. آزمایش‌های شیمیایی اثبات کردند که ترکیبات زیست فعال استخراج‌شده از شاخه درخت به، فعالیت مهارکنندگی رادیکال DPPH و رادیکال هیدروکسیل و آنیون‌های سوپراکسید را دارد و می‌تواند به‌عنوان یک ترکیب آنتی‌اکسیدانی مناسب در صنایع غذایی و دارویی مورداستفاده قرار گیرد. مدل‌های رئولوژیکی مستقل از زمان مختلفی برای برازش داده‌های آزمایشگاهی حاصل مورداستفاده قرار گرفتند و مشخص شد که مدل بینگهام مدل بهتری برای توصیف رفتار جریانی نتایج آزمایشگاهی می‌باشد.

---

تمشک به دلیل لطافت زیاد و داشتن آب بالا مستعد آلودگی به عوامل قارچی بوده و از عمر قفسه‌ای کوتاهی برخوردار است. در پژوهش حاضر، کارایی نانو امولسیون کیتوسان و اسانس به‌ لیمو به عنوان پوشش‌های خوراکی جهت افزایش عمر قفسه‌ای تمشک مورد بررسی قرار گرفت. میوه‌های تمشک، با اسانس به لیمو در غلظتهای ۰، ۲۵۰، ۵۰۰ و ۷۵۰ میکرولیتر بر لیتر تیمار شد و سپس با نانو امولسیون کیتوسان در غلظت‌های ۰، ۲۵۰۰ و ۵۰۰۰ میلی‌گرم بر لیتر مورد تیمار قرارگرفته و به سردخانه‌ای با دمای ۲±۴ درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی ۸۵-۹۵ درصد انتقال یافتند. محتوای فنل و فلاونوئید کل، آنتوسیانین، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و فعالیت آنزیم‌های PAL و گایاکول پراکسیداز میوه‌ها هر سه روز یکبار مورد ارزیابی قرار گرفتند. میوه‌های تیمار شده از فعالیت آنزیم PAL و محتوای آنتوسیانین بیشتری برخوردار بودند. بیشترین فعالیت آنزیم PAL (۵۵/۱۳۶ نانو مول وزن تر بر دقیقه) در تیمار ۵۰۰ میکرولیتر بر لیتر اسانس و ۲۵۰۰ میلیگرم بر لیتر نانو امولسیون کیتوسان و بیشترین میزان آنتوسیانین (۲۲/۱۲۹ میلی‌گرم سیانیدین ۳-گلوکوزید در ۱ میلی‌لیتر عصاره) در تیمار ۷۵۰ میکرو‌لیتر بر لیتر اسانس و ۵۰۰۰ میلیگرم بر لیتر نانو امولسیون کیتوسان در روز نهم مشاهده شد. همچنین بیشترین محتوای فنل کل (۵۳/۵۷ میلی‌گرم گالیک‌اسید در ۱ میلی‌لیتر عصاره) در نمونه‌های مربوط به شاهد در روز نهم مشاهده شد. پوشش دهی تمشک با اسانس به‌لیمو و نانو امولسیون کیتوسان می‌تواند به عنوان روشی سالم، میزان ترکیبات بیوشیمیایی از جمله فنل و آنتوسیانین و فعالیت آنزیم‌های دخیل در بیوسنتز ترکیبات فنولیک مانند PAL را افزایش دهد.

---

در این پژوهش، اثر هیدرولیز آنزیمی کازئین بر درجه هیدرولیز، ویژگی‌های عملکردی (مانند انحلال‌پذیری، امولسیون-کنندگی و کف‌کنندگی)، فعالیت آنتی‌اکسیدانی (مانند مهاررادیکال آزاد DPPH، مهار رادیکال ABTS، قدرت احیاءکنندگی، مهار رادیکال هیدروکسیل، فعالیت آنتی‌اکسیدانی در امولسیون و شلاته‌کنندگی یون‌های آهن و مس) ارزیابی شد. فرآیند هیدرولیز با استفاده از آنزیم پانکراتین و نسبت آنزیم به سوبسترای (وزنی/وزنی ۳-۵/۰%)، به‌مدت ۱۸۰ دقیقه انجام شد. نتایج نشان دادند که، هیدرولیز آنزیمی کازئین موجب بهبود ویژگی انحلال‌پذیری، تغییر در فعالیت امولسیون-کنندگی و کف‌کنندگی (به‌ویژه در pH اسیدی) شد. به‌طورکلی، کازئین هیدرولیز شده در نسبت آنزیم به سوبسترا ۵/۲ درصد، بهترین ویژگی‌ها را از خود نشان داد. هیدرولیز کازئین با ۵/۲درصد پانکراتین به‌ترتیب منجر به افزایش مهاررادیکال DPPH (از ۱۳/۱۱ به ۱۷/۴۲ درصد)، ABTS (۰۱/۲۲ به ۳۱/۸۴ درصد)، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی معادل ترولوکس (۵۱/۰ به ۲۸/۲ میلی‌مولار)، قدرت احیاء کنندگی (۴۱/۰ به ۶۲/۰)، مهار رادیکال هیدروکسیل (۳۱/۱۳ به ۰۱/۷۳ درصد) و ترکیبات واکنش‌پذیر اسید تیوباربیتوریک یا TBARS (۴۱/۰ به ۲۵/۰ میلی‌گرم در لیتر امولسیون) شد. همچنین، به‌ترتیب فعالیت شلاته‌کنندگی یون‌ آهن (۷/۱۹ به ۹/۶۸درصد) و فعالیت شلاته‌کنندگی یون مس (۴۹/۲ به ۳۸/۱۷درصد) قبل و بعد از هیدرولیز تغییر کرد. نتایج نشان دادند که هیدرولیز آنزیمی کازئین با پانکراتین، روشی موثر برای تولید محصولی با ویژگی-های آنتی‌اکسیدانی و عملکردی مناسب و قابل استفاده در فرمولاسیون امولسیون‌های غذایی مختلف است.

---

گیاه اناریجه با نام علمی Froriepia subpinnata از جمله گیاهان بومی ایران با توزیع گسترده در مناطق جنگلی شمال کشور است. این پژوهش برای اولین بار با هدف بررسی ویژگی‌های ضدرادیکالی و آنتی‌اکسیدانی عصاره اناریجه با بهره-گیری از روش‌های متفاوت (فولین-سیوکالته، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل، فعالیت مهارکنندگی رادیکال‌های آزاد DPPH و ABTS و نیز قدرت احیاءکنندگی آهن) و همچنین شناسایی و اندازه گیری کمی اسید فنلی غالب موجود در عصاره اناریجه به روش کروماتوگرافی مایع با کارائی بالا، صورت گرفت. عصاره در تمام ارزیابی‌ها از پتانسیل آنتی‌اکسیدانی قابل ملاحظه‌ای برخوردار بود و فعالیت‌های آنتی‌اکسیدانی وابسته به غلظت را نشان داد. در غلظت‌های کمتر از ۰۳/۰ درصد، عصاره استخراجی ظرفیت آنتی‌اکسیدانی بالاتری را نسبت به آنتی‌اکسیدان سنتزی به خود اختصاص داد؛ بطوریکه در غلظت ۵۰ میکروگرم در میلی‌لیتر توانایی آنتی‌اکسیدانی عصاره و آنتی‌اکسیدان سنتزی به ترتیب ۴۷/۰ و ۲۲/۰ میکروگرم در میلی‌لیتر تعیین گردید. لازم به ذکر است که برای اولین بار حضور اسید کلروژنیک به عنوان اسید فنلی غالب در گیاه اناریجه شناسایی گردید. بر اساس نتایج به دست آمده، می‌توان سبزی اناریجه را به عنوان منبع غنی و جدید از آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی به صنعت غذا و دارو معرفی نمود.

---

در این تحقیق، ابتدا باهدف شناسایی اولیه ترکیبات عصاره جلبک دریایی سارگاسوم، (Sargassum sp.)، شاخص‌هایی مثل میزان ترکیبات کاروتنوئیدی، فنلی و فلاونوئیدی کل به روش اسپکتروفتومتری اندازه گیری شدند. فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره جلبک استخراج شده نیز با آزمون مهار رادیکال‌های آزاد (DPPH) مورد بررسی قرار گرفت. سپس ریزپوشانی عصاره جلبک با پوشش-های مرکب از مالتودکسترین (M) و کنستانتره آب پنیر (WPC) توسط خشک‌کن انجمادی انجام گرفته و تاٴثیر این فرآیند بر بهبود پایداری عصاره‌ها و متعقبا بهبود فعالیت آنتی اکسیدانی آنها بر روغن ماهی با اندازه‌گیری دو شاخص پراکسید و پاراآنیزیدین طی ۱۵ روز نگهداری ارزیابی گردید. ارزیابی‌ها حاکی از وجود مقادیر متوسط mg/g ۳۲/۰، mg GA/Eg ۱۹/۸۴ و mg GA/Eg ۰۳/۴ به ترتیب از ترکیبات کاروتنوئیدی، فنل و فلاوونوئید در عصاره بود. همچنین طبق نتایج، امولسیون تهیه شده از مخلوط عصاره جلبکی و M+WPC کاملاً پایدار بوده و میزان ویسکوزیته و اندازه ذرات آن به ترتیب در حدود MPa.s ۴ ± ۶۷۰ و nm ۴۱/۶۲ ± ۳۰/۵۶۵ محاسبه گردید. طی دوره ۱۵ روز نگهداری، روغن ماهی غنی‌شده با عصاره جلبک ریزپوشانی شده و TBHQ کمترین مقادیر پراکسید و پاراآنیزیدین را نشان دادند. بیشترین سطوح شاخص‌های اکسیداسیونی نیز به ترتیب در تیمارهای روغن ماهی و عصاره جلبکی خالص مشاهده گردید. نتایج این مطالعه به خوبی نشان داد ریزپوشانی عصاره جلبک سارگاسوم با دیواره‌ای از M+WPC در بهبود پایداری ویژگی آنتی اکسیدانی آن موثر است.

---

نان بربری از رایج‌ترین انواع نان‌های مسطح در ایران است. در این پژوهش اثر افزودن کنجاله کنجد و پلی‌ساکارید محلول در آب سویا به فرمولاسیون نان بربری با استفاده از شیوه سطح پاسخ و با یک طرح چرخش پذیر مرکب مرکزی مورد بررسی قرار گرفت. متغیرهای مستقل شامل کنجاله کنجد (۵/۱۲-۰ درصد) و پلی‌ساکارید محلول در آب سویا (۲-۰ درصد) بود. خصوصیات رنگی، فعالیت ضد اکسایشی و میزان املاح نان به عنوان متغیرهای وابسته در نظر گرفته شدند. روش پردازش تصویر با استفاده از نرم‌افزار Image J و تبدیل فضای رنگیRGB به L*a*b* جهت بررسی ویژگی‌های رنگی نان به‌کار گرفته شد. فعالیت ضد رادیکالی نمونه بهینه با سنجش ظرفیت فنول کل و قدرت مهار رادیکالی DPPH بررسی گردید. همچنین میزان املاح معدنی آن با دستگاه جذب اتمی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که افزایش مقادیر کنجاله کنجد و پلی‌ساکارید محلول در آب سویا در نان بربری، تاثیر معنی‌داری بر پارامترهای رنگی نان داشته و میزان تخلخل، فعالیت ضداکسیدانی واملاح معدنی نان بربری را افزایش داد. بر اساس یافته‌های این تحقیق، رنگ سنجی با روش پردازش تصویر به عنوان روشی ساده و غیر مخرب در ارزیابی ویژگی‌های رنگ سطح نان پیشنهاد می‌گردد. نتایج بهینه‌سازی نشان داد که استفاده از ۴۳/۶ درصد کنجاله کنجد و ۶۲/۰درصد پلی ساکارید محلول در آب سویا بیشترین تأثیر را بر ویژگی‌های رنگی، فعالیت ضداکسیدانی و میزان املاح معدنی نان داشته است.

---

---

در تحقیق حاضر، اثر امواج اولتراسونیک بر فعالیت آنتی­اکسیدانی عصاره آبی- اتانولی (۵۰:۵۰) جوانه رقمهای گندم تجن، N۸۰۱۹ و مروارید بررسی شد. نتایج نشان داد که امواج اولتراسونیک باعث افزایش میزان ترکیبات پلی­فنلی و توکوفرولی شد، اگرچه اثر آنها بر استخراج ترکیبات پلی­فنلی خیلی بهتر یود. میزان ترکیبات پلی فنلی عصاره جوانه­های گندم تجن، N۸۰۱۹ و مروارید به ترتیب ۶۷۹، ۷۸۳ و ۵۴۵ میلی­گرم بر کیلوگرم بود، که بعد از به کار بردن امواج اولتراسونیک میزان این ترکیبات به ترتیب به ۷۷۷، ۸۹۱ و ۵۹۳ میلی­گرم بر کیلوگرم افزایش یافت. همچنین فعالیت آنتی­اکسیدانی (آزمونهای مهارکنندگی رادیکال آزاد DPPH، بی­رنگ شدن بتاکاروتن و رنسیمت) تیمارهای مختلف نشان داد که بهترین نمونه، عصاره استخراج شده از جوانه گندم N۸۰۱۹ تحت فرایند اولتراسونیک و بعد از آن به ترتیب ۱۰۰ پی­پی­امTBHQ ، عصاره جوانه گندم تجن تحت فرایند اولتراسونیک، عصاره جوانه گندم مروارید تحت فرایند اولتراسونیک، عصاره­های معمولی جوانه گندم N۸۰۱۹ و تجن و عصاره معمولی گندم مروارید (۷۸,۹ درصد) قرار داشتند. بررسی نتایج نشان داد که ارتباط قوی بین میزان ترکیبات آنتی­اکسیدانی عصاره مختلف استخراج شده از جوانه گندم  و قدرت آنتی اکسیدانی آنها وجود دارد. همچنین نتایج آزمون گرمخانه گذاری (به عنوان یک آزمون معتبر) در ۶۰ درجه سانتیگراد به مدت ۲۴ روز نشان داد که TBHQ با اختلاف معنی­داری بهترین تیمار جهت افزایش پایداری اکسایشی روغن سویا بود و بعد از آن به ترتیب عصاره استخراج شده از جوانه گندم N۸۰۱۹ قرار گرفته تحت فرایند اولتراسونیک، عصاره جوانه گندم تجن تحت فرایند اولتراسونیک، عصاره جوانه گندم مروارید تحت فرایند اولتراسونیک، عصاره های معمولی جوانه گندم N۸۰۱۹ و تجن و عصاره معمولی گندم مروارید قرار داشتند.

---

این پژوهش به­منظور بررسی تأثیر امواج فراصوت در توان­های ۸۰-۴۰ درصد (معادل ۲۳۲-۴۶۴ وات)، دماهای استخراج ۸۰-۵۰ درجه سانتی­گراد و زمان­های استخراج ۳۰–۱۰ دقیقه بر میزان راندمان استخراج پلی­ساکارید محلول در آب از قارچ خوراکی صدفی (Pleurotus ostreatus) انجام پذیرفت. بهینه­یابی فرایند استخراج و بررسی تأثیر اثرات اصلی و متقابل فاکتورها با استفاده از روش سطح پاسخ و به کمک طرح Box–Behnken با سه متغیر و در سه سطح و ۵ تکرار در نقطه مرکزی انجام شد. همچنین پلی­ساکارید استخراج شده از نظر ظرفیت آنتی­اکسیدانی (مهار رادیکال OH و DPPH) مورد بررسی قرار گرفت. بهینه­سازی بازده استخراج پلی­ساکارید به کمک روش سطح پاسخ نشان داد که ترکیبی از توان امواج فراصوت ۰۶/۵۸ درصد (معادل ۳۳۷ وات)، دمای استخراج ۱۵/۶۵ درجه سانتی­گراد و زمان امواج­دهی ۷۲/۲۱ دقیقه باعث بیشترین بازده (۷۱/۱۷ درصد) استخراج گردید. نتایج حاصل از بررسی­ فعالیت آنتی­اکسیدانی نشان داد که هرچند پلی­ساکارید استخراجی در مقایسه با آنتی­اکسیدان­های طبیعی اسید آسکوربیک و سنتزی BHT از قابلیت کمتری در جذب رادیکال­های آزاد برخوردار بود اما  خواص ضداکسایشی قابل قبولی از خود نشان داد.

---

انواع عسل دارای خواص فیزیکوشیمیایی و دارویی متعددی می‌باشد که این تفاوت بستگی به منشاء گیاهی، جغرافیایی، عوامل محیطی و گونه زنبور عسل دارد. در این تحقیق مقایسه خواص فیزیکوشیمیایی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی عسل شوید تولیدی با دو روش فرآوری‌شده(پروسه‌ای) و روش بیولوژیک انجام گرفت. آزمون‌های فیزیکوشیمیایی شامل رطوبت، pH، اسیدیته، ویسکوزیته، رنگ سنجی، مقدار کل ترکیبات فنولی به روش فولین- سیوکالتیو و فعالیت آنتی‌اکسیدانی(DPPH) برای عسل شوید، عسل پروسه‌ای و بیولوژیکی حاوی عرق شوید، و عسل طبیعی شاهد ( پایه یونجه) انجام شد. نتایج نشان داد بیشترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی در عسل طبیعی شوید (۶۰/۸۷ درصد) حاصل شد. عسل طبیعی یونجه دارای فعالیت آنتی‌اکسیدانی برابر با ۴۳/۶۲ درصد بود. اگر چه تولید عسل بیولوژیک نتایج مطلوبی نسبت به عسل پروسه‌ای و طبیعی نشان نداد ولی نتایج آزمون‌های عسل پروسه‌ای تفاوت مشهودی با عسل طبیعی نداشت(۰/۰۵>P). لذا تولید عسل پروسه‌ای یک روش موثر برای تولید عسل گیاهی با خواص دارویی متفاوت است. اما عسل بیولوژیک علاوه بر هزینه زیاد، دارای خواص آنتی‌اکسیدانی کمتری نسبت به عسل طبیعی و پروسه‌ای می‌باشد. عسل های تیره تر ‌دارای ترکیبات فنولی، فلاونها و فلاونوئیدهای بیشتر و در نتیجه فعالیت آنت اکسیدانی بیشتری بودند.

---

در تحقیق حاضر، بهینه­سازی فرایند استخراج ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی­اکسیدانی (قدرت مهارکنندگی رادیکالهای آزاد DPPH، قدرت احیا کنندگی آهن، و شاخص پایداری اکسایشی) متکا (Ferula persica) با استفاده از امواج فراصوت از طریق روش سطح پاسخ بررسی شد. جهت بهینه­سازی فرایند استخراج از طرح مرکب مرکزی با سه متغیر مستقل زمان (۵، ۲۷,۵ و ۵۰ دقیقه)، دما (۲۵، ۴۵ و ۶۵ درجه­سانتیگراد) و نسبت اتانول در حلال آب-اتانول (۰، ۵۰ و ۱۰۰ درصد) استفاده شد. به طور کلی نتایج آنالیز واریانس نشان داد، که پارامترهای مستقل دارای اثر معنی­داری بر قدرت جذب رادیکالهای آزاد DPPH ، قدرت احیا کنندگی آهن و شاخص پایداری اکسایشی عصاره متکا بودند که ضرییهای رگرسیونی آنها به ترتیب ۰,۹۱، ۰.۹۴ و ۰.۹۳ تعیین شد، در حالیکه مدل پیشنهادی برای ترکیبات فنلی کل بیانگر معنی­دار نبودن اثر این پارامترها با ضریب تبیین بسیار پایین بود. بررسی نتایج نشان داد که شرایط بهینه فعالیت آنتی¬اکسیدانی عصاره متکا در دمای ۵۲.۹ درجه سانتی گراد با استفاده از غلظت ۵۳.۵ درصد اتانول در حلال اتانول – آب به مدت ۳۴.۱ دقیقه فرایند فراصوت مشاهده شد. همچنین مشخص شد که نتایج آزمونهای تجربی به مقادیر پیش بینی شده توسط روش سطح پاسخ نزدیک بود. بررسی نتایج فعالیت آنتی­ اکسیدانی عصاره­های مختلف متکا نشان داد که در اکثر شرایط دارای قدرت آنتی­اکسیدانی مناسب است.

---

در این مطالعه، هیدرولیز آنزیمی کازئین با استفاده از آنزیم­های آلکالاز و پانکراتین در شرایط بهینه انجام گرفت. سپس، اثر نوع و ترکیب حامل­های مالتودکسترین و صمغ عربی بر ویژگی­های فیزیکی­ شیمیایی (مقدار رطوبت، فعالیت آبی، دانسیته توده، دانسیته ضربه، حلالیت، جاذب­ الرطوبه­ بودن)، حفظ فعالیت آنتی­ اکسیدانی (مهار رادیکال آزاد ABTS، DPPH، مهار رادیکال هیدروکسیل، قدرت احیاءکنندگی، شلاته­ کنندگی یون آهن و مس)، مورفولوژی و میانگین اندازه ذرات هیدرولیزشده­ های کازئین خشک­ شده به روش پاششی ارزیابی شدند. نتایج نشان دادند که مقدار رطوبت، فعالیت آبی، دانسیته توده، دانسیته ضربه و حلالیت به­شکل یکسانی تحت تاثیر نوع و ترکیب حامل قرار دارند (۰۵/۰P<). مقدار جاذب­الرطوبه­بودن هیدرولیزشده­های کازئین پس از فرآیند ریزپوشانی به­ شکل قابل ملاحظه­ ای کاهش یافت. فعالیت آنتی ­اکسیدانی هیدرولیزشده­ ها بسته به نوع آنزیم متفاوت بود. به­ طور مثال، مهار رادیکال­های آزاد ABTS و هیدروکسیل در هیدرولیزشده ­های پانکراتین بیشتر از آلکالاز بودند (۰۵/۰P<). ترکیب مالتودکسترین و صمغ عربی بهترین اثر را در حفظ فعالیت مهار رادیکال­های آزاد ABTS (%۹۴/۹۳-۹۲/۷۲)، DPPH (%۹۸/۹۴-۹۸/۴۷)، مهار رادیکال هیدروکسیل (%۹۴/۹۵-۸۸/۵۹)، قدرت احیاءکنندگی (%۹۹/۶۵-۹۸/۹۴) و شلاته ­کنندگی یون­های آهن (%۹۸/۶۱-۹۸/۳۸) و مس (%۹۷/۱۲-۸۲/۸۶) نشان داد. تصاویر میکروسکوپ الکترونی نشان ­دهنده وجود ذراتی با اندازه­های مختلف و چروکیده بودند. نمونه­های تولید شده با صمغ عربی، میانگین اندازه ذرات بزرگتری نسبت به مالتودکسترین دارا بودند. در نهایت، نتایج حاصل از این مطالعه نشان­دهنده کارایی فرآیند خشک­کردن پاششی بر تولید هیدرولیزشده­ های ریزپوشانی­ شده با ویژگی­های فیزیکی، پایداری و آنتی­اکسیدانی مناسب بود.

---

پوسیدگی ناشی از کپک­ سبز پنی­سیلیوم دیجیتاتوم ازنظر اقتصادی مهم­ترین بیماری­های پس­ازبرداشت لیمو در همه مناطق تولیدی است. در این تحقیق، اثرات اسانس­ های روغنی (دارچین، میخک، آویشن باغی و شیرازی) به­ منظور کنترل کپک­ سبز در میوه لیموی مکزیکن­ لایم (Citrus aurantifolia cv. Mexican lime) مطالعه شد. لیموهای مکزیکن با سوسپانسیون­ قارچ پنی­سیلیوم دیجیتاتوم مایه ­زنی­ و با اسانس­ های روغنی در سه سطح غلظت­ صفر (شاهد)، ۱/۰ و ۲/۰ درصد حجمی- حجمی، غوطه­ ور شدند. سپس میوه­ های لیمو در دمای ۱± ۸ درجه سلسیوس و رطوبت نسبی ۹۵-۹۰ درصد به­­ مدت ۲۱ روز نگه­داری ­شدند. نتایج نشان دادند که اسانس­ های گیاهی تأثیر معنی­داری بر پوسیدگی میوه، کاهش وزن،  L*، a*، b*، محتوای فنل و ظرفیت آنتی­ اکسیدانی­ کل داشتند. پس از ۲۱ روز انبارمانی، محتوای فنل کل و فعالیت آنتی­ اکسیدانی میوه­ تیمار­شده با اسانس­ های گیاهی نسبت به شاهد بیشتر بود. به­ علاوه اسانس­ های گیاهی در کنترل پوسیدگی و کاهش وزن موثر بودند و درمقایسه با شاهد، شاخص­هایL* وb* را کاهش دادند. پس­از ۲۱ روز انبارمانی میوه تیمار شده با اسانس آویشن باغی ۲/۰ درصد، پوسیدگی پس­ازبرداشت هفت برابر کمتر از شاهد اما ترکیبات فنلی و ظرفیت آنتی ­اکسیدانی بیشتر از شاهد داشت. بنابراین اسانس آویشن باغی اثر مناسب­تری روی کنترل کپک سبز و حفظ کیفیت میوه لیموی مکزیکن دارد.

---

پسته یکی از محصولات مهم باغبانی است که به دو صورت تر و خشک مصرف می‌شود. پسته تر به‌دلیل تنفس زیاد، تولید حرارت و رطوبت بالا بسیار فساد‌پذیر است و عمر انبارمانی کوتاهی دارد. لذا به‌منظور بهبود کیفیت و افزایش عمر انبارمانی این محصول آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با دو فاکتور تیمار (شاهد ، بالشتک‌های حاوی کربن فعال ۲ گرمی، کربن فعال ۴ گرمی، کربن فعال ۲ گرمی آغشته به پرمنگنات پتاسیم اشباع، کربن فعال ۴ گرمی آغشته به پرمنگنات پتاسیم اشباع) و زمان انبارمانی (۰، ۲۰ و ۴۵ روز) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار روی پسته تر رقم احمدآقایی صورت گرفت. نتایج نشان داد که شاخص‌های ارزیابی شده مؤثر در کیفیت میوه شامل کاهش وزن، سفتی پوست نرم، کلروفیل کل، درخشندگی پوست نرم، تغییرات رنگ کل، فعالیت ضداکسیداسیونی، آنتوسیانین، ترکیبات فنلی پوست و مغز و فعالیت آنزیم پلی‌فتل‌اکسیداز تحت تأثیر تیمارها و دوره انبارمانی قرار گرفت . سفتی پوست نرم، کلروفیل کل، درخشندگی پوست نرم، فعالیت ضداکسیداسیونی، آنتوسیانین و ترکیبات فنلی پوست و مغز میوه طی دوره انبارمانی کاهش یافت اما کاهش وزن، تغییرات رنگ کل و فعالیت آنزیم پلی‌فنل‌اکسیداز افزایش پیدا کرد و تیمارهای اعمال شده سبب حفظ فعالیت ضداکسیداسیونی، میزان آنتوسیانین، ترکیبات فنلی و دیگر پارامترهای مؤثر در کیفیت میوه نسبت به شاهد گردید. در این بین تیمار کربن فعال ۴ گرمی آغشته به پرمنگنات پتاسیم اشباع بیشترین تأثیر را بر حفظ ویژگی‌های کمی و کیفی این رقم پسته داشت.