---

در این پژوهش، اسفنج­های سلول بسته لاستیک NR با درصد­های مختلف دوده توسط روش تک مرحله­ای و با استفاده از قالب­گیری فشاری تولید شده، ریخت­شناسی، خواص فیزیکی و مکانیکی آن­ها مورد بررسی قرار گرفت. چگالی اسفنج­های تولید شده در این پژوهش مستقل از درصد دوده به دست­آمد که از مزایای تولید اسفنج به روش یک مرحله­ای بوده و بر خلاف نتایج سایر مطالعات گزارش شده است. مطالعه رفتار پخت آمیزه اسفنج­ها نشان داد که افزایش دوده از مقدار ۰ تا  phr۳۰ باعث افزایش مقدار پخت از  mol/cm^۳۵-۱۰ ×۵/۶  به  mol/cm^{۳ ۵-}۱۰×۳/۸، افزایش سرعت پخت از (/min%) ۱/۱۶ به (/min%) ۲/۲۳، کاهش زمان پخت از ۲/۹ به ۸/۵ دقیقه و هم­چنین افزایش گشتاور نهایی از ۸/۵ بهNm  ۴/۱۰ شد. نتایج مطالعه ریز ساختار اسفنج­ها با استفاده از میکروسکوپ نوری روبشی (SEM) نشان داد که دوده به­ عنوان عامل هسته­گذار عمل کرده و چگالی سلولی را از  N/cm^۳۸به N/cm^۳۱۴۰ افزایش داده­ است. هم­چنین باعث کاهش اندازه سلول­ها از­ µm۵۷۹ به µm۲۵۵ شده­ است. افزایش درصد دوده  در اسفنج تولید شده، باعث کاهش اندازه سلول­ها و هم­چنین افزایش خواص ماتریس لاستیکی شد. این امر به افزایش مدول  و سختی اسفنج به ترتیب به میزان MPa  ۸/۰ و shore A ۴۰  منجر شد. رفتار جذب و انعکاس امواج صدا نشان داد که اسفنج­های لاستیکی  بیش از  %۹۰ امواج صدا را منعکس کرده و حدود %۱۰ امواج را جذب می­کنند.

---

منیزیم اتوکساید یک آلکوکسید فلزی است که به عنوان نگهدارنده در تهیه کاتالیزورهای زیگلر-ناتا از آن استفاده می شود. این نگهدارنده با کاتالیزور یک کمپلکس تشکیل داده و مقدار اتمهای فلزات واسطه فعال شرکت کننده در واکنش افزایش می یابد. در نتیجه فعالیت کاتالیزور زیاد میشود. تولید پلی اتیلن سنگین در کشور به عنوان پلیمری بسیار پرکاربرد وابسته به این نگهدارنده کاتالیزور است که از جمله اقلام وارداتی به کشور است. منیزیم اتوکساید با واکنش منیزیم و اتانل در مجاور ید در اتمسفر خنثی تولید می شود. در این تحقیق با انجام آزمون هایی از جمله وزن سنجی حرارتی ، اندازه گیری سطح تماس مخصوص و بررسی تصاویر میکروسکوپ الکترونی اثر شرایط سنتز مانند تغییر نسبت ید و اتانل به منیزیم، دما، فشار و دور همزن بر مورفولوژی و مشخصات منیزیم اتوکساید بررسی شد. استفاده از ید سبب تشکیل مورفولوژی مناسب شد و افزایش دور همزن تأثیری بر زمان واکنش نداشت. اندازه ذرات محصول تابع مقدار اولیه و اندازه ذرات منیزیم و همچنین دور همزن بود. افزایش دور همزن در مقادیر بالای منیزیم(کاهش نسبت اتانل به منیزیم) موجب برخورد بیشتر ذرات و ریزتر شدن محصول شد. پایین بودن دمای واکنش تا ۶۰ درجه سانتیگراد باعث تشکیل ذرات ریز و مورفولوژی نامناسب شد. استفاده از ۲ اندازه ذره ۴۲۰ و µm۸۴۰ نشان داد که منیزیم FW۴۰(µm۸۴۰) منجر به مورفولوژی و سطح تماس مخصوص مناسب برای منیزیم اتوکساید می شود. با کاهش دما از  ۱۱۰ به ۱۰۰درجه سانتیگراد و استفاده از شرایط رفلاکس در نقطه جوش اتانل سطح تماس مخصوص  بیشتر شد.
 

---

یکی از مشکلات تولید بادام خود ناسازگاری است که موجب کاهش شدید تشکیل میوه و نهایتاً ایجاد مشکل در مدیریت باغ می گردد. بنابرین اصلاح بادام به منظور ایجاد ارقام خود سازگار اهمیت بالایی دارد. در این آزمایش شناسایی وغربال گری ۱۰۰ دو رگ بادام حاصل از تلاقی رقم خود سازگار تونو (والد پدری) و رقم خود ناسازگار"A-۲۰۰" (والد مادری ) با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیک و مولکولی بررسی شد. نتایج بررسی های مولکولی دو رگ های مورد ارزیابی در این پژوهش نشان داد که اکثر دورگ ها تشکیل نوار داده که این نوارنوارها با توجه به نوع آغازگر اختصاصی مورد استفاده شده نشان دهنده ی خود گشن بودن ۶۴% این دورگ ها می باشد .به عبارتی ارزیابی مولکولی دورگ ها به همراه والدین نشان داد که فراوانی آلل های Sf، S۱و S۹ دورگ های مورد مطالعه به ترتیب %۶۴، %۷۲ و%۵۴ بود. نتایج ارزیابی اولیه صفات مورفولوژیک در دورگ ها به همراه والدین نشان داد که اکثر صفات اندازه گیری شده در دورگ ها حد فاصل بین والدین قرار داشت. بنابراین در تحقیق حاضر دورگ های خود سازگار شناسایی شده اند که می توانند در آینده در برنامه های اصلاحی مورد استفاده قرار گیرند تا گامی دیگر در جهت شناسایی و معرفی ارقام خود سازگار برای ایجاد کشت های تک رقمی و استفاده در برنامه های اصلاحی بعدی مفید باشد. کلمات کلیدی: بادام، خود سازگار، دورگ، PCR، مورفولوژی

---

در پهنه مناطق خشک ایران ، توده های بزرگی از ماسه های بادی در نقاط مختلفی متراکم شده اند. این توده های ماسه ای در اصطلاح محلی «ریگ » نامیده می شوند. مطالعاتی که توسط محققین تاکنون انجام شده است ، دو عامل اصلی ، شامل جهت وزش باد غالب و نیز عامل توپوگرافی و بادپناهی ناهمواریها را علل اصلی استقرار این توده های ماسه ای می دانند؛ اما با استناد به فرضیه تحقیق ، سلولهای کم فشار محلی در طول دوره گرم سال ، عامل اصلی یا مهمترین عامل تمرکز و استقرار این توده های ماسه ای می باشند. محدوده مورد مطالعه ، مجموعه ماسه ای بندریگ کاشان ، واقع در چاله مسیله و در جنوب دریاچه نمک می باشد. متغیرهای مورد بررسی در این تحقیق ، شامل ویژگیهای باد منطقه ، قطر ذرات رسوب و مورفولوژی تپه های ماسه ای می باشد. روش تحقیق ، مبتنی بر یک روش تحلیلی است . در این روش ، بین متغیرهای سه گانه ، از طریق روش حضور و اختلاف ، همزمان ارتباط برقرار گردیده است . ابزار تحقیق ، نقشه های توپوگرافی و عکسهای هوایی بوده و تکنیک کار، مقایسه داده های میدانی ، آمار روزانه باد و دانه سنجی ذرات ماسه بوده است . نتایج نشان می دهد که یک سلول کم فشار محلی، درست در جنوب دریاچه مسیله در طول دوره گرم سال حاکمیت پیدا می کند. به همین سبب ، راستای وزش بادها در تمامی چاله مسیله نسبت به این نقطه حالت همگرا دارد و بالتبع حرکت همگرای ماسه های روان موجب استقرار مجموعه ماسه ای بندریگ در موقعیت کنونی شده است . بهترین شاهد این مسأله، انطباق مورفولوژی تپه های ماسه ای در راستای خطوط گرادیان فشار نسبت به نقطه مرکزی می باشد.

---

تبریز دارای تنگناهای خاصی در توسعه فیزیکی است. از نقطه‌نظر ژئومورفولوژی، شهر در توسعه فیزیکی با مشکلاتی مانند: زمین لرزه، حرکات دامنه ای و سیلاب مواجه می باشد. در این مقاله مخاطرات ژئومورفولوژی شهر بررسی شده اسـت. هدف از چنـین مطالعـه ای طبقه بـندی کـردن منـاطق پـایدار و ناپـایدار شهر تبـریز اسـت. بـرای دستـیابی به ایـن هـدف از سیستم اطـلاعات جـغرافیاییGIS، مدل ارتفاعی رقومی شده DEM و شاخص نرمال شده پوشش گیاهی NDVI در طبقه بندی استفاده شده است. همچنین بـرای افـزایش دقـت داده های مـورد نیـاز از تصـاویر ماهواره ای نوع TM استفاده شده است. بنابراین از ترکیب تـمامی اطلاعات در محیط GIS، نقشه های محدودیت توسعه شهر و نواحـی مـخاطره‌آمیز تهیه شد. لازم به ذکر است که نقشه ها در دو گروه قابل طبقه‌بندی می‌باشد: الف) نقشه ناهمواریهای شهر و حومه؛ ب) نقشه هـای مخاطـرات ژئومـورفولوژیکی توسـعه شـهر مانـند: نقشـه مخـاطرات هیدرولوژی، محدودیتهای پوشش طبیعی زمین، ناپایداریهای مربوط به شرایط لیتولوژی و پراکنش گسلها در شهر و حومه. نقشه های ذکـر شـده در برنامه ریزی توسـعه قابل استفاده می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد که کرانـه‌های مـهرانه رود، نواحی باغمـیشه و ولیـعصر از منـاطق مخـاطره آمـیز تبریز محسوب می‌شوند. با این حال مخاطرات زمین لرزه در شهر و حومه به‌دلیل پراکنش گسلها در تمامی شهر برابر است.

---

جاده تبریز‌ـ‌ مرند، در بخشی از مسیر خود با عبور از گردنه استراتژیک پیام، جلگه صوفیان و تبریز را به دشت مرند ارتباط می‌دهد. در این مسیر، جاده از زمینهایی عبور می‌کند که ارتفاع زیاد، گسترش نهشته‌های سطحی کواترنر، دامنه‌های ناپایدار و فعالیت فرایندهای ژئومورفولوژیکی متعدد از ویژگیهای آن است. علاوه بر این، وقوع سیلابها و روانه‌های خرده‌سنگی، حرکات توده‌ای، وجود گسلهای فعال، فرسایش قهقرایی و عملکرد نادرست انسان در بهره‌برداری از امکانات منطقه، اجرای طرحهای عمرانی از قبیل راه‌سازی را با مشکلاتی مواجه ساخته است. شناسایی دقیق مسیر و ارزیابی ژئومورفولوژیکی آن، بررسی آثار ژئومورفیکی ایجاد خطوط ارتباطی و شناسایی مخاطرات طبیعی ناشی از عوامل ژئومورفولوژیکی، اهداف این تحقیق را شامل می‌شوند. این تحقیق اهمیت توجه به فرایندهای ژئومورفولوژیکی را در مهندسی راهسازی و همچنین برنامه‌ریزیهای آمایش سرزمین در مناطق مشابه، تبیین می‌کند و بر توانایی و نقش داده‌های ژئومورفولوژیکی در طراحی راههای ارتباطی تأکید دارد.

---

نقشه لندفرم به طور اعم نمایانگر اشکال سطح زمین و ماهیت فرایندهایی است که در یک ناحیه عمل کرده و یا در حال حاضر عمل می‌کنند. چنین نقشه‌هایی به طور بالقوه دارای ارزش اطلاعاتی بسیار زیادی برای برنامه‌ریزی محیطی، مهندسی عمران، کشاورزی، حفاظت منابع طبیعی، پیش‌بینی و پیشگیری از بلایای طبیعی احتمالی هستند. در مناطق صعب‌العبور یا کویری که وسعت زیادی دارند و مطالعه آنها به‌صورت چشم‌اندازهای یکپارچه مورد نظر است، بررسیهای مورفولوژیکی این مناطق در مدت زمان کوتاه حایز اهمیت می‌باشد، در این صورت استفاده از داده‌های ماهواره‌ای و دور‌سنجی در این مناطق توصیه می‌شود. منطقه مطالعه شده، یعنی استان سمنان نیز از چنین ویژگیهای محیطی برخوردار است و دارای مساحتی بالغ بر ۹۶۸۱۶ کیلومتر مربع می‌باشد. در این مطالعه، کوشش شده تا با تلفیقکردن داده‌های ماهواره‌ای با توان طیفی بالا نظیر تصاویر لندست ETM، با دادههای دارای قدرت تفکیک مکانی بالا نظیر IRS-PAN داده‌هایی بهدست آید که ویژگی چند طیفی بودن و توان تفکیک مکانی بالا را توأم داشته باشد. این داده‌ها در محیط نرم‌فزار پردازش تصویر ۳‌,۶‌ER Mapper تحلیل و بارزسازی شده‌اند؛ سپس با توجه به معیارها، اصول و فرایندهای ژئومورفولوژیکی، سیمای مورفولوژیکی منطقه مورد تفسیر قرار گرفته است. بر این اساس ۲۷ کلاس لندفرم قابل تشخیص و تفکیک در منطقه سمنان، با توجه به ویژگیهای متنوع و پیچیده زمین‌شناسی و اقلیمی استان، در محیط نرم‌فزار a‌۲‌.‌۳Arcview شناسایی شد. همچنین در شناسایی و استخراج لندفرمها از مدل رقومی ارتفاع منطقه، نقشه‌های حاصل از آن، نقشه‌های زمین‌شناسی و توپوگرافی در روند این مطالعه، استفاده بهینه به عمل آمد. بر‌اساس این مطالعه، موفقترین رویکرد برای تهیه نقشه لندفرم، توام کردن بررسیهای میدانی با مطالعاتی دورسنجی است. نقشه لندفرم به‌دست آمده مبنایی را برای ارزیابی منطقه از نظر ساختاری و ویژگیهای ژئومورفولوژیکی فراهم می‌آورد که در زمینه بسیاری از مسائل مدیریت و برنامه‌یزی محیطی سودمند بوده است و می‌تواند به‌عنوان الگویی برای مناطق مشابه به کار رود.

---

حوضه آبریز لیقوان‌چای‌در دامنه شمالی توده کوهستانی سهند واقع شده است. تحول این حوضه، خصوصاً در کواترنر جدید، جدا از تحول مخروط آتشفشانی سهند نیست. به دلیل حاکمیت سیستم فرسایشی پریگلاسیر و رودخانه‌ای، در دامنه شمالی این توده کوهستانی، وقوع حرکات دامنه‌ای، جریان‌های رودخانه‌ای و سیلابی، ازعمده‌ترین پدیده‌های مورفوژنیک ‌ومخاطرات‌ژئومورفولوژیک حوضه آبریز لیقوان‌چای می‌باشند که علاوه براینکه سکونتگاه‌های روستایی و شهری را مورد تهدید قرار می‌دهند، از تنگناهای ژئومورفولوژیکی موجود بر سر راه برنامه‌های عمرانی منطقه محسوب می‌شوند. پژوهش حاضر، به بررسی و پهنه‌بندی حرکات توده‌ای مواد در حوضه‌ زهکشی لیقوان می‌پردازد و نتیجه آن از طریق ارائه نقشه پهنه‌بندی خطر حرکات توده‌ای مواد و ممیزی مناطق پرخطر ـ کم خطر سعی دارد، برنامه ریزان و مدیران اجرایی را به سوی برنامه ریزی و مدیریت صحیح کاربری زمین سوق دهد. به این ترتیب، توسعه بخش‌های مسکونی، کشاورزی، صنعتی و غیره، در اراضی دور از مخاطرات ژئومورفولوژیکی تا حدودی امکان پذیر خواهد شد. نقشه پهنه بندی خطر حرکات توده ای مواد، با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی رقومی شده به مقیاس ۱:۲۵۰۰۰۰ و ۱:۵۰۰۰۰و نقشه‌های زمین شناسی و ژئومورفولوژی و داده‌های سنجش از دور( تصاویر ماهواره ای ETM ، ۲۰۰۲) و بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS)) شامل نرم افزارهای ARC/GISوARC/VIEW و براساس هشت متغیر(شیب، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، فاصله از روستا یا شهر، لیتولوژی، کاربری زمین و بارش) ارائه گردید. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که در حدود ۱۱/۳۶ درصد منطقه مطالعاتی از نظر استعداد وقوع حرکات توده‌ای مواد، در محدوده خطر متوسط تا بسیار شدید قرار دارند و ۶۶/۶۴ درصد زمین لغزش ها در همین محدوده اتفاق افتاده است.

---

کوهستان های نیمه خشک،به لحاظ حاکمیت شرایط اقلیمی خاص وویژگی های هیدرولوژیگی وتوپوگرافی ،ازمستعدترین مناطق برای وقوع لغزش ها ،بویژه لغزش های دره ای محسوب می شوند .دراین مناطق ،تشکیل آبراهه های عمیق وتغییرآرایش جریان آب ها درطول آنها،از عوامل تحریک کننده اصلی مواد دیواره دره ها،به وقوع لغزش به شمارمی آیند .در طول آبراهه های عمیق منطقه موردمطالعه ،به عنوان یک منطقه کوهستانی نیمه خشک ،لغزش های های متعددی بوقوع پیوسته است .با توجه به نقش این لغزش ها درتغییرویژگی های هیدرولوژیکی دره ها وهمچنین تغییردرمیزان بار رسوبی رودخانه ها وتهدید مساکن روستائی ،نقش عوامل مختلف دروقوع آنها، ازجمله تراکم زهکشی ،اختلاف ارتفاع و ویژگی های سازندهای سطحی ،با استفاده از نقشه های زمین شناسی ،توپوگرافی ،عکس های هوایی ونمونه برداریها وبازدید های میدانی ،مورد بررسی وتحلیل گرفته اند .نتایج این تحلیل های نشان می دهد که میزان گسیختگی ها ولغزش های دره ای ،تابع میزان تراکم زهکشی ،بویژه تراکم آبراهه های عمیق ،تابع تغییرات نسبت های Ds/Dd وهمچنین تابع تغییرات R می باشد .تا ارتفاع معینی از شیب های منطقه وبرروی سازندهای سست ومنفصل، هرچه برمیزان اختلاف ارتفاع افزوده می شود ،احتمال وقوع لغزش های دره ای نیز افزایش می یابد.

---

---

زمین لغزه سیمره( کبیر کوه) یکی از بزرگترین لغزشهای دنیاست که از گذشته‌ توجه بسیاری از دانشمندان داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است. در تعیین علت و زمان وقوع آن بین دانشمندان اختلاف نظر وجود دارد. در این مقاله ضمن بررسی وضعیت مکانی و ویژگیهای دینامیکی و ژئومورفولوژیکی لغزش بزرگ کبیر کوه‌، فرضیه‌هایی برای چگونگی وقوع و زمان آن ارائه و به آزمون گذاشته شده‌اند. همچنین نظریات دانشمندان مختلف داخلی و خارجی مورد بحث قرار گرفته و سپس با استفاده از داده‌های سنجش از دور، کارتوگراﻓﻲ، هیدرو- اقلیمی و محاسبات دینامیک لغزش، مشخصات عمومی و جزیی لغزش سیمره ارائه شده است. ﻳافته‌های حاصل از شواهد ژئومورفولوژیکی همچون نرخ گسترش شبکه آبهای سطحی بر روی لایه زیرین یا سطح لغزش، چگونگی گسترش رگولیت‌، میزان انجام فرایندهای انحلالی (ایجاد لاپیه، حفره‌ها، درزها و شکافها )در سنگهای آهکی ریزشی‌، گردواری اندک در دانه‌ها و قطعات لغزش یافته، گسترش جزیی افقهای خاک در پهنه ریزش و محدودیت نهشته‌گذاریهای رود سیمره بر کناره‌های منطقه لغزش سبب شده سن زمین لغزه سیمره جدید تشخیص داده شود. همچنین با بررسی اسناد و مدارک تاریخی، زمان وقوع لغزش در سال ۸۷۲ میلادی (مطابق ۲۵۸هجری قمری) تشخیص داده شده و نظریات وقوع آن در حدود۱۰۰۰۰سال قبل، رد شده است. لغزش سیمره به هنگام وقوع با صدای عظیم همراه بوده وسبب ایجاد لرزش در منطقه و نواحی دوردست شده است. از این رو برخی از دانشمندان محرک وقوع آن را زمین لرزه دانسته‌اند. در این مقاله با بحث در خصوص لرزه خیزی منطقه، نتیجه گرفته شده که منطقه از لرزه ﺧﻳزی اندک برخوردار است و وقوع لغزش عظیم سیمره باعث ایجاد زمین لرزه شده است نه برعکس.

---

هدف از پژوهش حاضر، شناخت پدیده‌ها و فرایندهای ژئومورفولوژیک مؤثر بر توسعه شهری و امکانات و محدودیتهایی است که این عوامل برای توسعه شهری فراهم می‌کنند. به‌دلیل وجود تنگناهای ژئومورفولوژیک در جهات مختلف توسعه شهر داراب که در جنوب شرقی استان فارس واقع شده، این شهر بعنوان نمونه موردی، مطالعه شده است. در مطالعه پدیده‌ها و فرایندهای ژئومورفولوژیک فعال در منطقه و محدوده شهر داراب، با استفاده از مطالعه میدانی و اسنادی و بررسی عکسهای هوایی و نقشه‌های شهر و منطقه، سعی شده است که فرصتها و محدودیتهای ژئومورفولوژیک موجود در جهات مختلف توسعه شهر داراب مشخص و درنهایت مناسبترین محور برای توسعه آینده شهر تعیین شود. نتیجه بررسیها نشان می‌دهد که شهر داراب برای توسعه آتی در تمامی جهات با محدودیت فرایندهای مختلف ژئومورفولوژیک مواجه است، اما فرایندهای مربوط به آبهای سطحی و شیب مهمترین فرایندهای محدودکننده توسعه شهر هستند. بیشترینه این محدودیتها در جنوب و جنوب‌غربی و کمترینه آنها در شرق شهر وجود دارد. بنابراین با توجه به لزوم توسعه شهر و محدودیتهای جدی که در جهات دیگر برای گسترش شهر داراب وجود دارد، در حال حاضر بطور نسبی مناسبترین جهت برای توسعه، زمینهای واقع در شرق شهر است.

---

در این مقاله، فرایند و برپایی سامانه جوشکاری میکروپلاسما بر روی ورق نازک از آلیاژ تیتانیوم Ti-۳Al-۲,۵V گزارش شده است. جوشکاری با استفاده از تجهیزات متداول جوش قوسی با گاز محافظ (GTAW) به همراه مشعلی که در طی این پژوهش طراحی و ساخته شد، گزارش شده است. نمونه¬های تجربی با پارامترهای کنترل شده شامل: جریان، ولتاژ، سرعت جوشکاری و گذر نرخ حجمی گاز محافظ تحت جوشکاری قرار گرفتند. خواص مکانیکی و ریزساختار نمونه¬های جوشکاری شده مورد بررسی قرار گرفت تا پارامترهای مناسب جوشکاری مشخص شود. آزمایش¬های مکانیکی شامل آزمون کشش، خمش و میکروسختی¬سنجی نشان داد که در صورت تنظیم صحیح پارامترهای جوشکاری، جوش فاقد ترک و شکاف بوده و استحکام کشش نمونه¬های جوشکاری شده به فلز اصلی بسیار نزدیک است در حالی که سختی فلز جوش از فلز اصلی و منطقه تحت تاثیر گرما (HAZ) بیشتر می¬باشد. آزمایش¬های شکست¬نگاری، طیف سنجی پراش اشعه X و متالوگرافی برای مطالعه سطح شکست و تغییرات ریز¬ساختار مورد استفاده قرار گرفتند. این آزمایش¬ها نشان دادند که به طور کلی شکست نمونه¬ها از نوع شکست نرم بوده و تغییر فاز مارتنزیتی از فاز در درجه حرارت بالا به فاز سوزنی شکل در منطقه جوش و (HAZ) اتفاق می¬افتد.

---

موضوعات مربوط به مطالعات ژئومورفولوژیکی از منظر ارزیابی در کلان شهر تهران که طی نیم قرن گذشته توسعه یافته، متعدد است. بررسی حوضه‌های زهکشی سطحی و آبراهه‌های آن یکی از این موضوعات می‌باشد. تغییر مسیر آبراهه‌ها و مسیل‌های طبیعی بدون توجه به اصول و فرایندهای ژئومورفولوژیکی در شهر تهران می‌تواند آثار زیانباری را به ساکنان شهر وارد کند. در حال حاضر زهکشی شهر تهران از طریق سه محدوده ۱- حوضه‌های منتهی به کانال سیل برگردان غرب و رودخانه کن؛ ۲- حوضه‌های منتهی به کانال ابوذر و مسیل باروتکوبی؛ ۳- حوضه‌های شهری منتهی به زمین‌های زراعی جنوب شهر(محدوده صالح آباد) انجام می‌شود. در این مقاله حوضه‌های مذکور همراه با شبکه آبراهه‌ها قبل از توسعه فعلی شهر به کمک نقشه‌های توپوگرافی سال ۱۳۴۳، عکس‌های هوایی دو دوره مختلف و نقشه‌های زمین‌شناسی ترسیم و سپس محدوده کلیه حوضه‌های کوهستانی و شهری در وضعیت کنونی با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی سال۱۳۸۰ و با توجه به تغییرات شبکه زهکشی تعیین شد. حداکثر آبدهی هر حوضه از طریق روش استدلالی و به کمک منحنی‌های شدت، مدت، فراوانی ایستگاه‌های مهرآباد و سعدآباد برای دوره‌های بازگشت ۲، ۵، ۱۰، ۲۵، ۵۰ و۱۰۰ ساله محاسبه گردید. با استفاده از خصوصیات فیزیوگرافی، نوع سامانه زهکشی و محاسبات هیدرولوژیکی آنها و از طریق مقایسه این خصوصیات با ماهیت تلفیقی حوضه‌ها، محدودیت‌های ژئومورفولوژیکی توسعه در قلمروی حوضه‌های زهکشی سطحی ارزیابی شد. روش تحقیق بر پایه روش تحلیلی استوار است. ابزار اصلی این تحقیق سامانه اطلاعات جغرافیایی در قالب نرم‌افزارArc GIS می‌باشد. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که تلفیق حوضه‌‌‌ها، تغییر مسیر آب‌های سطحی و تبدیل آنها به کانال‌های مصنوعی باعث افزایش آبدهی، به‌خصوص در دوره‌های بازگشت بالاترشده و در نتیجه افزایش میزان مخاطره سیلاب های شهری را به دنبال دارد. قطع مسیرآبراهه‌های اولیه و ایجاد الگوی جدید آبراهه‌ای در قلمروی کلان شهر تهران بدون توجه به اصول و معیارهای ژئومورفولوژیکی انجام شده است. بنابراین توجه به الگوی فضایی و جای‌گیری آنها در تطبیق با چشم انداز کلی حوضه‌‌‌ها از طریق به‌کارگیری اصول ژئومورفولوژیکی به منظور توسعه پایدار و کاهش مخاطرات ضرورتی قطعی است.

---

چکیده دامنه شمالی توده نفوذی کیامکی با توجه به ارتفاع زیاد (۳۴۱۴ متر) و جهت گیری دامنه شمالی آن و نیز نبود عوامل تأثیرگذار دیگر مثل عامل فعالیت های تکتونیکی و ناچیز بودن دخالت های انسانی، نمونه موردی خوبی برای طرح چنین موضوعی می باشد. در این پژوهش، برخی اشکال ژئومورفیکی که ایجاد آن مستلزم گذشت زمانهای طولانی بوده و نقش اقلیم در ایجاد آنها شناخته شده است، از راه کارهای میدانی، تفسیر نقشه های توپوگرافی، نقشه های زمین شناسی و عکس های هوایی بررسی شده اند. دره های پرشده، سیستم های پرتگاه- تالوس، تالوس بهمنی، روانه های بلوکی و یخچال های سنگی موروثی از جمله اشکال دامنه ای، فازهای انباشتی و کاوشی، روانه های خرده سنگی، تغییرات در اندازه مواد و تشکیل توفا از جمله پدیده های مرتبط با تغییرات اقلیمی در مخروط افکنه پرسیان هستند. بر اساس نتایج این پژوهش، سیمای ژئومورفیکی منطقه لااقل در کواترنری، از عوامل اقلیمی و تغییرات آن تأثیر پذیرفته است. تحلیل ساختار رخساره ای نهشته های مخروط افکنه و ترتیب لایه ها بر اساس سن نسبی نشان داد که نوع نهشته ها در دوره های گرم از نوع توفا و در دوره های سرد از نوع کنگلومرا بوده است. در بررسی اشکال ژئومورفیکی منطقه آثاری از دوره گرم اوایل هولوسن، دوره سرد «یانگر درایاس» و دوره گرم تر حد فاصل دوره های سرد هم زمان با عصر آهن و عصر کوچک یخبندان، نیز دیده می شود. آن چه مهم است این است که ما باید منتظر واکنش های سریع ژئومورفولوژیکی به تغییرات ناشی از عوامل بیرونی در این گونه نواحی و به خصوص منطقه مطالعه شده باشیم. با توجه به روند افزایشی دمای منطقه، در حال حاضر کنترل و پایش سیستم های هیدرولوژیکی منطقه در کنار توجه به روند افزایشی یا کاهشی دما و بارش، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

---

چکیده خصوصیات مورفولوژی رودخانه ها به واسطه ویژگی پویای آن، همواره دچار تغییرات هستند و این تغییرات می تواند بر سازه های بناشده در حاشیه رودخانه ها، زمین های کشاورزی و غیره آثار منفی بگذارد. در این پژوهش، مورفولوژی قسمتی از رودخانۀ خرم آباد در استان لرستان از روستای چغاخندق تا روستای غلامان سفلی به طول ۵/۱۹ کیلومتر بررسی شده است. با استفاده از عکس های هوایی سال ۱۳۳۴، تصاویر سنجنده TM ماهواره Land Sat سال ۱۳۷۷ و تصاویر Aster سال ۱۳۸۴ مسیر رودخانه در سه دوره زمانی و در محیط نرم افزار Arc GIS رقومی شده است؛ در مرحله بعد در محیط نرم افزاری Auto Cad پارامترهای هندسی رودخانه مانند طول موج، طول دره، ضریب خمیدگی، زاویه مرکزی و شعاع دایره مماس بر قوس ها، برای بررسی تغییرات با روش برازش دایره های مماس بر قوس رودخانه اندازه گیری شده است. در ادامه با نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل های آماری بر روی پارامترهای هندسی صورت گرفته است. نتایج مطالعۀ این پارامترها و مقایسۀ آن ها در سه بازه زمانی مورد بررسی نشان می دهد در این محدوده تعداد ۱۷ مئاندر از سال ۱۳۳۴ تا سال ۱۳۷۷ حذف شده و تعداد مئاندرها از سال ۱۳۷۷ تا سال ۱۳۸۴ از ۵۱ به ۵۳ افزایش یافته است. مقادیر پارامترهای هندسی به دست آمده در سه دوره نیز تغییرات شکل و پلان رودخانه را نشان می دهد. اصلی ترین دلیل این تغییرات، تغییر کاربری اراضی اطراف رودخانه و به طور کلی دخل و تصرف انسان در بستر رودخانه است.

---

پیچان¬رودهای سطوح دلتایی از ناپایدارترین عرصه¬های رودخانه¬ای در حیطه ژئومورفولوژی ساحلی محسوب می¬شوند. در این پژوهش، با مطالعه مورفولوژی رودخانه¬های شمال تنگه هرمز می کوشیم دگرگونی‏های ژئومورفولوژیکی و تغییرهای زمانی و مکانی بستر آنها را بررسی و تجزیه و تحلیل کنیم. بدین منظور، نخست مورفولوژی رودخانه¬ها و عرصه¬های تغییرمسیر آنها را در‏قالب نرم¬افزارهای GIS بررسی می کنیم و تغییرهای الگو و صورت های مختلف تغییر شکل و جابجایی بستر رودخانه را تعیین می کنیم. روش کار بیشتر از‏نوع تجربی و میدانی است و ¬طی آن، داده¬های مؤثر بر تغییرهای مورفولوژی پیچان¬رودهای منطقه، تحلیل می شود. تکنیک کار نیز مقایسه و تحلیل دگرگونی های صورت‏گرفته طی زمان¬های متوالی، با استفاده از ابزار¬ها و روش¬های یاد‏شده است. نتایج نشان می¬دهد که نسبت تغییرها و ضریب های پیچان¬رودی در‏جهت شیب و به سمت پایین¬دست دلتا افزایش می¬یابد. با توجه به کم شیب بودن سطوح دلتاها و ریز‏بافت بودن رسوب ها، حرکت‏های پیچان¬رودی تشدید شده ¬است و مشخص¬ترین آثار فعالیت دینامیکی رودخانه¬های منطقه، وجود بسترهای درهم، متعدد و متروک این پیچان¬رودهاست. درمجموع، این تغییرها به¬طور مستقیم، پیرو تغییر بافت رسوب و سپس حالت¬های سیلابی رودخانه هاست.

---

این مقاله در صدد آنست تا با بررسی نمونه کوچکی از پتانسیل های ژئوتوریستی کشور (دره سیمین در جنوب شرق شهر همدان)به بسط و گسترش این رویکرد نوین به فضاهای طبیعی کمک نماید ، بدین منظور در این تحقیق برای بررسی و ارزیابی پتانسیل های اکوتوریسمی محدوده مطالعاتی از دو فاکتور راههای دسترسی بر اساس ضریب فشردگی (pr) و پتانسیل گردشگری بر مبنای ضریب (Ep) استفاده شده است . برای انجام تحقیق از روشهای اسنادی ، میدانی و آزمایشگاهی بهره گرفته شده و با استفاده از نقشه های زمین شناسی و توپوگرافیکی منطقه ، بررسی عوارض ژئومورفولوژیکی و زمین شناختی منطقه پرداخته شده است . محدوده مطالعاتی به لحاظ جاذبه غنی طبیعی ، مجاورت با شهر تاریخی همدان ، وجود الگوهای زیستی روستایی - عشایری و همچنین برخورداری از شبکه دسترسی مناسب از پتانسیل بالای گردشگری در حوزه های اکوتوریستی برخوردار است. در عین حالی که تکتونیک فعال منطقه ، امکان تبدیل آنرا به آزمایشگاهی طبیعی جهت مطالعه چین خوردگیها و گسل خوردگیها ، ماگماتیسم ، دایکها ، پگماتیتها و باتولیت زایی ، مطالعات سنگ شناسی ، کانی شناسی ، فرآیندهای دگرگونی و آذرین برای پژوهشگران علوم زمین و محدوده ای جاذب برای ژئوتوریستها در آورده است .

---

چکیده خمیرترش، خمیری است که از آب و آرد تشکیل شده است و میکرو­ارگانیسم­های اصلی آن باکتری­های اسید لاکتیک و مخمرها هستند. فرایند تخمیر خمیر ترش بر پایه تخمیر لاکتیکی و الکلی است که به­ترتیب توسط باکتری­های اسید لاکتیک و مخمرها انجام می­شود. هم­چنین این میکروارگانیسم­ها نقش مهمی در بهبود طعم، بافت و ماندگاری  فراورده­های نانوایی ایفا می­کنند. در این پژوهش، نمونه­های خمیرترش جمع­آوری شده از مناطق مختلف ایران به منظور بررسی فلور مخمری، مورد مطالعه قرار گرفتند. جهت رسیدن به این هدف، مخمرها با روش­مورفولوژی کلنی جداسازی و سپس جهت شناسایی دقیق با جفت آغازگرهای عمومی قارچ­ها، ژن S rRNAs۲۶ تکثیر داده شد. قطعاتی که تکثیرشدند، پس از خالص­سازی به­منظور توالی­یابی به شرکت بیوساینس انگلستان ارسال شد. سپس با مقایسه توالی­های حاصل با توالی­های موجود در بانک اطلاعاتی ژنتیک (NCBI)، گونه­­ی مخمر­های مورد مطالعه شناسایی شدند. نتایج نشان داد که مخمرهای ایزوله شده شامل ساکارومایسس سرویزیه، ساکارومایسس اگزیگوس، ایساتچنیکا اورنتالیس، تورولوسپورا فرانسیسکا، تورولوسپورا دلبروکی و پیشیا فرمنتاس بودند که گونه­های غالب مربوط به ساکارومایسس سرویزیه و ساکارومایسس اگزیگوس بودند.

---

فعالیت های نئوتکتونیکی باعث ناپایداری لندفرم های متعددی ازجمله لندفرم های جریانی در ایران شده است. مخروط افکنه گرمسار از مناطقی است که در معرض خطر لرزه ای قرار دارد. در این پژوهش، با استفاده از داده های لرزه ای، نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی، روش حریم گذاری پهنه های خطر زمین لرزه ای در مخروط افکنه گرمسار مشخص و تحلیل شده است. همچنین، برای مشخص کردن توان لرزه زایی گسل های اطراف مخروط افکنه گرمسار از روابط پیشنهادی زارع، مهاجر- اشجعی و نوروزی، سلمونز، ملویل و اسمیت استفاده شده است. برای تحلیل فضایی هم از روش بربریان استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد گسل های گرمسار و سرخ کلوت بیشترین توان لرزه خیزی را در اطراف محدوده مورد مطالعه، و گسل های کوه لاله زار و پایین قلعه کمترین توان لرزه خیزی را دارایند. حدود ۹۹ درصد جمعیت مستقر روی مخروط افکنه در محدوده با خطر نسبی بسیار زیاد قرار دارند. حدود ۲۶/۴۰ درصد از جمعیت مخروط افکنه در روستاها مستقرند؛ درحالی که ۷۴/۵۹ درصد از جمعیت فقط در شهر گرمسار متمرکز شده اند. با توجه به این داده ها، لازم است در برنامه های آمایش سرزمین، مقاوم سازی و بیمه خانه ها و تأسیسات انسانی در محدوده های خطر لرزه ای مورد توجه قرار گیرد.