---

  چکیده در این پژوهش از تخمیر لاکتیکی برای بهبود خصوصیات نان حجیم (باگت) استفاده شد. به این منظور لاکتوباسیلوس پلانتاروم در محیطی شامل آرد و آب کشت شد و از خمیر ترش حاصل در مراحل تهیه خمیر در چهار سطح (صفر، ۵، ۱۰ و ۱۵ درصد) استفاده گردید. پس از پخت نان، میزان بیاتی و خصوصیات فیزیکوشیمیایی (pH و اسیدیته) و ارگانولپتیکی (خصوصیات پوسته، و عطر و طعم) محصول تعیین گردید. نتایج نشان داد با افزایش درصد خمیرترش در فرمول خمیر، اسیدیته نان افزایش یافت به طوری که در نمونه حاوی ۱۵ درصد خمیرترش به ۵/۶ درصد و pH آن به ۸۷/۴ رسید.نتایج نشان داد میزان بیاتی در نان حاوی ۱۵ درصد خمیرترش کمتر از سایر نمونه ها بود. این نمونه در طول دوره نگهداری کمترین میزان تغییرات را از خود بروز داد. نتایج آزمون حسی نشان داد بیشترین امتیاز طعم به نان حاوی ۵ درصد خمیر ترش تعلق گرفت اما از لحاظ بو و عطر و خصوصیات پوسته، نان حاوی ۱۵ درصد خمیرترش بالاترین امتیاز را کسب کرد.  

---

چکیده ۴ لاکتوباسیلوس پلانتاروم ،که از تخمیر طبیعی زیتون جدا شدند به عنوان استارتر کالچر درپروسه تخمیر طبیعی زیتون (زیتون سبز مانزانیلا)با شرایط هوادهی استفاده شدند. باکتریهای لاکتیکی از میکروارگانیسم های ضروری در تخمیر زیتون سبز هستند.تلقیح با استارتر کالچر باکتریهای لاکتیکی ۷- ۵ روز بعد از قرار گرفتن زیتون در آب نمک میتواند پروسه تخمیر زیتون را استاندارد کند. این باکتریها ی لاکتیکی از آب نمک در حین تخمیرطبیعی زیتون جدا شده اند که نسبت به سطح بالائی ازاسید لاکتیک و استیک، سطح بالائی از نمک و۱% الئوروپین مقاوم هستند. تخمیر در ٤ باریل (١٥ لیتری) مورد بررسی قرار گرفت. هر باریل ۱, ۲ با ۷کیلو زیتون که با ۷ لیتر آب نمک ۸% و ۱/۰% اسید استیک تیمار شدند وباریل ۳و۴ که هریک با ۷ کیلو زیتون که با ۷ لیتر آب نمک ۶% و۳/۰% اسید استیک تیمار شدند.در باریل های ۲و۴ در روز پنجم تخمیر تلقیح لاکتوباسیل پلانتاروم انجام گرفت. سپس برای هر باریل به وسیله ستون های هوادهی، شرایط هوادهی رابرای ۱۹۰روز فراهم کردیم  و در دمای °C  ۲۸ اینکوبه کردیم. تستهای فیزیکوشیمیائی زیتون در طی تخمیرشامل نمک، پروتئین، چربی، اسیدیته، درصد خاکستر و درصد رطوبت و در آب نمک زیتون شامل اسیدیته، نمک ،قندها احیاء کننده وpH می گردید. در این تحقیق، استفاده از لاکتوباسیلوس پلانتاروم مناسب به عنوان استارتر کالچر، کنترل میکروبیولوژیکی پروسه تخمیر را بهبود می بخشد، افزایش تولید اسید لاکتیکی و متعاقباً افزایش اسیدیته در آب نمک زیتون را سبب می شود و تولید زیتون سبز تخمیری با کیفیت بالا وثابت را فراهم می کند. بنابر این استفاده از تلقیح باکتریهای لاکتیکی به عنوان یک تکنولوژی جدید میتواند در طی تخمیر زیتون به کار برده شود.

---

چکیده       آرد جو یک ماده غذایی ارزان، مغذی و پرفیبر بوده و کاربرد فراوانی در صنایع غذایی به ویژه در محصولات پخت دارد. امروزه نقش فیبر در رژیم غذایی­ انسان و ­تاثیر ­آن­ در سلامت­ و پیشگیری ­از بیماری های مزمن نظیر چاقی، بیماری های قلبی عروقی، دیابت و سرطان های دستگاه گوارش حائز اهمیت می باشد. در این تحقیق، ابتدا آرد ­جو ­در مقادیر مختلف ۱۵،   ۳۰ و ۴۵ درصد ­به آرد گندم ­­مصرفی ­در تولید ­نان­های ­تست ­اضافه ­گردید و سپس ­به­ منظور ارزیابی کیفی­ آردهای گندم و جو، آزمون­های­ شیمیایی مختلفی انجام­گردید و مشخص ­شد ­که ­آرد ­گندم ­مصرفی ­با ­۷۵/۲۹درصد گلوتن­ مرطوب ­و ­آرد جو با­ دارا­ بودن ۵/۶ درصد ­فیبر از ­کیفیت ­تغذیه­ای­ بالایی برخوردار بودند. پس ­از­ آن­ خمیر ­در­ دو ­مرحله­ مختلف ­تهیه­ گردید در مرحله اول،­ آرد جو در مقادیر ­ذکر شده­ به ­آرد گندم­­ اضافه شد و در مرحله دوم، آرد جو با ­همان­ مقادیر ­به ­همراه ۲۵% خمیر ترش­ تهیه شده از تخمیر ­لاکتیکی­ ­با باکتری ­لاکتوباسیلوس ­پلانتاروم­­ (­ATCC۴۳۳۳۲) ­­به ­آرد گندم ­­مصرفی­­ اضافه ­­گردید. در ادامه­­ به ­منظور بررسی ­تاثیر مخلوط­های ­نامبرده­ بر ­خمیر­ نان­ تست­ از آزمون های رئولوژیکی ­­(فارینوگراف ­واکستنسوگراف) استفاده­­ و ­مشخص­ شد ­که ­بیشترین­ مقدار جذب ­­آب­­ مربوط ­­به تیمار B۳  (حاوی ۴۵ درصد آرد جو)­­­ و ­بیشترین ­میزان زمان گسترش ­خمیر،­­ پایداری ­خمیر،­­ عدد کیفیت فارینوگراف و مقدار ­انرژی مربوط به خمیر شاهد بوده است. در ­نهایت میزان بیاتی نمونه­های ­نان توسط ­دستگا­ه­ بافت­سنج و ­­ویژگی های ­حسی توسط پانلیست ها مورد ارزیابی و مشخص گردید که تیمارهای B۱ (حاوی ­ ۱۵درصد آرد جو)­ و BS۱ (۱۵­درصد آرد جو به همراه ۲۵ درصد خمیر ترش) از کمترین میزان بیاتی ­در مقایسه با سایر تیمارها برخوردار بودند، ضمن این که تیمار BS۱ از لحاظ ارزیابی ویژگی های حسی بیشترین امتیاز را دارا بود.

---

بیوسورفکتانت­ها متابولیت­های تولید شده توسط میکروارگانیسم­ها هستند که به دلیل دارا بودن ویژگی­های سودمند فراوان، از قابلیت­های بالقوه و کاربردی گسترده­ای در صنایع مختلف برخوردار می­باشند. علی­رغم مزایای بسیار، به دلایل فنی و اقتصادی از جمله راندمان پایین، هزینه بالای تولید و فرآوری، و نوع سویه­های تولید­کننده، استفاده تجاری از بیوسورفکتانت­ها به­ویژه در صنایع غذایی و دارویی محدود می­باشد. اکثر میکروارگانیسم­های تولید­کننده­ی بیوسورفکتانت­ها که تاکنون مورد بررسی قرار گرفته­اند، سویه­هایی بیماری­زا بوده که کاربرد بیوسورفکتانت خام حاصل از آن­ها در مصارف صنعتی و زیست­محیطی به­ویژه در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی براحتی قابل پذیرش نخواهد بود. از این­رو، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی و تولید حداکثری بیوسورفکتانت متصل به سلول توسط لاکتیک­اسید­باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم (ATCC ۸۰۱۴) از طریق تغییر و بهینه­سازی میزان منبع کربنی اصلی محیط کشت میکروبی اختصاصی انجام گرفته است. بدین منظور، سه ترکیب محیط کشت با میزان گلوکز متفاوت، از نظر تولید توده­ی سلولی و بیوسورفکتانت در فلاسک­های هم­خورنده و همچنین در بیوراکتور غیرمداوم (تحت شرایط دما، pH و سرعت همزدن کنترل­شده) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تخمیر هم در آزمایشات مربوط به فلاسک­ها و هم در بیوراکتور، نشان­دهنده­ی حداکثر غلظت توده­ی سلولی (۹۲/۳ و ۱۷/۴ گرم بر لیتر) و حداقل کشش سطحی (۱۷/۴۱ و ۴۸/۴۰ میلی­نیوتن بر متر) و در نتیجه حداکثر میزان بیوسورفکتانت تولیدی در محیط کشت حاوی ۳۰ گرم بر لیتر گلوکز می­باشند. همچنین، طیف سنجی تبدیل فوریه مادون قرمز نشان داد که بیوسورفکتانت تولید شده مخلوطی از پروتئین، پلی­ساکارید و احتمالاً گروه فسفات می­باشد و دارای ساختار گلیکوپروتئینی است.

 

---

چکیده در سالهای اخیر بخش مهمی از مطالعات مواد غذایی به خواص آنتی اکسیدانی ترکیبات تشکیل دهنده غذا معطوف شده است و در این رابطه، در منابع مختلف، روش های آزمایشگاهی متفاوتی برای ارزیابی خاصیت آنتی اکسیدانی گروههای مختلف مواد غذایی مورد استفاده قرار گرفته است. در این پژوهش، چهار روش ارزیابی خصوصیت آنتی اکسیدانی شامل اثر مهارکنندگی اتواکسیداسیون آسکوربات، اثر ممانعت کنندگی از رادیکال آزاد DPPH، فعالیت مهار کنندگی هیدروژن پراکسید و فعالیت احیاکنندگی،جهت بررسی خصوصیات آنتی اکسیدانی  شیر و شیر سویای فرادما و محصولات ناشی از تخمیر آنها مورد مقایسه قرار گرفت. جهت تخمیر از یک سویه بومی لاکتوباسیلوس با منشاء انسانی لاکتو باسیلوس پلانتاروم  A۷ استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد که نوع روش مورد استفاده می تواند در نتایج بدست آمده اثر گذار باشد. نتایج بدست آمده از روشهای مختلف در مواردی با یکدیگر همخوانی نداشت. از چهار روش مورد مقایسه، اثر ممانعت کنندگی از رادیکال آزاد DPPH و فعالیت احیاء کنندگی همبستگی بیشتری نسبت به سایر روشهای ارزیابی داشتند. با این وجود روش اثر ممانعت کنندگی از رادیکال آزاد DPPH به عنوان بهترین روش در نظر گرفته شد. بر اساس هر دو آزمایش، قابلیت آنتی اکسیدانی در شیر سویای فرادما بیشتر از شیر اندازه گیری شد. با این حال، با کاربرد هر چهار روش ، تخمیر شیر سویا منجربه کاهش قابل توجهی در قابلیت آنتی اکسیدانی شیر سویا گردید.  

---

---

چکیده هدف از این پژوهش بررسی اثر ضد کپکی ۱۹ جدایه لاکتوباسیلوس پلانتاروم که از مراحل مختلف تولید پنیر سنتی لیقوان (۳ جدایه از شیر خام، ۸ جدایه از دلمه و ۸ جدایه از پنیر تازه لیقوان) بر کپک پنیسیلیوم اکسپانسوم (PTCC ۸۹۰۴۶) به عنوان شاخص فساد کپکی آبمیوه است. جهت بررسی اثر ضد کپکی آن ها از روش نقطه گذاری و روش نفوذ در چاهک استفاده شد. به منظور بررسی خواص تکنولوژیکی یا فاکتورهای فیزیکوشیمیایی سوپرناتانت شامل دماهای۸۰ درجه سانتیگراد به مدت ۱ ساعت ۱۰۰درجه سانتیگراد به مدت ۱۰ دقیقه و ۳۰ دقیقه، ۱۲۱ درجه سانتیگراد به مدت ۱۵ دقیقه (شرایط اتوکلاو)، pHهای ۲ تا ۷ و رقت های مختلف استفاده شد. رقت سازی سریالی دوتایی به منظور ارزیابی تیتر سوپرناتانت فاقد سلول بر روی کپک شاخص انجام شد. یافته ها نشان داد که لاکتوباسیلوس پلانتاروم سویه C۲۸ دارای بالاترین خاصیت ضد کپکی در هر دو روش نقطه گذاری و نفوذ در چاهک بوده است، به طوری که با افزایش  pHاثر ضد کپکی کاهش یافت. در دمای ۱۲۱ درجه سانتی گراد به مدت ۱۵ دقیقه هیچ گونه تاثیری مشاهده نگردید. همچنین جدایه C۲۸ با فاکتور (AU/ml)۱۶۰دارای بالاترین تیتر ضد کپکی بود. در نتیجه می توان گفت که گونه های جدا شده از مراحل مختلف تولید پنیر لیقوان یا عصاره فاقد سلولی آن ها را می توان به عنوان یک زیست نگهدارنده در مواد غذایی به کار برد.

---

چکیده
هدف از پژوهش حاضر، تهیه نوشیدنی تخمیری فراسودمند بر پایه برنج، با استفاده از باکتری­های پروبیوتیک لاکتوباسیلوس پلانتاروم و لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس با سه نسبت ترکیبی متفاوت ۰-۱۰۰، ۱۰۰-۰ و ۵۰-۵۰ همراه با شیرین کننده طبیعی عسل به میزان ۵ درصد و بررسی ترکیبات زیست-فعال (فنل و فلاونوئید کل)، فعالیت ضداکسایشی، ویژگی­های حسی و میزان زنده­مانی باکتر­ی­ها در طول دوره نگهداری نوشیدنی­ها به مدت ۱۵ روز در دمای ۴ درجه سلسیوس بود. نتایج نشان داد که نوشیدنی تهیه شده از ترکیب دو باکتری ترکیبات زیست-فعال، ویژگی­های ضداکسایشی و حسی بالاتری در مقایسه با دو نوشیدنی دیگر که هرکدام دارای یک نوع از باکتری­های مورد استفاده بودند، را داشته و در طی ۱۵ روز نگهداری نیز از ویژگی­های حسی مطلوب و قابل قبولی برخوردار است. به علاوه با این که نوشیدنی تهیه شده با  لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس بیشترین زنده­مانی را در طول دوره نگهداری نشان داد، اما در تمامی نمونه­ها تعداد باکتری­ها از حد تعیین شده برای غذاهای فراسودمند (حداقل ۱۰^۷-۱۰^۶ واحد لگاریتمی در هر میلی­لیتر ) بالاتر بود. بنابراین محصول تهیه شده از ترکیب دو باکتری را می­توان به عنوان نوشیدنی فراسودمند در نظر گرفت.

---

چکیده در دهه های اخیر تقاضا برای مصرف غذاهای پروبیوتیک یا فراسودمند افزایش یافته است و تلاش های متعددی برای استفاده­ از آنها در محصولات گوشتی تخمیری شده است. هدف از تحقیق حاضر، تولید سوسیس های تخمیری پروبیوتیک با استفاده از باکتری های پروبیوتیک لاکتوباسیلوس پلانتاروم V۲۹۹ و لاکتوباسیلوس رامنوسوس GG (با میزان تلقیح اولیه cfu/gr ۱۰^۷) بعنوان یک غذای فراسودمند و بررسی خواص شیمیایی ، میکروبی و حسی آنها بوده است.نتایج آزمون شیمیایی نشان داد که نمونه های پروبیوتیکی دارای بیشترین میزان درصد پروتئین و کمترین میزان درصد رطوبت نسبت به نمونه شاهد بودند.نتایج  آزمون شمارش کلی باکتری های پروبیوتیک در زمان های مورد نظر، مشخص نمود که در نمونه های حاوی باکتری پروبیوتیک، ۱۰^۶-۱۰^۷ سلول باکتریایی زنده در هر گرم از محصول نهایی وجود دارد.نتایج آزمون میکروبی شمارش باکتریهای غیر لاکتیک نشان داد که تیمارحاوی لاکتوباسیلوس پلانتاروم V۲۹۹ از بیشترین میزان و تیمار شاهد از کمترین میزان باکتریهای مذکور برخوردار بود.در محصولات نهایی کلیه نمونه ها،هیچ گونه اثری از وجود باکتری های پاتوژن مشاهده نگردید.نتایج ارزیابی ویژگی های حسی نشان داد که در اکثر موارد، نمونه‌های سوسیس تخمیری پروبیوتیک نسبت به نمونه شاهد از امتیاز بالاتری برخوردار بودند.

---

 چکیده
محصول گوشتی تخمیری یک محصول سنتی و قدیمی است که در تمام نقاط جهان وجود دارد. باکتری های اسید لاکتیک به طور گسترده برای تولید محصولات گوشتی تخمیری استفاده می شوند. هدف این تحقیق، بررسی اثر کشت های آغازگر لاکتیکی Lactobacillus Plantarum و Lactobacillus Sakei  بر ویژگی های شیمیایی و میکروبی و بافت محصول گوشتی تخمیری می باشد. بدین منظور دو گونه لاکتیکی فوق انتخاب شدند و پس از کشت و آماده سازی به تیمار ها تلقیح شدند. آزمون های فیزیکی و شیمیایی در طی دوره تخمیر و رسیدن صورت گرفته و روند آنها در روزهای صفر، ۵ ، ۱۰ و ۱۵ بررسی شده است. همچنین آزمون بافت سنجی نمونه ها، جهت بررسی ویژگی های بافتی، در روز صفر و در انتهای فرایند رسیدن در روز ۱۵ صورت گرفت. نتایج نشان می دهند که نمونه تلقیح شده با Lactobacillus sakei بیشترین میانگین pH و بیشترین میانگین باکتری های اسید لاکتیک را دارد. رطوبت در همه نمونه ها کاهش یافته و مقدار پروتئین، چربی و خاکستر در همه نمونه ها افزایش یافته است. در رابطه با میانگین چربی، نمونه تلقیح شده با کشت مخلوط بیشترین مقدار و نمونه تلقیح شده با Lactobacillus plantarum کمترین مقدار را داردهمچنین نتایج حاصل از آزمون بافت سنجی نشان می دهد که نمونه تلقیح شده با Lactobacillus sakei بیشترین میانگین حداکثر نیروی برشی را دارا می باشد.

---

زنبورعسل به عنوان یک حشره مفید در طبیعت به واسطه گرده‌افشانی نقش مهمی ایفاء می‌کند. دستگاه گوارش زنبور عسل دارای ریزسازواره‌های همزیست است. در این بررسی پروبیوتیک‌های لاکتوباسیلوس کانکئی و لاکتوباسیلوس پلانتاروم جدا شده از عسل تهیه و پس از انجام آزمون‌های تشخیصی شامل مقاومت به اسید، مقاومت به نمک‌های صفراوی، مقاومت به شیره‌ی ‌‌معده (پپسین، تریپسین)، عدم فعالیت همولیتیک، هیدرولیز الآرژنین، به میزان CFU/ml ۱۰۷ و ۸ ۱۰ به صورت جداگانه و به صورت ترکیبی به آب انار اضافه گردیدند و آزمون‌‌های آب انار شامل اسیدیته، pH، ارزیابی درصد مواد جامد محلول (بریکس) و ارزیابی قابلیت زنده‌مانی باکتری‌های پروبیوتیک در بازه‌های زمانی روز صفرم، روز هفتم، روز چهاردهم و روز بیست‌ و یکم بر روی آب انار انجام گردید. مطابق با نتایج هر دو ریزسازواره خاصیت پروبیوتیکی نشان دادند. نتایج آزمون‌های آب انار نشان داد با افزایش مدت زمان نگهداری و جمعیت پروبیوتیک، میزان اسیدیته افزایش و میزان pH و بریکس به طور معنی‌داری (۰۵/۰>p) کاهش یافت. میزان زنده‌مانی تمامی باکتری‌های پروبیوتیک موجود در نمونه‌های آب انار طی دوره نگهداری به طور معنی‌داری (۰۵/۰>p) کاهش یافت بطوریکه پس از ۲۱ روز نگهداری بالاترین میزان زنده‌مانی در نمونه‌های آب انار تلقیح شده با جمعیت CFU/ml ۸ ۱۰ و نمونه‌‌های مخلوط لاکتوباسیلوس پلانتاروم و لاکتوباسیلوس کانکئی مشاهده گردید و نمونه مذکور بعنوان تیمار برتر انتخاب گردید.

---

باکتری های اسید لاکتیک (LAB ) به طور گسترده در صنعت غذا به عنوان کشت های آغازگر برای فرآیند های تخمیری، به کار می روند. باکتریوسین، یکی از مهمترین مواد بازدارنده طبیعی است که توسط سویه های مختلفی از جمله ل.پلانتاروم، به عنوان شناخته شده ترین عضو خانواده LAB، تولید می شود. در این تحقیق، برخی خصوصیات باکتریوسین های تولید شده توسط دو سویه ل.پلانتاروم بررسی شدند. ابتدا، دو سویه ل. پلانتارومBL۱ و ل. پلانتارومEL۳ بومی آذربایجان شرقی از کلکسیون میکروبی پژوهشکده کشاورزی شمالغرب و غرب کشور انتخاب، و خاصیت ضد باکتریایی و طیف مهاری باکتریوسین های تولید شده توسط آن ها، تعیین شد. سپس حساسیت باکتریوسین های تولید شده به دو آنزیم پروتئازی و نیز پایداری حرارتی آن ها در دماهای مختلف تعیین شد. وزن مولکولی باکتریوسین ها، با تکنیک SDS-PAGE تخمین زده شد. طبق نتایج به دست آمده مشخص شد که باکتریوسین های تولیدی هر دو سویه علیه تمام پاتوژن های به کار رفته در پژوهش فعال بودند و همچنین بعد از اعمال تیمارهای دمایی مختلف همچنان فعالیت ضد باکتریایی خود را حفظ کردند. همچنین مشاهده شد که باکتریوسین های تولید شده به آنزیم پروتئیناز K حساس بودند اما در مقابل آلفا کیموتریپسین قادر به تخریب کامل باکتریوسین های تولید شده نبود. باکتریوسین های تولید شده توسط هر دو سویه ل.پلانتاروم مورد مطالعه، وزن مولکولی کمتر از۱۰ کیلودالتون داشته و در محدوده تعیین شده باکتریوسین های گروه IIb قرار گرفتند.

---

(تاریخ دریافت:  ۱۲/۱۰/ ۹۴  تاریخ پذیرش: ۱۱/۰۳/۹۵)
 
چکیده
در این مطالعه، فعالیت ضد میکروبی، سویه های لاکتوباسیلوس پلانتارومجدا شده از شیر بز مورد بررسی قرار گرفت. ۶۷ نمونه شیر بز از مناطق تهران و کرج جمع آوری شد و به منظور شناسایی و حضور با کتری های اسید لاکتیک مورد ارزیابی قرار گرفتند. از میان باکتری های اسید لاکتیک جدا شده (LAB)، ۱۸ سویه از طریق الگوی تخمیر قند و تعیین توالی ۱۶S rRNA به عنوان لاکتوباسیلوس پلانتاروم شناسایی شدند. فعالیت ضد میکروبی سویه های لاکتوباسیلوس پلانتاروم در مقابل تعدادی از عوامل بیماری زا، شامل:استافیلوکوکوس اورئوس، لیستریا منوسیتوژنز، سودوموناس آئروژینوزا، سالمونلا تیفی و اشرشیا کلی از طریق روش حفره ای آگار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، ۱۰ سویه لاکتوباسیلوس پلانتاروم، دارای فعالیت ضد میکروبی در مقابل پاتوژن های مورد بررسی بوده، و از میان آنها  ۶ سویه طیف گسترده تری از فعالیت ضد میکروبی و مهار رشد در برابر تمامی پاتوژن های گرم مثبت و گرم منفی مورد آزمون را از خود نشان دادند. فعالیت  ضد میکروبی سوپرناتانت ۶ سویه،بعد ازتیماربا  عوامل فیزیکی و شیمیایی نیز مورد بررسی های بیشتری قرار گرفت. فعالیت ضد میکروبی سوپرناتانت ها پس از خنثی سازیpH،حفظ شد، از میان آنها تنها سوپرناتانت ۲ سویه LP۱۴ وLP۴ پس از تیمار با ۱ میلی گرم بر میلی لیتر آنزیم کاتالاز فعالیت ضد میکروبی شان حفظ شد. سوپرناتانت خنثی شده باکتری LP۴ نسبت به آنزیم های لیزوزیم مقاوم بوده و آنزیم لیپاز فعالیت آن را کمی کاهش داد از سوی دیگر آنزیم های پروتئولیتیک مانند: پپسین، تریپسین و پروتئیناز k به طور کامل فعالیت ضدمیکروبی را از بین بردند. سویه جدا شدهLp_۴ نسبت به خاصیت آنتاگونیستی خود و مهار رشد مقاوم بود. ماده شبه باکتریوسین تولید شده توسط LP_۴ به pH و حرارت مقاوم بود زیرا توانست گستره وسیعی از pH از۳ تا ۸ و دمای ۱۲۱ درجه سلسیوس اتوکلاو را برای ۱۵ دقیقه تحمل کند.این ماده بعد از ۴ هفته نگهداری در دمای ۲۰- درجه سانتیگراد همچنان فعالیت ضدمیکروبی خود را حفظ کرد و بعد از تیمار با غلظت ۷ درصد NaCl، هنوز دارای فعالیت ضدمیکروبی بود.
 
کلید واژگان: باکتری های اسید لاکتیک، شیر بز، لاکتوباسیلوس پلانتاروم،فعالیت ضد میکروبی، ماده شبه باکتریوسین
 

---

در این پژوهش به منظور تولید نوشیدنی‌های پروبیوتیک شاه‌توت و کرفس از باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم در دو غلظت ۱ و ۲ درصد در دمای محیط و یخچال استفاده شد. آزمون‌های انجام شده شامل تعیین pH، اسیدیته قابل تیتر، شمارش زنده‌مانی میکروارگانیسم‌های هدف و ارزیابی حسی بود. نتایج نشان داد که با گذشت زمان و رشد باکتری هدف در نوشیدنی‌های شاه‌توت و کرفس، pH به صورت معنی داری کاهش یافته است. نتایج حاصل از شمارش زنده مانی نشان داد که در میان تمام نمونه‌ها، محلول آب شاه‌توت حاوی ۲ درصد از باکتری نگهداری شده در یخچال بعد از ۲۸ روز نسبت به سایر نمونه‌ها دارای بیشترین تعداد زنده‌مانی میکروارگانیسم‌ها یعنی ۱۰^۷×۲۵/۸ CFU/ml و همچنین آب‌میوه کرفس حاوی ۲ درصد از باکتری پروبیوتیک نگهداری شده در یخچال بعد از گذشت ۲۱ روز نسبت به سایر نمونه‌ها دارای بیشترین تعداد زنده‌مانی میکروارگانیسم یعنی۱۰^۷×۰۲/۴ CFU/ml بود که دو نمونه مورد نظر در این شرایط هنوز با نام نوشیدنی پروبیوتیک قابل نام‌گذاری هستند. نتایج ارزیابی حسی نیز نشان داد که خواص حسی نمونه‌های BLR_۱ (آب­میوه شاه‌توت حاوی ۱ درصد باکتری در یخچال)، BLR_۲ (آب­میوه شاه‌توت حاوی ۲ درصد باکتری در یخچال) و CLR_۱ (آب­میوه کرفس حاوی ۲ درصد باکتری در یخچال) با نمونه‌های شاهد خود بدون تفاوت معنی داری هم امتیاز بوده­اند اما به طور کلی نمونه‌های آب‌میوه کرفس امتیاز بالاتری نسبت به آب‌میوه شاه‌توت کسب کردند. از یافته‌های حاصل می­توان نتیجه گرفت که آب شاه‌توت و کرفس بستر خام مناسبی جهت رشد باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم بوده­اند.
 

---

زنبور عسل حشره‌ای مفید است که در طبیعت به واسطه گرده افشانی نقش مهمی دارد. دستگاه گوارش زنبور عسل دارای میکروارگانیسمهای همزیست است. استفاده از مکملهای پروبیوتیک در صنعت زنبورداری سبب افزایش سرعت رشد و بهبود ضریب تبدیل خوراک و بهبود مقاومت در مقابل بیماری و افزایش تولید عسل می شود. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر افزودن دو باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم و لاکتوباسیلوس پنتوسوس جدا شده از عسل موجود در معده زنبور عسل بر ماست همزده می باشد. در این بررسی ابتدا خواص پروبیوتیکی باکتریهای لاکتوباسیلوس پنتوسوس و لاکتوباسیلوس پلانتاروم جدا شده از عسل موجود در معده زنبور عسل شامل مقاومت به اسید، مقاومت به نمک‌های صفراوی (بایل)، مقاومت به شیره‌ی ‌‌معده (پپسین، تریپسین)، عدم فعالیت همولیتیک، هیدرولیز ال-‌آرژنین مورد بررسی قرار گرفت. ۴ تیمار مطابق با طرح کاملا تصادفی طراحی گردید و نتایج آزمایشات با آزمون مقایسه میانگین دانکن در سطح اطمینان ۹۵ درصد توسط نرم Minitab ۱۶ تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد هر دو باکتری پروبیوتیک، خاصیت پروبیوتیکی نشان دادند و با افزایش مدت زمان نگهداری خواص حسی به طور معنی‌داری (۰۵/۰p≤) کاهش یافت. بالاترین امتیاز بافت و رنگ به تیمارهای حاوی باکتریهای لاکتوباسیلوس پلانتاروم و لاکتوباسیلوس پنتوسوس تعلق گرفت. میزان بقای باکتری­های پروبیوتیک طی زمان نگهداری در تمامی تیمارها کاهش یافت و بالاترین میزان زنده­مانی پس از ۲۸ روز نگهداری متعلق به نمونه تلقیح شده با لاکتوباسیلوس پلانتاروم بود که کمترین میزان اسیدیته را نیز داشت. همچنین از لحاظ خواص حسی نیز تیمارمذکور بالاترین امتیاز طعم و مزه را داشت. مطابق با نتایج ماست همزده تلقیح شده با لاکتوباسیلوس پلانتاروم به عنوان تیمار بهینه از نظر بالاترین میزان زنده‌مانی و خواص حسی انتخاب گردید.
 

---

هدف از این پژوهش، بررسی امکان تولید آب‌سیب پروبیوتیک با استفاده از سه میکروارگانیسم لاکتوباسیلوس دلبروکی، لاکتوباسیلوس پلانتاروم و لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس بود. برای این منظور، آب‌ سیب با ۷ (log cfu/ml) از هر میکروارگانسیم، به صورت منفرد، تلقیح شدند و تغییرات زنده­مانی میکروارگانیسم­ها، ویژگی­های فیزیکوشیمیایی و حسی آنها طی یک دوره تخمیر سه روزه در دمای ۳۷ درجه سلسیوس و سپس یک دوره نگهداری چهارهفته­ای در دمای ۵ درجه سلیسوس، در مقایسه با نمونه شاهد مورد بررسی قرار گرفت. بر پایه یافته­های بدست­آمده، طی فرآیند تخمیر، شمار میکروارگانیسم­های پروبیوتیک هر سه نمونه، حدود ۵/۱ تا ۲ سیکل لگاریتمی افزایش یافت. شمار میکروارگانیسم­ها در هفته نخست دوره نگهداری نیز افزایش قابل توجهی داشت ولی پس از آن تا پایان دوره، یک روند کاهشی را نشان شد. با این حال، در پایان دوره نگهداری، شمار میکروارگانیسم­ها برای سه نمونه حاوی لاکتوباسیلوس دلبروکی، پلانتاروم و اسیدوفیلوس به ترتیب حدود ۶/۸، ۵/۸ و ۸/۸ (log cfu/ml) بود که از استاندارد مورد انتظار از فرآورده­های غذایی پروبیوتیک بیشتر است. دوره تخمیر و نگهداری، با کاهش pH، افزایش اسیدیته و کاهش ماده جامد و قند کل همراه بود. پس از دوره تخمیر و همچنین با افزایش زمان نگهداری، ویژگی­های حسی نوشیدنی­های تخمیری به نحو ­معنی­داری کمتر مورد قبول مصرف­کنندگان قرار گرفت. علی­رغم تفاوت­های مشاهده شده بین نمونه­های پروبیوتیک در مقاطع زمانی مختلف، تفاوت معنی­داری بین میزان پذیرش کلی آنها در پایان دوره نگهداری مشاهده نشد. نمونه­های پروبیوتیک با وجود اختلاف معنی­دار در میزان مطلوبیت حسی در مقایسه با نمونه شاهد، در پایان دوره نگهداری نمره پذیرش کلی بین ۶-۷ را دریافت کردند. با در نظر گرفتن ویژگی­های فیزیکوشیمیایی و حسی و همچنین زنده­مانی میکروارگانیسم­ها، علی­رغم تمامی تفاوت­های مشاهده شده بین سه نمونه مورد بررسی، می­توان عنوان داشت که تولید آب­سیب پروبیوتیک با هر سه میکروارگانیسم مورد بررسی به صورت موفقیت­آمیزی امکان­پذیر است.
 

---

در حال حاضر تمایل بالایی به استفاده از سیستم­ های بسته­ بندی فعال زیستی به ­دلیل پتانسیل بالای آن­ها برای بهبود ماندگاری محصولات­ غذایی و ارائه مزایای سلامتی­ بخش برای مصرف­ کنندگان وجود دارد. در همین راستا، با هدف تولید فیلم پروبیوتیک نانوبیوکامپوزیت برپایه ایزوله پروتئین آب­ پنیر-پلی­ دکستروز حاوی نانوفیبرسلولز و باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم و بررسی اثر ضدمیکروبی فیلم بر ماندگاری گوشت گاو، از غلظت­های مختلف پلی­ دکستروز (۰، ۱۰ و ۲۰ درصد وزنی/وزنی ایزوله پروتئین آب­ پنیر) و نانوفیبرسلولز (۰، ۲/۵ و ۵ درصد وزنی/وزنی ایزوله پروتئین آب­ پنیر) جهت آماده ­سازی فیلم استفاده گردید. اثر متغیرهای مورد نظر بر روی خواص فیزیکی فیلم (ضخامت، جذب رطوبت، زاویه تماس، رنگ) و اثر ضدمیکروبی فیلم بهینه بر افزایش ماندگاری گوشت گاو در مدت زمان نگهداری ۸ روز در دمای ۴ درجه سلسیوس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشانگر سازگاری مطلوب بین ماتریس پروتئین آب­ پنیر، نانوفیبرسلولز و پلی­ دکستروز بود. استفاده از پلی­ دکستروز و نانوفیبرسلولز اثر معنی­داری در افزایش ضخامت، زاویه تماس و تغییرات رنگی فیلم داشت و موجب کاهش جذب رطوبت فیلم گردید. همچنین نتایج پوشش­ دهی نمونه­ های گوشت با فیلم بهینه نیز نشانگر کاهش قابل توجه در میزان رشد باکتری­ های مزوفیل هوازی، سرماگراها و کلی­فرم­ ها در طی مدت زمان نگهداری در دمای ۴ درجه سلسیوس بود. در نهایت نتایج به­ دست آمده نشان داد، کاربرد نانوفیبرسلولز و پلی­ دکستروز در کنار باکتری پروبیوتیک لاکتوباسیلوس پلانتاروم در فیلم تولید شده از ایزوله پروتئین آب­ پنیر با ایجاد یک بسته­ بندی غذایی زیست فعال در مقایسه با نمونه گوشت بدون پوشش می­ تواند باعث بهبود ماندگاری گوشت گاو گردد.
 

---

هدف از این پژوهش بررسی اثر نوع باکتری (لاکتوباسیلوس رامنسوس و لاکتوباسیلوس پلانتاروم) و سیستم درون پوشانی (امولسیون چند لایه و ساده) بر ویژگی­های فیزیکو شیمیایی، پایداری و زنده مانی باکتری­ها بود. اندازه ذره نمونه­های امولسیون­های LR-ME (لاکتوباسیلوس رامنسوس درون پوشانی شده در امولسیون چند لایه)، LR-E (لاکتوباسیلوس رامنسوس درون پوشانی شده در امولسیون ساده)، LP-ME (لاکتوباسیلوس پلانتاروم درون پوشانی شده در امولسیون چند لایه) و LP-E (لاکتوباسیلوس پلانتاروم درون پوشانی شده در امولسیون ساده) به ترتیب ۶۳/۱۰، ۵۳/۳، ۴۷/۱۰ و ۱۹/۴ میکرومتر اندازه­گیری شد. همان گونه که از نتایج بر می­آید نمونه­های امولسیون چند لایه اندازه ذره بزرگتری نسبت به امولسیون ساده داشتند. اما نوع باکتری تاثیری بر اندازه ذرات نمونه­ها نداشت. بررسی نتایج اسپن نمونه­ها نشان داد که نمونه­ها امولسیون ساده دارای پراکندگی بیشتری نسبت به امولسیون­های چند لایه بودند. پتانسل زتا نمونه­های امولسیون LR-ME، LR-E، LP-ME و LP-E به ترتیب ۲۶/۵۱-، ۳۵/۳۹-، ۶۵/۵۶- و ۲۵/۳۰- میلی ولت اندازه گیری شد. نمونه­های امولسیون چند لایه پتانسل زتا منفی تری نسبت به امولسیون ساده داشتند اما نوع باکتری تاثیری بر پتانسل زتا نمونه­ها نداشت. نمونه­های امولسیون چند لایه پایداری بالاتری نسبت به امولسیون ساده داشتند. اما نوع باکتری تاثیری بر پایداری نمونه­ها نداشت. تعداد باکتری شمارش شده در نمونه­های LR (لاکتوباسیلوس رامنسوس درون پوشانی نشده)، LR-ME، LR-E، LP (لاکتوباسیلوس پلانتاروم درون پوشانی نشده)، LP-ME و LP-E به ترتیب ۴۹/۸، ۴۸/۸، ۵۱/۸، ۴۱/۸، ۳۷/۸ و ۳۹/۸ اندازه گیری شد. نتایج نشان داد درون پوشانی با امولسیون چند لایه بهترین روش برای نگهداری باکتری­های پروبیوتیک است.

---

امروزه ماست به عنوان مهم­ترین فرآورده لبنی پروبیوتیک در سرتاسر دنیـا تولیـد و بـه بـازار عرضـه مـی­گـردد. ترکیب پری­بیوتیک به همراه پروبیوتیک، سـین­بیوتیـک نامیده می­شود که اثرات سودمندتری بر سلامت میزبان می­گذارد. هدف از این پژوهش مقایسه اثر اینولین و آرد موز سبز روی ویژگی­های ماست سین­بیوتیک در طی ۲۸ روز نگهداری در دمای یخچال است. اینولین و آرد موز سبز در سطوح ۲% در ماست سین­بیوتیک حاوی لاکتوباسیلوس پلانتاروم و باسیلوس کواگولانس مورد استفاده قرار گرفت و با ماست شاهد (پروبیوتیک) مقایسه شد. نتایج نشان داد با افزایش زمان نگهداری اسیدیته کلیه تیمارها افزایش و مقدار pH کاهش یافت. افزودن اینولین و آرد موز سبز سبب افزایش اسیدیته و در نتیجه کاهش pH در نمونه­های سین­بیوتیک شده اما تفاوت معنی­داری بین دو پری­بیوتیک مورد استفاده مشاهده نشد. مقدار ماده خشک نیز در تیمارهای سین­بیوتیک نسبت به تیمارهای شاهد به طور معنی­داری بیشتر بود (۰۵/۰P<). حضور هر دو ترکیب پری­بیوتیک تاثیر مثبتی روی قابلیت زنده­مانی باکتری­های پروبیوتیک در ماست داشت که تاثیر اینولین روی بقاء باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم بیشتر از آرد موز سبز بود اما در مورد باسیلوس کواگولانس تفاوت معنی­داری بین دو پری­بیوتیک مورد مطالعه مشاهده نشد. شمارش تعداد لاکتوباسیلوس پلانتاروم و باسیلوس کواگولانس بیشتر از حد توصیه شده Log cfu/g ۶ در تمامی نمونه­های ماست سین­بیوتیک در دوره نگهداری به مدت ۴ هفته بدست آمد. بقا و زنده­مانی باسیلوس کواگولانس نسبت به لاکتوباسیلوس پلانتاروم بیشتر بود. با توجه به نتایج این تحقیق می­توان گفت که آرد موز سبز خاصیت پری­بیوتیکی داشته و در حفظ زنده­مانی باکتری پروبیوتیک موثر است، بنابراین می­توان نتیجه­گیری کرد که این ترکیب پتانسیل بالایی برای استفاده در غذاهای فراسودمند دارد.

---

ریزپوشانی با پلی‏ساکاریدها یکی از روش‌های جدید جهت افزایش پایداری ترکیبات زیست فعال و همچنین بهبود قابلیت زنده‏مانی پروبیوتیک‏ها در طی فرآوری و نگه‏داری مواد غذایی به شمار می‏رود. از این رو با توجه به مزایای بالای فرآورده‏های پروبیوتیک در سلامت انسان، در این پژوهش اثرات ریزپوشانی لاکتوباسیلوس پلانتاروم توسط صمغ‏های کیتوزان، کتیرا و ترکیب آن‏ها در غلظت ۱ درصد بر ویژگی‏های فیزیکوشیمیایی و پذیرش کلی آب آناناس در طول ۳۰ روز نگه‏داری در یخچال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از کاهش pH و افزایش اسیدیته در نمونه‏های مورد بررسی بود (۰۵/۰P<). علاوه بر این، افزایش قابلیت زنده‏مانی باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم در نمونه‏های ریزپوشانی شده توسط ترکیب دو صمغ کیتوزان و کتیرا مشاهده شد به طوری که تعداد سلول زنده باکتری در روز سی‏ام نگه‏داری بالاتر از log cfu/ml ۶ گزارش شد. اندیس فرمالین نیز در فاصله زمانی بین روز بیستم الی روز سی‏ام، در همه نمونه‏های مورد بررسی افزایش یافت (۰۵/۰P<). همچنین بیشترین پذیرش کلی در بین نمونه‏های مورد بررسی متعلق به نمونه‏های حاوی باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم ریزپوشانی شده با کیتوزان بود (۰۵/۰P<). نتایج نشان داد آب آناناس، بستر مناسبی برای رشد باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم بوده و می‏تواند به عنوان یک حامل برای انتقال سویه‏های پروبیوتیک به بدن انسان در نظر گرفته شود. علاوه بر این، افراد با نیازمندی‏های غذایی خاص می‏توانند از مزایای آب آناناس پروبیوتیک از جمله فقدان لاکتوز، کلسترول و غنی بودن از مواد معدنی بهره‏مند شوند.