---

زمینه و اهداف: کاروتنوئیدها آنتی­اکسیدان­های زیستی بوده و در حفاظت بدن در مقابل بیماری­ها و پدیده پیری نقش مهمی ایفا می­کنند. کانتاگزانتین یکی از پرکاربردترین کاروتنوئیدها در صنعت و پزشکی می­باشد. هدف از این پژوهش، مطالعه خواص زیستی رنگدانه کانتاگزانتین و همچنین بهینه­سازی تولید آن در محیط کشت ارزان قیمت توسط سویه میکروبی مقاوم به اشعه دیتزیا ماریس بوده است.
مواد و روش­ها: کاروتنوئید باکتریایی، استخراج و خواص ضد باکتریایی، ضد توموری و سمیت سلولی آن بررسی شد. سپس با استفاده از روش شناسی سطح پاسخ اثر واسطه­های چرخه کربس و pH، بر تولید رنگدانه و زیست توده میکروبی در محیط کشت آب پنیر مورد بررسی قرار گرفت.
یافته­ها: حداکثر تولید رنگدانه به میزان ۵۴/۹۲ میلی­گرم بر لیتر در محیط کشت آب پنیر در pH ۸ و در حضور mM ۵/۱۲ از سیترات، گلوتامات، مالات، و سوکسینات توسط روش سطح پاسخ به دست آمد. رنگدانه فوق هیچ گونه اثر سمیت سلولی سمیتی بر رده­های سلولی Hela، HFB وMCF-۷   نشان نداد. به علاوه، رنگدانه فاقد خاصیت ضد باکتریایی بود.
بحث: سویه­های میکروبی مقاوم به اشعه، به دلیل پایداری آن ها و فعالیت آنتی اکسیدانی بالا کاندید بهتری در تولید رنگدانه­های میکروبی محسوب می­گردند. در این مطالعه، در جهت کاهش هزینه تولید کانتاگزانتین از محیط کشت آب پنیر استفاده شد. افزودن واسطه­های کربس در محیط کشت تخمیر، تولید رنگدانه توسط دیتزیا ماریس به طور چشمگیری افزایش داد.

---

ﮐﺎﻧﺘﺎﮔﺰاﻧﺘﯿﻦ مولکول کتوکاروتنوئید  ﻏﯿﺮاﺷﺒﺎع ﺑﻮده ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺣﺴﺎس اﺳﺖ. توسعه میکرو-نانو کپسولاسیون یکی از راهکار­هایی است که ترکیبات زیست فعال را در برابر شرایط نامناسب محیطی محافظت می­کند. در این مطالعه کانتاگزانتین با استفاده از پلیمر پروتئین آب پنیر با روش الکترواسپری ریزپوشانی شدند و با استفاده روش سطح پاسخ تاثیر چهار متغیر مستقل غلظت پروتئین آب پنیر، ولتاژ به کار رفته، نرخ ورودی و فاصله سر سرنگ و جمع کننده بر روی کارایی الکترواسپری کانتاگزانتین ارزیابی شد. بر اساس نتایج به دست آمده  توابع مطلوبیت بیشترین مطلوبیت با مقدار  ۹۳/۰ در غلظت پروتئین آب پنیر ۴/۳۹%، ولتاژkV ۵/۱۷، نرخ ورودی ۲/۲ mL/h ، فاصله سرسرنگ و جمع کننده cm۱/۱۷ تعیین شد.