---

شیمی‌درمانی به‌عنوان یکی از مؤثرترین و رایج‌ترین روش‌های درمانی سرطان است. مقاومت چند دارویی و عوارض جانبی دارویی از موانع بزرگ بر سر راه یک شیمی‌درمانی موفق به شمار می‌آید. برای مقابله با این محدودیت‌ها و دستیابی به اثربخشی بهتر داروها، درمان ترکیبی مبتنی بر نانو سامانه‌ها یک رویکرد امیدوارکننده را پیشنهاد می‌دهد. هدف این مطالعه، سنتز، مشخصه یابی و بررسی اثر هم‌افزایی نانولیپوزوم‌های بارگذاری شده با داروی دوکسوروبیسین و اپی‌گالو کاتچین-۳-گالات بر روی رده سلولی سرطان سینه MCF-۷ می‌باشد. در مطالعه حاضر نانولیپوزوم‌ها با استفاده از روش بارگذاری غیرفعال و آب پوشانی لایه‌نازک تهیه گردید. توزیع اندازه، پتانسیل زتا، میزان بارگذاری، منحنی رهایش دارو و سمیت نانولیپوزوم‌ها بعد از تهیه اندازه‌گیری شد. میانگین قطر نانولیپوزوم‌ها ۶,۰ ± ۵/۸۲ نانومتر، بار سطحی آن‌ها ۲/۲۴˗ میلی ولت و میزان بارگذاری داروها در حدود ۸۰ درصد به دست آمد. تعامل داروی دوکسوروبیسین و اپی‌گالو کاتچین-۳-گالات با نانولیپوزوم‌ها از طریق پیوند الکترواستاتیک و واندروالسی بوده و اپی‌گالو کاتچین-۳-گالات بر روی منحنی رهایش دوکسوروبیسین اثر کاهشی گذاشته درصورتی‌که اختلاف مشاهده شده معنی‌دار نمی باشد. داده‌های سمیت نشان می‌دهد استفاده هم‌زمان این دو دارو منجر به افزایش سمیت سلولی می‌شود. نانولیپوزوم‌های حاوی دوکسوروبیسین در درمان تک دارویی با غلظت ^۳-۱۰×۵ میکرومولار قادر به کاهش زنده‌مانی به زیر ۵۰ درصد نبوده، اما در ترکیب با اپی‌گالو کاتچین-۳-گالات باعث کاهش درصد زنده‌مانی به زیر ۵۰ درصد می‌شود و درنتیجه میزان مصرف داروی شیمیایی دوکسوروبیسین به میزان چشم‌گیری کاهش می‌یابد. درنتیجه تجویز هم‌زمان اپی‌گالو کاتچین-۳-گالات با دوکسوروبیسین می‌تواند کاندید مناسبی برای شیمی‌درمانی باشد.

---

چکیده
امروزه اسانس مریم­گلی (Salvia multicaulis) ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ دارا بودن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آنتی­اکسیدانی و ضدمیکروبی ﺟﻬﺖ ﺍﻓﺰﻭﺩﻥ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎنهﻫﺎﯼ ﻏﺬﺍﻳﯽ ﻭ ﺯﻳﺴﺘﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﺗوﺟﻪ زیادی ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ است. استفاده از این اسانس­ها به صورت آزاد برای نگهداری مواد غذایی عموما به­دلیل محلولیت پایین در آب، فشار بخار بالا و  ناپایداری فیزیکی و شیمیایی با دشواری­هایی همراه است. یکی از روش­های کاهش این محدودیت­ها، ریزپوشانی اسانس­ها در حامل­های لیپیدی از جمله نانولیپوزوم­ها است. از اینرو هدف از این پژوهش درون­پوشانی اسانس مریم­گلی در نانولیپوزوم­ها و بررسی خواص ضدمیکروبی و آنتی­اکسیدانی این اسانس می­باشد. در این مطالعه نانولیپوزوم­های حاوی اسانس مریم­گلی، با استفاده از نسبت­های مشخصی از لسیتن و کلسترول (۹۰-۰، ۸۰-۱۰، ۷۰-۲۰ میلی­گرم) به روش هیدراسیون لایه نازک و سونیکاسیون تولید شدند. تعیین اندازه و توزیع ذرات و همچنین پایداری فیزیکی نانولیپوزوم­ها از لحاظ اندازه در طی زمان با استفاده از پراکندگی نور پویا (DLS) و کارایی درون­پوشانی به روش اسپکتروفوتومتری مورد بررسی گرفت. برای اندازه گیری فعالیت انتی اکسیدانتی از ۲ و ۲ دی فنیل -۱ پیکریل هیدرازین و برای خاصیت ضد میکروبی روش میکرودایلوشن به کار گرفته شد. نتایج نشان داد که اندازه ذرات و توزیع اندازه ذرات به ترتیب در محدوده ۸۸-۸۲ و ۴۲/۰-۳۹/۰ بود. کارایی درون­پوشانی اسانس مریم­گلی در همه فرمولاسیون­ها بالای ۷۰% و نانولیپوزوم­های حاصل به مدت ۱ ماه پایدار بودند. اسانس مریم­گلی درون­پوشانی شده فعالیت آنتی­­اکسیدانی بالا و خاصیت ضدمیکروبی بیشتری علیه تمامی میکروارگانیسم­ها در مقایسه با اسانس آزاد نشان داد. این تحقیق نشان داد که خاصیت ضدمیکروبی و آنتی­اکسیدانی اسانس درون­پوشانی شده در لیپوزوم در مقایسه با حالت آزاد اختلاف معنی داری داشت.

---

چکیده
نایسین و ناتامایسین به عنوان ماده ضدمیکروبی در صنایع غذایی و داروئی کاربردهای متعددی دارند. در فرم آزاد، به دلیل واکنش با قند احیاء کننده و به طور غیراختصاصی با باند شدن بر لیپیدها و پروتئین­ها خاصیت ضد­میکروبی و ضد قارچی آنها کاهش می­یابد. برای غلبه بر این محدودیت، درون پوشانی نایسین و ناتامایسین با استفاده از لیپوزوم­ها گزارش شده است. هدف این کار پژوهشی،بررسی اثر ضدمیکروبی و ضد قارچی نانوانکپسول­های حاوی نایسین و ناتامایسین بر رشد استافیلوکوکوس اورئوس و آسپرژیلوس نایجر است. در این تحقیق، نانولیپوزوم­های حاوی نایسین و ناتامایسین به روش مظفری تولید شدند. سپس، اندازه ذرات، درصد انکپسولاسیون و خصوصیات ضد میکروبی و ضد قارچینایسین و ناتامایسین به صورت آزاد و انکپسوله شده در دمای ۸ و ۲۵ درجه سانتی­گراد مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد اندازه ذرات و توزیع اندازه ذرات بترتیب در محدوده^ءnm۷۶ تا ۹۰ و  nm۷۳/۰ تا ۹/۰ و درصد درون پوشانی نایسین و ناتامایسین به ترتیب در محدوده ۸۵ تا ۹۲ درصد و ۸۹ تا ۹۶ درصد است و نتایج حاصل از فعالیت ضدمیکروبی و قارچی نشان داد، استفاده از فرم انکپسوله شده مواد ضد­میکروبی، استفاده از ترکیبی از باکتریوسین­ها و دمای پایین نگهداری تاثیر بیشتری بر کاهش جمعیت میکروبی و قارچی داشته است.در این تحقیق نانولیپوزوم­ها به طور موفقیت آمیزی با روش مظفری تولید شدند. این روش از نظر انکپسولاسیون نایسین و ناتامایسین و ارزیابی خصوصیات ضدمیکروبی و ضدقارچی روش مناسبی بوده است.

---

چکیده
لیپوزوم­ها ذرات کروی شکل، شامل سیستم غشائی تشکیل شده از لایه­های چربی هستند که بدلیل ساختار آمفی فیلیک خود، مولکول­های آبدوست را داخل فضای درونی و مولکول­های چربی دوست را بین غشاء لیپوفیلیک کپسول ریز پوشانی می­کنند. یکی از کاربردهای لیپوزوم، درون پوشانی پپتیدهای ضدمیکروبی می­باشد. درون پوشانی پپتیدهای ضدمیکروبی در لیپوزم­ها یک روش جایگزینی و موثر در زمینه حفاظت مواد ضدمیکروبی، افزایش میزان کارایی درون پوشانی و پایداری این ترکیبات در کاربردهای غذایی به شمار می­آید. در این تحقیق، لیپوزوم­های حاوی ناتامایسین به روش حرارتی تولید شدند سپس اندازه ذرات نانولیپوزوم­ها، درصد درون پوشانی و اثرات ضد میکروبی ناتامایسین آزاد و انکپسوله شده بر رشد آسپرژیلوس نایجر مورد بررسی قرار گرفت اندازه ذرات نانولیپوزم­های حاوی ناتامایسین ۴/۱± ۸۹ نانومتر وکارایی درون پوشانی ناتامایسین ۸۰ درصد بود. نتایج آزمون­های میکروبی نشان داد، استفاده از ناتامایسین به صورت آزاد و انکپسوله شده جمعیت باکتریایی را کاهش می­دهد. اما تاثیر آنها نسبت به هم (آزاد و انکپسوله شده) مشابه است.

---

چکیده
نگهدارنده­های طبیعی استخراج شده از گیاهان دارویی، جزء مهمترین ترکیبات زیست فعال هستند که می­توانند در تولید مواد غذایی مورد استفاده قرار بگیرند. استفاده از این اسانس­ها به صورت آزاد برای نگهداری مواد غذایی عموما با محدودیت­هایی همراه است. یکی از روش­های کاهش این محدودیت­ها، درون­پوشانی کردن اسانس­ها در حامل­های لیپیدی از جمله نانولیپوزوم­ها است. از این رو هدف این پژوهش بررسی خاصیت ضدمیکروبی عصاره متانولی، اسانس و نانولیپوزوم حاوی اسانس نعناع فلفلی می­باشد. اسانس­گیری از گونه نعناع فلفلی به روش تقطیر با بخار آب انجام شد و ترکیب­های موجود در آن با استفاده از GC و GC-MS شناسایی شدند. عصاره متانولی نیز به روش خیساندن تهیه شد. نانولیپوزوم­ حاوی اسانس نعناع به روش هیدراسیون لایه نازک و سونیکاسیون تولید شدند. اندازه ذره­ای نانولیپوزوم با استفاده از پراکندگی نور پویا و پتانسیل زتا با استفاده از زتا سایزر مورد بررسی گرفت. خواص ضدمیکروبی نیز با روش میکرودایلوشن اندازه­گیری شد. مهمترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس عبارت بودند از: منتول (۴۶/۴۰ %)، منتون (۳۳/۱۶%)، منتوفوران (۳۷/۱۳%) و منتیل استات (۱۱/۷%). اندازه ذرات و پتانسیل زتا به ترتیب ۵۳/۹۸ نانومتر و ۱۴- میلی­ولت بود و نانولیپوزوم­ حاصل به مدت ۴۰ روز پایدار بود. میزان حداقل غلظت بازدارندگی اسانس در هر دو حالت آزاد و درون­پوشانی بر روی باکتری­های گرم مثبت بیشتر از گرم منفی و نمونه قارچی بود در حالی که عصاره بر روی باکتری­­های گرم منفی و قارچ غیر­فعال بود و خاصیت ضعیفی بر روی باکتری­های گرم مثبت داشت. همچنین اسانس در حالت درون­پوشانی خاصیت ضدمیکروبی بیشتری نسبت به حالت آزاد داشت.

---

چکیده
اثر پوشش ژلاتین حاصل از فلس ماهی کپور معمولی غنی شده با %۲ اسانس پونه کوهی نانولیپوزوم شده و خالص، بعنوان نگهدارنده روی فیله ماهی قزل آلای رنگین کمان طی مدت ۱۶ روز نگهداری در دمای یخچال ارزیابی شد. نمونه­های شاهد، پوشش داده شده با ژلاتین خالص و همچنین پوشش داده شده با ژلاتین حاوی اسانس (خالص و نانولیپوزوم شده)، بصورت دوره ای از نظر شاخص های باکتریایی (بار باکتریایی کل، بار باکتریایی سرمادوست، جنس سودوموناس و خانواده انتروباکتریاسه) و شیمیایی (TVB-N و pH) ارزیابی شدند. سریع­ترین روند رشد شاخص های باکتریایی مختلف در تیمار شاهد و کندترین آن در تیمار حاوی اسانس نانولیپوزوم شده مشاهده شد (۰۵/۰>p). شاخص های TVB-N و pH در طول زمان نگهداری افزایش نشان دادند. ارتباط شاخص های شیمیایی و میکروبی به خوبی مشهود بوده که نشان می دهد TVB-N و pH می توانند بعنوان شاخص های مفید در بررسی فساد فیله های ماهی استفاده شوند. بطور کلی نتایج نشان داد که پوشش های ژلاتین محتوی %۲ اسانس پونه کوهی نانولیپوزوم شده و خالص توانستند زمان ماندگاری فیله های ماهی قزل آلا را در مقایسه با تیمار شاهد به شکل معنی داری افزایش دهند (۰۵/۰>p). تیمار محتوی اسانس نانولیپوزوم شده خصوصا در روزهای نخست، در تمامی آزمون های صورت گرفته بهتر از اسانس خالص بود که نشان می دهد نانولیپوزوم ها اساسا تا حدود یک هفته پس از اعمال پوشش کارایی و پایداری اثر ضد میکروب اسانس را افزایش دادند.

---

چکیده
عصاره برگ زیتون یک منبع غنی از ترکیبات فنولی به شمار می­رود که دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی است. با این حال ترکیباتفنلی مانند بسیاری از ترکیبات زیست فعال به تدریج غیر فعال می گردند و معمولا پس طعم تلخی را در مواد غذایی ایجاد می‌کنند. ریزپوشانی یکی راهکارهای موثر برای افزایش پایداری و کاهش پس طعم تلخ ترکیبات زیست فعال محسوب می شود. هدف از این پژوهش کپسوله کردن ترکیبات فنلی عصاره برگ زیتون به شکل نانولیپوزوم بود. نانولیپوزوم­ها با استفاده از فسفاتیدیل کولین، کلسترول و عصاره برگ زیتون و با بکارگیری روش تزریق اتانول تهیه  و از لحاظ اندازه ذرات، پتانسیل زتا و کارایی انکپسولاسیون مورد بررسی قرار گرفتند. متوسط قطر حجمی ذرات لیپوزوم در محدوده nm۱۰۰-۵۰ بود. تمامی فرمولاسیون­های لیپوزومی دارای بار منفی بودند و الحاق ترکیبات پلی فنولی تا نسبت ۱:۵ فسفولیپید/پلی­فنول موجب افزایش بار منفی وزیکول­ها گردید اما افزایش بیشتر در غلظت عصاره موجب کاهش بار منفی ذرات گردید.کارایی انکپسولاسیون نانولیپوزوم­های حاوی عصاره در محدوده ۷۸-۷۴% بود، اگرچه در نانولیپوزوم­های حاوی عصاره با نسبت فسفاتیدیل کولین /عصاره (۱:۱) میزان آن کاهش یافت و به ۵۷% رسید. بررسی طیف فروسرخ نمونه­ها حاکی از عدم تشکیل برهمکنش­های شیمیایی واتصال پلی­فنول­های برگ زیتون به ساختار نانولیپوزوم از طریق برهمکنش­های فیزیکی بود. در نهایت نتیجه گیری گردید که میتوان ترکیبات فنولی عصاره برگ زیتون را با اندازه و کارایی مناسب به شکل نانولیپوزوم جهت کاربرد در مواد غذایی ریزپوشانی کرد.

---

چکیده
عصاره حاصل از چای سبز به دلیل ویژگی­های ضدمیکروبی، ضداکسایشی و پری­بیوتیکی در صنایع غذایی و دارویی مورد توجه است. ریز­زپوشانی  لیپوزوم­ها روش مؤثری برای حفظ ترکیبات سودمند و افزایش دسترسی زیستی آنها در فراوری و نگهداری محصولات غذایی است. هدف این پژوهش تولید (با روش تزریق اتانول) و بررسی خواص نانولیپوزوم­های حاوی ترکیبات عصاره چای سبز بود. توزیع اندازه ذرات و قطر متوسط نانوذرات لیپوزومی عصاره چای سبز با روش پراکندگی نور لیزر تعیین شد. پتانسیل زتا نانولیپوزوم­ها اندازه­گیری و کارایی ریزپوشانی برای بررسی محصورسازی عصاره سبز چای درون لیپوزوم  با اندازه­گیری ترکیبات فنولی بررسی شد. با افزودن عصاره برگ چای سبز در نانولیپوزوم­ها و با افزایش بیشتر در غلظت عصاره، اندازه ذرات نانولیپوزوم­ها از ۷/۶۷ نانومتر برای غلظت پایین (۱۰۰ میلی گرم ترکیب فنولی)  به ۳۷۰ نانومتر در غلظت بالا (۴۰۰ میلی گرم ترکیب فنولی) افزایش پیدا کرد. با گذشت زمان، اندازه لیپوزوم­های بزرگتر از ۱۰۰ نانومتر در طی نگهداری به میزان زیادی افزایش یافت. تمامی فرمولاسیون­های لیپوزومی دارای بار منفی  بودند و پتانسیل زتا برای کلیه غلظت ها بین ۲۰- تا ۲۵- میلی ولت بود که نشان داد سیستم از بار منفی قبل توجهی برخوردار بود و سامانه لیپوزومی به دلیل وجود دافعه الکترواستاتیکی پایدار بود. کارایی ریزپوشانی پلی­فنل­های عصاره چای سبز در نانولیپوزوم­های تهیه شده به روش تزریق اتانول با افزایش غلظت عصاره به­طور معنی­داری (p<۰,۰۵) کاهش یافت. نتایج اندازه­گیری کارایی ریزپوشانی نشان داد که کارایی از ۶۵ تا ۹۵ درصد متغیر بود. در کل تولید نانولیپوزوم­های حاوی عصاره چای سبز به روش تزریق اتانول با خواص مطلوب صورت گرفت.

---

در این تحقیق، اثر نگهدارنده­های طبیعی، عصاره آزاد برگ مورد، نانولیپوزوم حاوی عصاره مورد، نانونیوزوم حاوی عصاره مورد و بنزوات سدیم به عنوان نگهدارنده سنتزی بر خصوصیات میکروبی، حسی و شیمیایی سس مایونز به مدت ۹۰ روز به صورت دوره­ای (هر ۱۵ روزی یکبار)، در دمای ۴ درجه سانتی­گراد مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون­های میکروبی، شیمیایی و حسی نشان داد که، نمونه­های سس مایونز حاوی نانونیوزوم و نانولیپوزوم نسبت به نمونه سس شاهد به­طور معنی­داری (۰۵/۰ p< )، باعث کاهش تغییرات شیمیایی (پراکسید، اسید تیوباربیتوریک ) شد. بین pH  نمونه­های سس تهیه شده در روز اول تفاوت معنی­داری وجود داشت، بطوریکه بیشترین pH (۲/۴) مربوط به نمونه سس حاوی بنزوات سدیم بود. مقدار اسیدیته تمامی نمونه­ها در محدوده استاندارد (۶۲/۰ تا ۴/۱) بود. نتایج میکروبی نشان داد که، شمارش اشریشیاکلی و اسید لاکتیک هتروفرمنتیتیو برای تمام تیمارها منفی و مطابق استاندارد بود. نمونه­های سس حاوی نگهدارنده­های طبیعی، عصاره مورد نانونیوزومی و نانولیپوزومی به طور مؤثری در کنترل کپک و مخمر و باکتریهای مقاوم به اسید نسبت به نمونه شاهد نقش داشت (۰۵/۰ p< )، نتایج ارزیابی حسی در این مطالعه نشان داد که نمونه­های سس مایونز از نظر ویژگیهای حسی تفاوت معنی­داری داشتند بطوریکه، سس حاوی عصاره آزاد امتیاز رنگ کمتری داشت. همچنین کمترین شاخص روشنایی (۰۳/۱±۳۱/۷۴=L*) مربوط به سس حاوی عصاره آزاد بود. نمونه­های سس حاوی نانونیوزوم و نانولیپوزوم بالاترین پذیرش را از نظر مالش­پذیری داشت. نتایج این مطالعه نشان داد که، با استفاده از نانونیوزوم و نانولیپوزوم حاوی عصاره برگ مورد می­توان مصرف افزودنی شیمیایی بنزووات سدیم را کاهش داد و این گامی در بهبود سلامتی جامعه مصرف­کنندگان است.

---

اکسیداسیون لیپیدها در مواد غذایی، یکی از مهم‌ترین عوامل تخریب مواد غذایی در طول فرآوری، انبارمانی و پخش از طریق اثرات نامطلوب بر عطر، رنگ، ارزش غذایی و هم‌چنین تولید ترکیبات سمی به‌شمار می‌آید که یکی از موثرترین روش‌های به‌تاخیر انداختن اکسیداسیون لیپیدها به‌کارگیری آنتی‌اکسیدان‌ها می‌باشد. در همین راستا این مطالعه با هدف بررسی اثرات آنتی‌اکسیدانی عصاره تفاله انگور به‌صورت آزاد و نانولیپوزوم حاوی آن بر برخی پارامترهای اکسایشی روغن سویا صورت گرفت. در این پژوهش از ۵ غلظت نانولیپوزوم حاوی عصاره تفاله انگور (۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ پی‌پی‌ام)، یک سطح (۲۰۰ پی‌پی‌ام) آنتی‌اکسیدان سنتزی BHT و یک غلظت (۵۰۰ پی‌پی‌ام) عصاره آزاد تفاله انگور استفاده گردید و آزمون‌هایی از قبیل اسیدیته، پراکسید، شاخص تیوباربیتوریک اسید، دی‌ان مزدوج، پایداری اکسایشی و ضریب شکست روی روغن‌ها در شرایط نگهداری در آون آزمایشگاهی در دمای ۶۳ درجه سانتی‌گراد و برای مدت ۷ روز صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت نانولیپوزوم حاوی آنتی‌اکسیدان عصاره تفاله انگور تا ۵۰۰ پی‌پی‌ام میزان افزایش در اسیدیته، شاخص تیوباربیتوریک اسید، پراکسید، دی‌ان مزدوج و ضریب شکست از شدت کمتری برخوردار بود ولی در غلظت‌های بالاتر نانولیپوزوم به‌کار رفته در روغن این پارامترها با شدت بیشتری افزایش یافت. از طرفی مشخص گردید که با افزایش زمان نگهداری میزان اسیدیته، تیوباربیتوریک اسید، دی‌ان مزدوج افزایش ولی میزان پراکسید و ضریب شسکت روغن‌ها تا روز پنجم افزایش و سپس کاهش یافت. یافته‌ها هم‌چنین نشان داد که بیشترین میزان پایداری اکسایشی روغن‌ها (۶/۷ ساعت) مربوط به نمونه دارای ۵۰۰ پی‌پی‌ام نانولیپوزوم حاوی عصاره آنتی‌اکسیدانی تفاله انگور بود. در نهایت می‌توان، بیان داشت که استفاده از نانولیپوزوم حاوی عصاره آنتی‌اکسیدان تفاله انگور جایگزین مناسبی برای آنتی‌اکسیدان‌های سنتزی موجود در بازار می‌باشد.

---

:  دانه چیا به عنوان منبع غنی از ترکیبات زیست فعال و عملگرا مورد توجه می باشد.با توجه به اینکه ترکیبات زیست فعال در برابر عوامل محیطی ناپایدار هستند پایداری این ترکیبات حائز اهمیت بوده و درون پوشانی روشی مفید برای افزایش پایداری این ترکیبات می باشد.در این تحقیق نانو کپسول عصاره دانه چیا با نانو لیپوزوم و صمغ دانه ریحان تولید شد و خصوصیات فیزیکوشیمیایی و رهایش آن بررسی گردید. ابتدا نانو لیپوزوم‌ها با استفاده از لسیتین (درصد ثابت) و غلظت‌های مختلف عصاره دانه چیا تهیه شده و سپس با سه سطح صمغ دانه ریحان پوشش‌دهی شدند. اندازه ذرات، شاخص پراکندگی ، کارآیی ریزپوشانی و پتانسیل زتای نانولیپوزوم‌ها و نانوکپسول‌های تولیدی بررسی شده و سپس ریزساختار، طیف FTIR نمونه برتر و همچنین رهایش عصاره دانه چیا از نانوکپسول‌ تحت شرایط شبیه‌سازی شده معده و روده مورد بررسی قرار گرفت. کمترین میانگین اندازه ذرات (۲۳/۵۹ نانومتر)، شاخص PDI پایین (۳۲۸/۰) و راندمان کپسوله‌سازی بالا (۰۶/۸۰ درصد) در نانوکپسول‌های حاوی ۵/۰ درصد عصاره دانه چیای پوشش داده شده با ۱ درصد صمغ دانه ریحان (L۰,۵BSG۱) مشاهده شد. از آنجایی که پتانسیل زتای نانوذرات تولیدی در این تحقیق بالاتر از ۳۰ ± میلی‌ولت بود، بنابراین از پایداری خوبی نیز برخوردار بودند. بر اساس تصاویر TEM، نانوکپسول‌های L۰,۵BSG۱ شکل کروی و نامنظم داشته و تمایل کمی به تجمع نشان دادند. نتایج طیف‌سنجی FTIR نشان‌دهنده برهمکنش فیزیکی بین اجزای نانوکپسول بود و همچنین وجود ترکیبات فنلی در نانوکپسول‌ها را تایید کرد. از لحاظ میزان رهایش ترکیبات فنلی در شرایط شبیه‌سازی شده معده و روده، نانوکپسول‌های تولیدی نسبت به عصاره دانه چیای آزاد، دارای سرعت رهایش آهسته‌تری بودند و رهایش عصاره در شرایط معده سریع‌تر از شرایط روده صورت گرفت. در نهایت، نتایج این مطالعه نشان داد که نانوکپسول‌های (L۰,۵BSG۱)احتمالاً می‌توانند با موفقیت در صنایع دارویی و غذایی مورد استفاده قرار گیرند.
 

---

در این تحقیق لیپوزوم‌های بر پایه لیستین به عنوان حامل‌های ویتامینE  و C، جهت غنی‌سازی نوشیدنی تخمیری بر پایه عدس/گندم سیاه با روش هیدراسیون تهیه شد. اندازه و شکل ذرات با تفرق نور و میکروسکوپ الکترونی روبشی آنالیز شد. درصد کارایی انکپسولاسیون ویتامین E وC با روش HPLC تعیین شد. کارایی درون پوشانی نانولیپوزوم ویتامین E و C به ترتیب ۵/۸۸ و ۵۰ درصد بود. متوسط قطر حجمی نانولیپوزوم ویتامین C کوچکتر از متوسط قطر حجمی نانولیپوزوم ویتامینE  بود. نتایج نشان داد لیپوزوم‌های تولید شده به روش سونیکاسیون، نانولیپوزوم‌های پایدار با اندازۀ کوچک، ضریب پخش‏پذیری پایین (۳/۰) و تک مد و بار سطحی منفی بالا هستند. تصاویر میکروسکوپ الکترونی وجود ذرات کروی با اندازه نانومتری را در نانولیپوزوم‌ها نشان داد. ترکیب فرمولاسیون‌های لیپوزومی و ویتامین‌های آزاد در نوشیدنی تخمیری خصوصیات شیمیایی نوشیدنی شاهد را تغییر نداد و شمارش باکتری‌های پروبیوتیک در این فرمولاسیون‌ها بعد از ۱۵ روز نگهداری در دمای ۴ درجه تفاوتی با نمونه شاهد نداشت.
 

---

نانولیپوزوم‌های عطرمایه و عصاره دارچین با استفاده از روش هیدراتاسیون لایه نازک- فراصوت با استفاده از لسیتین و سه کوسورفکتانت مختلف به نام‌های گلیسرول، تری استین و پروپیلن گلیکول و Tween ۸۰ به‌عنوان سورفکتانت تهیه شدند. نتایج نشان داد که پروپیلن گلیکول منجر به تولید نانولیپوزوم‌هایی با کوچک‌ترین میانگین اندازه ذرات کروی شکل (۰۳/۹۲ نانومتر) و بیشترین مقدار پتانسیل خالص زتا (۱/۲۴- میلی‌ولت) شد و به‌عنوان کوسورفکتانت مناسب‌تر انتخاب شد. اگرچه فعالیت ضد باکتریایی عطرمایه و عصاره دارچین بیشتر از آنهایی بود که در نانولیپوزوم‌ها محصور شده بودند، هم عطرمایه دارچین و هم نانولیپوزوم‌های عصاره فعالیت ضد باکتریایی بالایی در برابر باکتری‌های اشریشیا کلی و لیستریا مونوسایتوژنز نشان دادند. نتایج نشان داد که بر اساس حداقل غلظت‌های بازدارنده و باکتری‌کش نمونه‌های تهیه‌شده، لیستریا مونوسایتوژنز مقاومت بالاتری نسبت به نانولیپوزوم‌های دارچین تهیه شده داشت. به‌منظور مطالعه اثر دارچین در افزایش عمر ماندگاری گوشت چرخ شده، اثر تیمارهای مختلف عصاره، نانو عصاره، عطرمایه، نانو عطرمایه و عصاره به همراه عطرمایه بر ویژگی‌های مختلف گوشت چرخ شده (pH، مقادیر تیوباربیتوریک اسید و بازهای نیتروژنی فرار) و همچنین اثر این تیمارها در کنترل جمعیت میکروبی اشرشیا کلی و لیستریا مونوسایتوژنز تلقیح شده در گوشت چرخ شده بررسی شدند. نتایج نشان داد که عصاره دارچین دارای خاصیت ضد میکروبی و آنتی‌اکسیدانی بوده و نانوکپسوله کردن عصاره سبب افزایش ویژگی‌های ضد میکروبی و آنتی‌اکسیدانی آن می‌شود. بیشترین مقدار pH (۵۸/۶)، مقادیر تیوباربیتوریک اسید (MDA/kg ۰۸۱/۰) و بازهای نیتروژنی فرار (mg/۱۰۰ g ۵/۷۲) در تیمار شاهد در روز ۹ مشاهده شد. در حالیکه برای نمونه حاوی عطرمایه نانوکپسوله مقدار pH (۰۹/۶)، مقادیر تیوباربیتوریک اسید (MDA/kg ۰۰۲/۰) و بازهای نیتروژنی فرار (mg/۱۰۰ g ۵/۱۱) به‌دست آمد. با توجه به نتایج مطالعه حاضر می‌توان از عصاره دارچین نانولیپوزومی برای افزایش ماندگاری گوشت چرخ‌کرده بدون ایجاد اثر نامطلوب و از نظر پایداری اکسیداتیو و فساد میکروبی کم استفاده کرد.

---

چکیده
یکی از مهم‌ترین مسائل و چالش‌ها در زمینه استفاده از رنگ‌ها در مواد غذایی، بهبود و افزایش پایداری آن‌ها در مراحل فرآوری و همچنین کنترل آزاد شدن تا زمان مصرف می‌باشد. از این‌رو هدف از این پژوهش تولید نانولیپوزوم‌های حاوی فیکوسیانین پوشش داده شده با کیتوزان با روش هیدراسیون لایه نازک- فراصوت به‌منظور افزایش پایداری فیکوسیانین و بررسی ویژگی‌های فیزیکی و راندمان انکپسولاسیون آن در طی شرایط نگهداری بود. در این مطالعه فیکوسیانین با غلظت‌های مختلف کیتوزان (۰، ۱/۰، ۲/۰، ۴/۰ و ۶/۰ میلی‌گرم بر میلی‌لیتر) پوشش‌داده شد و در دو دما (۴ و ۲۵ درجه سیلسیوس) برای ۲۸ روز نگهداری گردید و سپس برای  تعیین بهترین غلظت  کیتوزان برای پوشش نانولیپوزوم‌های تولیدی، آزمون‌های راندمان انکپسولاسیون، اندازه ذرات و پتانسل زتا روی آنها صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت کیتوزان به بیش از ۲/۰ میلی‌گرم در میلی‌لیتر تغییر معنی‌داری در راندمان انکپسولاسیون مشاهده نگردید (۰۵/۰p>) و نمونه‌ی فاقد کیتوزان کمترین اندازه ذرات را داشت که با نمونه‌های حاوی ۲/۰ و ۴/۰ کیتوزان اختلاف آماری معنی‌داری نداشت (۰۵/۰p>). با افزایش میزان کیتوزان در پوشش نانولیپوزوم‌ها، میزان پتانسیل زتا نمونه‌ها افزایش یافت. در نهایت نمونه‌ا‌ی‌ که در پوشش نانولیپوزوم خود، حاوی ۲/۰ میلی‌گرم بر میلی‌لیتر کیتوزان بود به‌عنوان بهترین نمونه انتخاب گردید. یافته‌های حاصل از آزمون‌های انجام شده در طول نگهداری نانولیپوزوم‌ها مشخص نمود که نانولیپوزوم دارای فیکوسیانین که فاقد هرگونه پوشش کیتوزان در روز تولید بود، بیشترین میزان راندمان انکپسولاسیون داشت و از طرفی مشخص گردید که با افزایش دمای نگهداری و زمان نگهداری میزان راندمان انکپسولاسیون کاهش ولی اندازه ذرات افزایش یافت. کمترین پتانسیل زتا نمونه‌ها مربوط به نمونه نانولیپوزوم فاقد فیکوسیانین بود که تا روز ۲۱ ام نگهداری در دمای ۴ درجه سیلسیوس تغییر معنی‌داری نداشت. تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی از نمونه‌‌ها نیز موید  نتایج حاصل از اندازه­گیری ذرات بود.

---

پوسیدگی دندان از مشکلات رایج در دنیا می‌باشد که ناشی از رشد بیوفیلم پوسیدگی‌زا وتولید اسید توسط آنان است. برای حل این مشکل راهکارهای متعددی به کار گرفته شده‌است. اما به دلیل افزایش مقاومت آنتی‌بیوتیکی میکروارگانیسم‌ها و نیاز روز افزون به مواد ضد میکروبی تلاش برای استفاده  از مواد مواد ضدمیکروبی طبیعی ادامه دارد. لاکتوفرین یک پروتئین در شیر و بزاق است که خواص ضد میکروبی و ضد بیوفیلمی نشان داده‌است. در این تحقیق ابتدا برای افزایش ویژگی‌ها ضد میکروبی، لاکتوفرین به وسیله نانولیپوزوم ریزپوشانی ‌شد. سپس جهت سنجش  تأثیر آن بر  تعداد باکتری در بیوفیلم پلی میکروبی و تولید اسید، هریک از مواد آزاد یا نانولیپوزومی در۴ غلظت (۰, ۱,۵, ۳, ۶ میلی گرم بر میلی لیتر) در مدل Active Attachment biofilm  به همراه بزاق و محیط کشت گرمخانه گذاری شد. نتایج نشان داد که نانوریزپوشانی لاکتوفرین به دلیل رهایش آهسته لاکتوفرین از لیپوزوم‌ها  توانایی مهار بیوفیلم و تولید اسید توسط این باکتری را افزایش داد. تبا افزایش غلظت لاکتوفرین آزاد و نانولیپوزومی تا غلظت ۳ میلی گرم بر میلی لیتر  کاهش قابل توجهی در تعداد باکتری ها در بیوفیلم نسبت به نمونه شاهد مشاهده شد  (۰۱/۰< P).  اما افزایش بیشتر غلظت لاکتوفرین آزاد موجب افزایش مجدد تعداد باکتری ها در بیوفیلم شد. این درحالیست که لاکتوفرین نانولیپوزومی در غلظت ۶ میلی گرم بر میلی لیتر همچنان باعث کاهش باکتری در بیوفیلم شد که این کاهش نسبت به غلظت ۳میلی گرم بر میلی لیتر معنی دار نبود (۰۱/۰> P). از نتایج بدست آمده می‌توان نتیجه گرفت که از لاکتوفرین نانولیپوزومی می توان جهت  طراحی محصولات مرتبط با سلامت دهان و دندان استفاده کرد.
 

---

ریزپوشانی ترکیبات زیست فعال در حامل‏های لیپیدی از جمله لیپوزوم­ها علاوه بر بهبود پایداری در زمان نگهداری با افزایش زیست‏دسترس‏پذیری و رهایش کنترل شده موجب ارتقاء کارایی این ترکیبات در شرایط درون‏تنی می­گردد. جلبک پادینا دارای مقادیر قابل توجهی از پلی‏فنل‏ها با خواص آنتی‏اکسیدانی، ضدمیکروبی و مهار آنزیم استیل‏کولین‏استراز (AChE) است که قابلیت کاربرد به عنوان مکمل ضدسرطان و بهبوددهنده اختلالات نورولوژیک را دارد. از این رو هدف از انجام این پژوهش تولید و بررسی خصوصیات ساختاری نانولیپوزوم­های حاوی عصاره جلبک پادینا با استفاده از روش حرارتی بود. بدین منظور آزمون‏های توزیع و اندازه ذرات نانولیپوزوم‏ها، پتانسیل زتا، راندمان درون‏پوشانی عصاره و تصاویر میکروسکوپ الکترونی عبوری انجام شد. نتایج نشان داد اندازه ذرات نانولیپوزوم­های تولیدی در سطوح متفاوت فسفاتیدیل کولین (لسیتین) (۵/۲ و ۵/۴ درصد) و عصاره جلبک پادینا (۷/۰ و ۲ درصد) در محدوده ۳۱۸-۶۰ نانومتر بودند. نتایج آزمون شاخص چند پراکندگی و پتانسیل زتا نیز حاکی از یکنواختی ذرات تولیدی همراه با دافعه الکترواستاتیکی بالای میان ذرات بود. همچنین یافته‏های بدست آمده نشان داد قابلیت بارگذاری ذرات نانولیپوزوم (راندمان درون‏پوشانی عصاره) در کمترین سطح ماده دیواره­ای (۵/۲ درصد) و بیشترین سطح عصاره جلبک پادینا (۲ درصد) ۸/۵۲ درصد بود. ارزیابی خصوصیات مورفولوژیک ساختار نانولیپوزوم با استفاده از میکروسکوپ الکترونی عبوری نیز نشان‏دهنده شکل‏گیری ذراتی یکنواخت با هندسه کروی شکل بود. با توجه به نتایج حاصله از این پژوهش می‏توان گفت که قابلیت تولید ساختار نانولیپوزومی حاوی عصاره جلبک پادینا با خصوصیات ساختاری مناسب مهیاست که این امر می­تواند دورنمای کاربرد احتمالی این عصاره با رویکردی درمانی را بهبود ببخشد.
 

---

هیدرولیز آنزیمی یکی از روش­های مورد استفاده برای بهبود ویژگی­های کاربردی و تغذیه­ای پروتئین­های غذایی است. با توجه به تأثیری که پروتئین­های هیدرولیز شده بر خواص عملکردی و سلامت بخشی مواد غذایی دارند، در این پژوهش با استفاده از آنزیم­های پروتامکس و برومالین پروتئین به دست آمده از جوانه شبدر هیدرولیز و تأثیر این فرایند بر خواص آنتی اکسیدانی (مهارکنندگی رادیکال­های آزاد DPPH و ABTS) و ویژگی­های عملکردی (حلالیت، کف کنندگی و امولسیون) آن­ها بررسی شد. سپس پروتئین هیدرولیز شده توسط نانولیپوزوم ریز پوشانی و ویژگی­های آن بررسی شد. با توجه به نتایج، مجموع اسیدهای آمینه آبگریز و آروماتیک برای آنزیم پروتامکس و برومالین به ترتیب ۴۱/۴۰ و ۹۱/۳۷، ۳۵/۱۲ و ۴۶/۱۱ بوده است. همچنین از میان آنزیم­ها، آنزیم پروتامکس توانست پروتئین هیدرولیزی با درجه هیدرولیزاسیون، محتوای پروتئینی، خاصیت آنتی اکسیدانی و عملکردی بالاتری تولید کند و افزایش زمان هیدرولیز تاثیر مثبتی بر روی ویژگی­های مذکور داشت. بنابر این پروتئین هیدرولیز شده توسط آنزیم پروتامکس و زمان ۶۰ دقیقه توسط نانولیپوزوم ریز پوشانی شد، نتایج مربوط به اندازه ذرات های حامل پپتیدها برابر با ۳۷/۳±۶۴/۹۳ نانومتر، پتانسیل زتا برابر با ۳۸/۱±۴۲/۸- میلی­ولت و راندمان ریزپوشانی برابر با ۳۷/۲±۷۳/۶۸ درصد بوده است. نتایج تحقیق حاضر نشان داد استفاده از نانو پروتئین، می­تواند رویکردی مفید در جهت کاربرد مستقیم پپتیدهای جوانه شبدر با قابلیت آنتی اکسیدانی در فراورده­های غذایی باشد.
 

---

هدف این مطالعه بررسی اثر ضد­میکروبی نانولیپوزوم­های حاوی نانوذرات اکسید­روی در نسبت­های مختلف لسیتین به نانو ذرات اکسید­روی (۵:۱، ۱۵:۱ و ۲۵:۱ وزنی- وزنی) بر علیه سویه­ های اشرشیا کلی(ATCC ۲۵۹۲) و استافیلوکوکوس اورئوس (ATCC ۲۵۹۲۳) در محیط کشت آزمایشگاهی بود. نانولیپوزوم­های حاوی نانوذرات اکسید­روی به دو روش آب پوشانی لایه نازک و حرارتی تهیه شدند. مقادیر حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) نانولیپووزم­های حاوی نانوذرات اکسید روی تولید شده در مقایسه با نانوذرات اکسید روی بدون پوشش بر علیه سویه ­های اشرشیا کلی و استافیلوکوکوس اورئوس تعیین و فعالیت ضد میکروبی آن ها با استفاده از منحنی زمان- کشندگی ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که درون پوشانی نانو ذرات اکسید روی با استفاده از سامانه های نانولیپوزومی با افزایش میزان نفوذ به داخل سلول میکروارگانیسم به صورت معنی داری سبب افزایش قدرت ضد میکروبی آن ها گردید(۰۵/۰p<). نانولیپوزوم حاوی نانوذرات اکسید­روی تولید شده به روش آب پوشانی لایه نازک در مقایسه با روش حرارتی قدرت ضد میکروبی بالاتری داشتند. بر طبق منحنی های زمان- کشندگی، طول فاز لگاریتمی باکتری­ های اشرشیاکلی (۸ ساعت) و استافیلوکوکوس اورئوس(۷ ساعت) در محیط کشت شامل نانولیپوزوم­های حاوی نانو ذرات اکسید­روی تولید شده به روش آب پوشانی لایه نازک با بالاترین نسبت لسیتین به نانوذرات اکسید (۲۵:۱ وزنی- وزنی) به ترتیب در مقادیر حداقل غلظت بازدارندگی به ۵ و ۴ ساعت و حداقل غلظت کشندگی  به ۲ و کمتر از یک ساعت کاهش یافت.
.


 

---

یکی از روش های مهم برای حفظ پایداری و خصوصیات عملکردی اسانس های گیاهی به عنوان یک منبع مفید ترکیبات زیست فعال در مقابل آسیب های محیطی، درون پوشانی آن ها در سیستم های نانوحامل مانند نانولیپوزوم است. در این مطالعه نانولیپوزوم حاوی اسانس پوست بالنگ بدون استفاده از حلال آلی سمی و با به کار بردن ترکیبات سلامتی بخش مانند روغن کنجد علاوه بر لسیتین برای اولین بار در فرمولاسیون تهیه شدند. میزان پایداری نمونه ها در طول ۳۰ روز نگهداری در دماهای ^ºC۴ و ^ºC۱۸-، با بررسی مقدار ماندگاری ترکیبات فنولی، تغییرات pH، عملکرد آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی تعیین گردید. نمونه های نانولیپوزومی اسانس های تقطیر با آب و کربن دی اکسید فوق بحرانی پوست بالنگ تهیه شده با غلظت های مختلف لسیتین- روغن دارای مقدار متفاوت pH و درصد ماندگاری فنول بودند و میزان آن ها با افزایش مدت زمان نگهداری در هر دو دمای آزمون کاهش یافت. توانایی مهارکنندگی DPPH  و فعالیت ضد میکروبی هر دو نوع اسانس پوست بالنگ بعد از درون پوشانی در نانولیپوزوم بهبود یافت. اما مقدار آن ها در هر دو دمای نگهداری با گذشت زمان کاهش یافت. نانولیپوزوم اسانس سیال فوق بحرانی پوست بالنگ به ترتیب با فرمولاسیون حاوی بالاترین و پایین ترین مقدار لسیتین- روغن در دمای نگهداری ^ºC۴، بهترین نتیجه را در این مطالعه نشان دادند. بنابراین اسانس پوست بالنگ می تواند با درون پوشانی در سیستم نانولیپوزوم تهیه شده از لیستین- روغن کنجد به دلیل بهبود فعالیت آنتی اکسیدانی و ضدمیکروبی و پایداری بالاتر آن در مقابل دمای نگهداری، به عنوان افزودنی عملگرای طبیعی موثر در صنایع غذایی مورد استفاده قرار گیرد.

---

در این پژوهش منحنی زمان – کشندگی اثر نانولیپوزوم­های حاوی نانوذرات­ اکسید­روی علیه باسیلوس سرئوس(ATCC ۱۱۷۷۸)  و سودوموناس آئروژینوزا (ATCC ۹۰۲۷) در محیط کشت آزمایشگاهی بررسی شد. دو روش آب پوشانی لایه نازک و حرارتی در تولید نانولیپوزوم­های حاوی نانوذرات اکسید­روی در نسبت­های مختلف لسیتین به نانو ذرات اکسید­روی (۵:۱، ۱۵:۱ و ۲۵:۱ وزنی- وزنی) مورد ارزیابی قرار گرفت. مقادیر حداقل غلظت بازدارندگی از رشد (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) نانولیپووزم­های حاوی نانوذرات اکسید روی در مقایسه با نانوذرات اکسید روی بدون پوشش علیه سویه­های باسیلوس سرئوس و سودوموناس آئروژینوزا تعیین گردید. نتایج نشان داد که استفاده از نانوذرات اکسید روی درون پوشانی شده در سامانه­های نانولیپوزومی به صورت معنی­داری قدرت ضد میکروبی آن ها را افزایش داد (۰۵/۰p<). نانولیپوزوم حاوی نانوذرات اکسید­روی تولید شده به روش آب پوشانی لایه نازک در مقایسه با روش حرارتی در بیشترین نسبت لسیتین به نانو ذرات اکسید­روی (۲۵:۱ وزنی- وزنی)، قدرت ضد میکروبی بالاتری داشتند. بر اساس منحنی های زمان- کشندگی، در حضور نانولیپوزوم­های حاوی نانو ذرات اکسید­روی تولید شده به روش آب پوشانی لایه نازک با نسبت لسیتین به نانوذرات اکسید (۲۵:۱ وزنی- وزنی)، طول فاز لگاریتمی باکتری­های باسیلوس سرئوس (۸ ساعت) و سودوموناس آئروژینوزا (۶ ساعت) به ترتیب در مقادیر حداقل غلظت بازدارندگی به ۳ و ۳ ساعت و حداقل غلظت کشندگی  به ۱ و کمتر از یک ساعت کاهش یافت