---

---

در راستای افزایش تقاضا برای استفاده از گیاهان دارویی در سال­های اخیر، گیاه رازک توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است و از آن به عنوان یک ضدکپک قوی یاد می­شود. رازک گیاهی دارویی است که در طب سنتی کاربردهای گوناگونی دارد. هدف از این مطالعه بررسی اثر ضد­قارچی عصاره اتانولی گل­های رازک بر روی تعدادی از کپک­های عامل فساد نان و مخمر نانوایی است. در این مطالعه تجربی-آزمایشگاهی                  از عصاره اتانولی گونه.HumuluslupulusL استفاده شد. خاصیت ضد­قارچی عصاره با استفاده از آزمون حساسیت                                        رقت­های مایع[۱] در برابر میکروارگانیسم­های Saccharomyces cerevisiae، Aspergillus niger، Aspergillusflavus، Penicillium chrysogenum، Penicillium citrinum،   Rhizopus oryzae وRhizomucor Spp.  تعیین شد.نتایج نشان داد که عصاره اتانولی گل­های رازک از رشد کلیه کپک­های مورد آزمون جلوگیری می­کند. غلظت مهارکننده رشد برای کپک­ها ازmg/ml۸۷۵/۱ تا mg/ml۳/۳تغییر می­کند. این عصاره بر روی مخمرSccharomycescervisiae در دامنه غلطت ۰ تا mg/ml ۱۵مؤثر نبود. از یافته­های این پژوهش نتیجه­گیری می­شود عصاره اتانولی گل­های رازک بر رشد کپک­های عامل فساد مواد غذایی و بویژه نان اثر قابل ملاحظه­ای دارد و به منظور استفاده از این عصاره به عنوان یک نگهدارنده طبیعی در مواد غذایی انجام تحقیقات بیشتر ضروری است.
[۱]. Broth Dillution Susceptibility Test

---

قارچ کش­های شیمیایی زیادی برای کنترل عفونت­های قارچی استفاده می­شوند. با این وجود، تعدادی از این قارچ کش­ها برای سلامتی انسان مضر هستند. امروزه، استفاده از مواد طبیعی مانند اسانس­های روغنی و عصاره­های گیاهی با کمترین عوارض جانبی مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. مورت سبز (Hyssopus officinalis L)، متعلق به خانواده Lamiaceae است که به طور وسیعی در ایران رشد می­کند. هدف از این مطالعه، بررسی فعالیت اسانس مورت سبز برای کنترل سویه­های قارچی پنی­سیلیوم دیجیتاتوم و پنی­سیلیوم ایتالیکوم در شرایط آزمایشگاهی بود. ارزیابی فعالیت ضدقارچی اسانس مورت سبز به روش­های کربی-بوئر، چاهک آگار، رقت لوله­ای (ماکرودایلوشن براث) و حداقل غلظت کشندگی بررسی شد. نتایج نشان داد که قطر هاله عدم رشد (روش کربی-بوئر) برای سویه­های قارچی پنی­سیلیوم دیجیتاتوم و پنی­سیلیوم ایتالیکوم به ترتیب ۶۰/۱۰ و ۷۰/۹ میلی­متر بود. قطر هاله عدم رشد (روش چاهک آگار) برای سویه­های قارچی پنی­سیلیوم دیجیتاتوم و پنی­سیلیوم ایتالیکوم به ترتیب ۳۰/۱۲ و ۵۰/۱۰ میلی­متر بود. حداقل غلظت مهارکنندگی برای سویه­های قارچی پنی­سیلیوم دیجیتاتوم و پنی­سیلیوم ایتالیکوم به ترتیب ۶۴ و ۱۲۸ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. حداقل غلظت کشندگی اسانس مورت سبز نیز به ترتیب ۵۱۲ و ۵۱۲ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود.

---

در این مطالعه، اسانس گیاه دارویی مرزه خوزستانی توسط روش تقطیر با آب استخراج شد و محتوای فنول و فلاوونوئید کل، ویژگی آنتی‌اکسیدانی (برپایه روش‌های مهار رادیکال DPPH، رادیکال ABTS و بتا-کاروتن/لینولئیک اسید) و فعالیت ضدقارچی آن در برابر سویه‌های قارچی مولد فساد و پوسیدگی توت‌فرنگی (آسپرژیلوس نایجر، بوتریتیس سینه‏را و رایزوپوس استولونیفر) بررسی گردید. میزان فنول و فلاوونوئید کل اسانس به ترتیب ۲۳/۸۷ میلی‌گرم گالیک اسید بر گرم و ۳۳/۶۹ میلی‌گرم کوئرستین بر گرم گزارش شد. فعالیت آنتی‌اکسیدانی اسانس مطابق روش‌های مهار رادیکال DPPH، مهار رادیکال ABTS و بتا-کاروتن/لینولئیک به ترتیب برابر با ۲۹/۶۳، ۳۰/۵۸ و ۱۹/۵۱ درصد بود. نتایج فعالیت ضدقارچی اسانس (برپایه روش‌های دیسک دیفیوژن آگار، انتشار چاهک و حداقل غلظت مهارکنندگی و کشندگی) نشان داد که بوتریتیس سینه‏را مقاوم‌ترین و آسپرژیلوس نایجر حساس‌ترین سویه‌های قارچی نسبت به اسانس می‏باشند. نتایج حداقل غلظت مهارکنندگی اسانس مرزه خوزستانی برای سویه­های آسپرژیلوس نایجر، بوتریتیس سینه­را و رایزوپوس استولونیفر به ترتیب ۵۰، ۱۰۰ و ۵۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. نتایج حداقل غلظت کشندگی اسانس مرزه خوزستانی برای سویه­های آسپرژیلوس نایجر، بوتریتیس سینه­را و رایزوپوس استولونیفر به ترتیب ۲۰۰، ۴۰۰ و ۲۰۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود.

---

در پژوهش حاضر، عصاره هیدروالکلی پنیرباد (Withania somnifera) استخراج گردید و سپس محتوای فنول کل (به روش معرف فولین-سیوکالتو)، فلاونوئید کل (به روش رنگ‌سنجی کلرید آلومینیوم)، فعالیت آنتی‌اکسیدانی (بر پایه روش‌های مهار رادیکال آزاد DPPH و ABTS) و اثر ضدقارچی آن بر ریزوپوس استولونیفر، بوتریتیس سینرا، پنی‌سیلیوم اکسپانسوم و آلترناریا آلترناتا (قارچ­های عامل فساد  پس از برداشت میوه سیب و توت فرنگی) بر اساس روش‌های دیسک دیفیوژن آگار، چاهک آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی تعیین گردید. میزان فنول و فلاونوئید کل عصاره پنیرباد به ترتیب برابر با mg GAE/g ۱۶/۵۳ و mg QE/g ۲۰/۲۸ بدست آمد. قدرت آنتی‌اکسیدانی عصاره هیدروالکلی بر حسب درصد مهار رادیکال‌های آزاد DPPH و ABTS به ترتیب برابر با μg/ml ۸۰/۶۹ و ۱۵/۵۷ بود. نتایج فعالیت ضدقارچی بر اساس روش‌های دیسک دیفیوژن آگار و چاهک آگار نشان داد که افزایش غلظت عصاره سبب افزایش معنی‌دار قطر هاله عدم رشد گردید. بوتریتیس سینرا و آلترناریا آلترناتا به ترتیب مقاوم‌ترین و حساس‌ترین سویه‌های قارچی در برابر عصاره بودند. بطور کلی پنی‌سیلیوم اکسپانسوم و آلترناریا آلترناتا نسبت به ریزوپوس استولونیفر و بوتریتیس سینرا حساس‌تر بودند، بطوریکه حداقل غلظت مهارکنندگی و کشندگی برای این گروه به ترتیب mg/ml ۱۶ و ۱۲۸ مشاهده گردید.