---

نظر به کاربرد گسترده سموم دفع آفات نباتی در انواع محصولات کشاورزی و افزایش نگرانیهای مربوط به مخاطرات بهداشتی ناشی از سموم، میزان باقیمانده آفت کشهای کلره در صیفی جات به روش کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی در انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور در سال ۱۳۸۴ بررسی شد. تحقیق به روش توصیفی به منظور اندازه گیری انواع سموم tecnazene, endosulfan-sulphate, HCH-g, DDT, endosulfan (II), Quintozene, Endosulfan (I) و hexachlorobenzen در ۳۰ نمونه طالبی، خربزه و هندوانه انجام گرفت. پس از استخراج نمونه ها با حلال اتیل استات و تخلیص عصاره با ستون ژل تراوا با کارایی بالا (HPGPC)، شناسایی و تعیین میزان باقیمانده سموم با استفاده از روش کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی مجهز به آشکار ساز تله یونی (GC/ITMS) صورت گرفت. درصد بازاریابی و حد تشخیص سموم این روش به ترتیب %۹۵-۱۷۸ و ۰,۰۱-۰.۰۵ mgkg-۱ بود. داده ها نشان داد که نمونه های خربزه دارای سم endosulfan(II) به میزان ۰.۰۳-۰.۰۴ mgkg-۱ و نمونه های خربزه و طالبی دارای سم endosulfan-sulphate به ترتیب در مقادیر ۰.۰۳-۰.۰۴ mgkg-۱ و ۰.۰۵-۰.۰۷ mgkg-۱ بودند. هیچیک از نمونه ها دارای باقیمانده سموم کلره بیشتر از حداکثر مجاز باقیمانده (MRLs) تعیین شده به وسیله Codex Alimentarius FAO/WHO نبودند. کاربرد این روش در تعیین باقیمانده سموم صیفی جات موفقیت آمیز بوده و نتایج قابل اعتماد و دقیقی را برداشته است.

---

  چکیده دریافت زیاد اسید های چرب ترانس یک عامل خطر مهم در افزایش خطر بیماری های گوناگون به ویژه بیماری های قلبی-عروقی است. منابع عمده دریافت اسید های چرب ترانس شامل غذاهای تهیه شده با روغن های جامد هیدروژنه شده، برخی محصولات قنادی و مارگارین ها هستند. این مطالعه به منظور تعیین درصد چربی و میزان اسید های چرب،  به ویژه اسید های چرب ترانس موجود در شیرینی های دانمارکی در شهر تهران صورت گرفت.نمونه های شیرینی دانمارکی از ۳۰  فروشگاه قنادی،در شهر تهران که بطورکاملا تصادفی انتخاب شده بودند تهیه شد. چربی نمونه ها با استفاده از تبخیر کننده چرخشی و فشار کم ( روتاری ) و پروفایل اسید های چرب آن ها به روش کروماتوگرافی گازی ( G.C ) اندازه گیری شده و متوسط مقدار آنها در شیرینی­های تولیدی شهر تهران برآورد شد. به طور میانگین ۵/۰±۵/۲۹ درصد از وزن شیرینی های دانمارکی تولید شده در شهر تهران را چربی تشکیل می دهد. همچنین به طور میانگین ۷۵/۰±۳/۲۲ درصد از چربی استخراج شده از نمونه های شیرینی دانمارکی را اسید های چرب ترانس  تشکیل می دادند و میانگین اسید های چرب اشباع در نمونه ها نیز ۷۸/۰±۲/۳۴ درصد بود.با توجه به اینکه هر عدد شیرنی دانمارکی حدود ۶۰ گرم وزن دارد میزان کل چربی آن برابر ۱۸ گرم است که ۴ گرم از این مقدار را اسیدهای چرب ترانس تشکیل می دهد ، در نتیجه دریافت اسیدهای چرب ترانس در اثر مصرف شیرینی های دانمارکی حدود دو برابر حد مجاز توصیه شده برای دریافت روزانه آنها از کل رژیم غذایی است ، همچنین میزان اسید های چرب اشباع نیز در نمونه ها قابل توجه است. بنابراین توجه بیشتربه بهبود مواد و فرایندهای تولید این محصولات پرمصرف ضروری به نظر می رسد.

---

اهداف: در این مطالعه تاثیر غلظت های ۱-۵۰ میلی گرم بر لیتر نانوذره نقره کلوئیدی بر رشد ریزجلبک N. oculata بررسی گردید و پس از تعیین EC۵۰  (۸۸/۲۰ میلی گرم بر لیتر)، پروفایل اسیدهای چرب و شاخص های سوخت زیستی این ریزجلبک در غلظت ۲۵  میلی گرم بر لیترنانوذره نقره بررسی گردید.
 
مواد و روش ها: در این پژوهش ریزجلبک N. oculata به علت رشد سریع و توانائی سنتز مقادیر بالای لیپید برای تولید سوخت زیستی انتخاب شد. این ریزجلبک در شرایط آزمایشگاهی به مدت ۷۲ ساعت تحت تیمار نانوذرات نقره کلوئیدی قرار گرفت. جذب نوری ریزجلبک و پروفایل اسیدهای چرب به ترتیب با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتری و کروماتوگرافی گازی بررسی شد. تحلیل آماری داده‌های رشد با آزمون تحلیل واریانس‌ و مقایسه میانگین با آزمون چنددامنه‌ای دانکن در سطح احتمال ۵ %  انجام گرفت.
یافته ها: رشد ریزجلبک N. oculata در غلظت های ۵-۵۰ میلی گرم بر لیتر نانوذره نقره کاهش یافت. همچنین افزایش میزان اسیدهای چرب اشباع (SFAs) و اسیدهای چرب چند غیر اشباعی (PUFAs) و کاهش میزان اسیدهای چرب تک غیر اشباعی (MUFAs) در پاسخ به غلظت ۲۵ میلی گرم بر لیتر نانوذره نقره در مقایسه با کنترل مشاهده شد. شاخص های مهم در پایداری اکسیداتیو سوخت زیستی شامل LCSF، CFPP و CP در ریزجلبک در معرض نانوذره نقره افزایش یافت در حالی که مقدار شاخص DU کاهش یافت. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که علیرغم سمیت نانوذرات نقره، این نانوذره می تواند باعث افزایش پایداری سوخت زیستی حاصل از ریزجلبک N. oculata گردد.


 

---

تولید مواد مؤثره گیاهان دارویی از طریق کشت‌های سلولی اهمیت زیادی برای مطالعه و دستیابی به این منابع ارزشمند دارد. آب‌بشقابی (Centella asiatica L.) از جمله گیاهان دارویی ارزشمندی است که به‌دلیل وجود خواص دارویی با ارزش و پراکنش محدود، بسیار ارزشمند است. کاربرد کشت سلول‌های غیرتمایزیافته از جمله کالوس و کشت سوسپانسیون سلولی یک راهکار زیست‌فناوری برای تولید ترکیبات ارزشمند ایجاد کرده‌است. در این مطالعه تولید سلول‌های حاصل از کشت سوسپانسیون از کالوس آب‌بشقابی و شناسایی ترکیبات فرار آن‌ها به‌وسیله دستگاه GC/MS مورد بررسی قرار گرفت. مطالعه الگوی رشد سلولی براساس وزن تر، وزن خشک و شمارش سلولی در دوره زمانی ۴۲ روزه نشان داد افزایش سلول‌ها از روز پنجم پس از بازکشت شروع و مرحله تصاعدی آن تا روز شانزدهم ادامه داشت. در روز شانزدهم بیش‌ترین میزان وزن تر (۶۸۴/۰ گرم)، خشک (۰۵۷/۰ گرم) و تعداد سلول (۸۸۰۰۰ سلول در هر ۱ میلی‌لیتر) به‌دست آمد و پس از آن سلول‌‌ها تا روز ‌بیست‌ودوم وارد مرحله سکون شدند. بعد از عبور از مرحله سکون کاهش تدریجی رشد سلولی مشاهده شد. هم‌چنین نتایج آنالیز عصاره‌ها نشان داد کالوس و کشت سوسپانسیون سلولی قادر به تولید ترکیبات متفاوتی از گیاه مادری هستند. در گیاه، کالوس و کشت سوسپانسیون سلولی به‌ترتیب ۱۷، ۶ و ۱۳ ترکیب شناسایی شد. از میان ترکیبات موجود در عصاره‌ها نئوفیتادین، استیگماسترول و بتاسیتوسترول ترکیباتی مشابه در عصاره‌های گیاه و کشت سوسپانسیون بودند، هم‌چنین اکتادیکانوئیک اسید و اورس-۱۲-ان-۲۸-اوئیک اسید به‌صورت مشترک در کالوس و کشت سوسپانسیون سلولی وجود داشت.

---

اسید لینولئیک مزدوج(CLA) و کلسترول دو ترکیب تغذیهای مهم میباشند که به طور طبیعی در مواد غذایی مشتق شده از نشخوارکنندگان یافت میشوند. در این تحقیق، میزان ایزومر ۹- سیس،۱۱- ترانس اسید لینولئیک مزدوج که فعالترین ایزومر از نظر بیولوژیکی شناخته شده است و نیز میزان کلسترول در تعدادی از محصولات شناخته شده و پرمصرف لبنی و گوشتی در بازار ایران، از طریق آنالیز با کروماتوگرافی گازی تعیین شد و علاوه برآن، میزان دریافت روزانه CLA و کلسترول از طریق مصرف این محصولات تخمین زده شد. نتایج نشان داد که میزان ایزومر ۹- سیس،۱۱- ترانس در محصولات لبنی، دامنهمتغیری از ۳/۰ درصد(پنیر پروبیوتیک) تا ۲/۱ درصد (کره)، در نمونههای گوشتی از ۱۶/۰ (گوشت مرغ) تا ۵/۱ درصد (گوشت بره) و در فراوردههای گوشتی از ۰۵/۰ (سوسیس مرغ) تا ۵/۰ درصد (کوکتل بلغاری) را شامل میشد. از طرف دیگر، میزان کلسترول در محصولات لبنی از ۷۱ میلیگرم در ۱۰۰ گرم چربی در شیر گاو پاستوریزه تا ۴۶۰ میلیگرم در ۱۰۰ گرم چربی در پنیر پروبیوتیک، در نمونههای گوشت، از ۱/۱۷ میلیگرم در ۱۰۰ گرم گوشت گوساله تا ۶/۵۸ میلیگرم در ۱۰۰ گرم گوشت بره و در فراورده های گوشتی، از ۴/۱۸ میلیگرم در ۱۰۰ گرم کوکتل بلغاری تا ۵/۹۴ میلیگرم در ۱۰۰ گرم هات داگ پنیری متغیر بود. با در نظر گرفتن نتایج این تحقیق، میزان تقریبی دریافت روزانه برای هر فرد بالغ ایرانی برای CLA و کلسترول به ترتیب ۴۳/۰ گرم و ۴/۱۵۳ میلیگرم تخمین زده شد.

---

امروزه اسانس بادرنجبویه به دلیل دارا بودن فعالیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی جهت افزودن به سامانه های غذایی و زیستی مورد توجه زیادی قرار گرفته است. هدف از این پژوهش بررسی میزان رهایش اسانس بادرنجبویه انکپسوله شده با وی پروتئین ایزوله و سدیم کازئینات در ماست بوسیله روش ریز استخراج مایع - مایع پخشی و کروماتوگرافی گازی می باشد. در این مطالعه نمونه های ماست با درصد های مختلف اسانس )۰، ۰/۷۵ و ۱/۵ گرم در لیتر (انکپسوله شده به روش سونیکاسیون تهیه شدند. اثر دو فاکتور زمان نگهداری (۱، ۱۱ , ۲۱ روز) و در صد افزودن اسانس انکپسوله بر روی پروفیل کروماتوگرافی گازی و نیز میزان رهایش اسانس بادرنجبویه توسط طرح آماری مرکب مرکزی[۱] بررسی شد. از نمونه های ماست حاوی درصدهای مختلف اسانس انکپسوله شده، مقدار ۱۰ گرم ماست سانتریفوژ شده و قسمت مایع آن از فیلتر سرسرنگی عبور داده شد. اسانس رهایش شده به داخل ماست (از قسمت مایع) بوسیله روش ریز استخراج مایع - مایع پخشی استخراج شده و به دستگاه کروماتوگرافی گازی تزریق شده و پروفیل کروماتوگرافی آن (مجموع سطح زیر پیک و مجموع ارتفاع پیک) بررسی شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد ارتباط معنی داری بین سطح زیر پیک و ارتفاع پیک های کروماتوگرافی گازی و میزان اسانس رها شده به درون ماست برقرار می باشد. با بررسی سطح زیر پیک کروماتوگرافی می توان میزان رهایش اسانس به داخل ماده غذایی را تخمین زده و از روی آن سرعت رهایش را نیز بررسی کرد.

---

کفیر نوعی نوشیدنی لبنی با عطر و طعم بی­نظیر و خاص است که به­طور سنتی از تخمیر شیر توسط دانه های کفیرکه مجموعه همزیستی از باکتری­ها و مخمرها است تولید می­شود. جداسازی فازی در طول نگهداری کفیر منجر به ظاهری نامطلوب شده و به عنوان یک نقص شناخته می­شود که با ایجاد پیوندهای عرضی بین پروتئین­های شیر می­توان آن­ را کنترل کرد. در این تحقیق افزودن آنزیم ترانس گلوتامیناز میکروبی به کفیر جهت کاهش آب­اندازی و تاثیر بر ترکیبات معطر آن طی مدت یک ماه نگهداری در دمای یخچال با استفاده از روش ریز استخراج با فاز جامد به همراه دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف­نگارجرمی بررسی گردید. نتایج نشان داد که افزودن آنزیم ترانس­گلوتامیناز میکروبی تاثیر معنی­داری بر آب­اندازی کفیر داشت و موجب کاهش چشمگیری در جداسازی فازی کفیر طی نگهداری شد. در مجموع، ۵۱ ترکیب از نمونه­های کفیر توسط ریزاستخراجی فازجامد متصل به گازکروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی جداسازی و شناسایی شد. بیشتر ترکیبات فرار شناسایی شده به­ترتیب شامل اسیدها، الکل­ها، کتون­ها، استرها و آلدئیدها بودند. نتایج نشان داد که زمان نگهداری تاثیر معنی­داری بر مقادیر ترکیبات معطر کفیر داشت به طوری­که برخی ترکیبات فرار افزایش و برخی ترکیبات طی دوره نگهداری کاهش یافتند. آنزیم ترانس­گلوتامیناز در مقادیر ترکیبات فرار به­جز در مقدار الکل­ها تاثیر معنی­داری نداشت. یافته­های این تحقیق تبیین کرد که مقادیر کل ترکیبات الکلی و اسیدی به همراه گاز دی­اکسیدکربن طی نگهداری افزایش یافت. از طرفی مقادیرکل ترکیبات کتونی، آلدئیدی و استری در کفیر طی زمان نگهداری کاهش یافت. براساس یافته های این تحقیق، می­توان نتیجه گرفت که استفاده از آنزیم ترانس­گلوتامیناز میکروبی بدون آن­که تاثیر معنی­داری بر خصوصیات ترکیبات معطر کفیر داشته باشد موجب کاهش آب­اندازی آن طی نگهداری می­شود.

---

در این پژوهش یک روش معتبر و مؤثر برای آنالیز همزمان ۲۴ نوع هیدروکربن آروماتیک چند حلقه‌ای در نمونه‌های نان بربری سنتی تنوری و فرپز (نیمه صنعتی) با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز طیف سنج جرمی راه‌اندازی گردید. آماده‌سازی نمونه بر اساس روش QuEChERS[۱] انجام شد و روش تدوین شده پس از اعتبار سنجی برای آنالیز نمونه‌های نان به کار گرفته شد. برای بررسی اثر ماتریکس، شیب منحنی کالیبراسیون ترسیم شده با استانداردهای PAH­ در حلال خالص استونیتریل  (calibration curve Solvent-based) و شیب منحنی کالیبراسیون اسپایک شده در نمونه‌ی بلانک (Spiked calibration curve) مقایسه شد. در بین ۲۴ ترکیب آنالیز شده، ۲۲ ترکیب (%۹۱) دارای اثر ماتریکس افزایشی و ۲ ترکیب (%۸) دارای اثر ماتریکس کاهشی بودند. در نتیجه به منظور غلبه بر اثر ماتریکس از منحنی کالیبراسیون اسپایک شده استفاده شد.  شیب منحنی کالیبراسیون برای هر آنالیت در دامنه‌‌‌‌ی غلظت ng/g ۵۰۰- ۱۰ به صورت خطی، با ضریب همبستگی (R^۲) ۹۹۹/۰-۹۹۰/۰ بود. حد تشخیص (LOD) و حد تعیین مقدار (LOQ)،  به ترتیب ng/g ۴۹/۱-۱۴/۰ و ng/g ۹۱/۴-۴۶/۰ محاسبه گردید. میانگین درصد بازیافت در سه سطح اسپایک (ng/g ۲۰۰، ۵۰، ۲۵) در سه روز متوالی (۳ تکرار در هر روز) با دامنه ۱۱۱-۸۶ درصد و انحراف استاندارد نسبی ۵۷/۱۱-۸۵/۲ (RSD<۲۰%) بود. نتایج آنالیز نمونه­های نان با روش معتبر شده نشان داد که در ۹ نمونه (۴۵%) نان بربری تنوری سنتی، ترکیب نفتالن با میانگین  ng/g۸۹/۱±۳۴/۴۶ ردیابی شد و در نان­های بربری فرپز هیچ ترکیبی ردیابی نشد. تمامی مقادیر مثبت شناسایی شده از حدود قانونی اتحادیه اروپا برای غذاهای فرایند شده بر پایه غلات (۱,۰ ng/g) بیشتر بود. نتایج نهایی نشان داد که تماس با حرارت مستقیم شعله گاز  در نان بربری می­تواند سبب ایجاد ترکیبات آروماتیک شود.

---

خرمالو وحشی (خرمندی) با نام علمی Diospyros lotus دارای ویژگی­های سلامت بخش فراوانی است که این ویژگی­ها عمدتا به ترکیبات زیست فعال موجود در آن نسبت داده می شود. در مطالعه حاضر، ویژگی­های آنتی اکسیدانی و ضد باکتریایی شیره خرمالو وحشی مورد بررسی قرار گرفت و شناسایی ترکیبات عصاره به کمک دستگاه کروماتوگرافی گازی توام با طیف سنجی جرمی (GC-MS) صورت پذیرفت. محتوای فنل تام و فلاونوئیدی و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها اندازه‌گیری شد. فعالیت ضد میکروبی بر روی چهار باکتری به روش دیسک دیفیوژن انجام شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان دهنده محتوای بالای فنل تام و ترکیبات فلاوونوئیدی در شیره خرمالوی وحشی بوده است. بررسی خواص آنتی اکسیدانی شیره خرمالوی وحشی نیز نشان دهنده ویژگی بالای آنتی اکسیدانی آن بوده است. میزان مهار تشکیل رادیکال DPPH توسط شیره خرمالوی وحشی در غلظتهای ۸۰۰، ۴۰۰، ۲۰۰، ۱۰۰ و ۵۰ میلی گرم/میلی لیتر از DPPH به ترتیب برابر با ۰/۸۲%، ۵۳/۶۱%، ۵۱/۵۳%، ۵۲/۳۲% و ۳۱/۱۸% بوده است. خواص ضدمیکروبی شیره خرمالوی وحشی به ویژه در رقت های بالا نظیر ۵۰ و ۱۰۰اثرات مهارکننده گی بالایی بر روی رشد سویه های مختلف از جمله اشریشیاکلی، سالمونلا تیفی موریوم، استافیلوکوکوس ارئوس و باسیلوس سرئوس داشت. نتایج حاصل از شناسایی ترکیبات شیمیایی نشان داد که شیره خرمالو وحشی حاوی مقادیر بالایی از قند و اجزای عملکردی مانند گروه اپوکسی متانو تری متیل (۷۷/۱۷%)، فوران کربوکسی آلدئید (۰۱/۱۷%) و متیل ایندول (۰۲/۱۱%)  می­باشد که در ویژگی های آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی آن موثر می باشند.

---

       جهت کاهش زیان‌های اقتصادی و خطرات جانی ناشی از عوامل بیماری‌زای میکروبی، استفاده از مواد طبیعی به عنوان ترکیبات ضدمیکروبی روشی موثر برای کنترل حضور باکتری‌های بیماری‌زا به نظر می‌رسد. در این پژوهش، ابتدا ترکیبات شیمیایی اسانس پیاز با دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف­سنج جرمی تعیین گردید. از روش­های انتشار در آگار و چاهک آگار جهت بررسی قطر هاله عدم رشد، روش رقت‌سازی در چاهک (میکروبراث دایلوشن) جهت اندازگیری حداقل غلظت مهارکننده رشد و همچنین از روش پورپلیت برای حداقل غلظت کشندگی استفاده شد. در مجموع ۲۰ ماده فرّار شیمیایی (تقریباً ۱۰۰ درصد ترکیبات اسانس پیاز) شناسایی شد. ترکیبات Trisulfide dipropyl، Disulfide dipropyl،n-Decane  و Furfuryl methyl sulfide به ترتیب با ۶۷/۲۰، ۱۸/۱۶، ۵۱/۱۳ و ۲۳/۱۰ درصد اجزای اصلی تشکیل دهنده اسانس پیاز بودند. نتایج آزمون چاهک آگار نشان داد که اسانس پیاز بیشترین و کم­ترین تاثیر را به ترتیب بر باکتری گرم مثبت استافیلوکوکوس اورئوس با قطر ۱۵ میلی­متر و باکتری گرم منفی سودوموناس ائروژینوزا با قطر ۱۰ میلی­متر داشت. نتایج آزمون حداقل غلظت مهارکنندگی از رشد اسانس پیاز برای استافیلوکوکوس اورئوس، لیستریا اینوکوا، اشرشیا کلی، سالمونلا تیفی، سودوموناس ائروژینوزا و کاندیدا آلبیکنس به ترتیب ۵۱۲، ۵۱۲، ۵۱۲، ۵۱۲، ۵۱۲ و ۱۰۲۴ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. به طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که اثر ضدمیکروبی اسانس پیاز تا حدودی بسته به نوع میکروارگانیسم می‌تواند متفاوت ‌باشد.

---

ریزپوشانی با هدف حفاظت ترکیبات فرار و حساس به واکنش‌های شیمیایی صورت می‌گیرد. مدلسازی فرایند می‌تواند در ارزیابی و پیش‌بینی تاثیر شرایط موثر بر ویژگی‌های کیفی محصول مناسب کارآمد باشد.
برای بررسی تأثیر غلظت مواد دیواره، نسبت پروتئین به پلی­ساکارید و مدت زمان اعمال امواج فراصوت بر راندمان ریزپوشانی، فنولیک کل، ظرفیت آنتی اکسیدانی و ترکیبات فرار ریزکپسول‌ها، نانوامولسیون اسانس آویشن باغی در فاز آبی حاوی ترکیب پروتئین (کازئینات سدیم) و پلی­ساکارید (مالتودکسترین و نشاسته اصلاح شده) با کمک امواج فراصوت فراهم شد. مدل­سازی متغیرهای وابسته به روش سطح پاسخ و شبکه عصبی مصنوعی صورت گرفت.
نتایج نشان داد افزایش غلظت مواد دیواره و نسبت پروتئین به پلی­ساکارید باعث بهبود حفظ ترکیبات فرار و ظرفیت آنتی اکسیدانی اسانس ریزپوشانی شده گردید. با افزایش نسبت پروتئین به پلی­ساکارید و مدت زمان امواج فراصوت، راندمان ریزپوشانی افزایش یافت. نتایج مدل­های حاصل از اثر متقابل سطح پاسخ و شبکه عصبی بیانگر حفظ و ابقای ترکیبات فنولیک کل، ظرفیت آنتی اکسیدانی و افزایش راندمان ریزپوشانی در مقادیر بالاتر متغیرها بود. ریز کپسول تولیدی شامل ۲۰% مواد دیواره، ۳۱% نسبت پروتئین به پلی­ساکارید و ۹۷ sزمان امواج فراصوت از نقطه نظر راندمان ریزپوشانی و ترکیبات فرار به عنوان بهترین تیمار معرفی شد. نتایج تجربی حاصل از آزمایشات با شرایط بهینه نشان دهنده عملکرد مناسب و هم‌سوی هر دو روش سطح پاسخ و شبکه عصبی و برتری شبکه‌ عصبی مصنوعی در پیش‌بینی متغیرهای موردنظر است.

---

از مهمترین ترکیبات استرولی گیاهی، فیتواسترول­ها می­باشند. در فراورده‌های شیر برای مقادیر فیتواسترول‌ها حدمجاز در نظر گرفته شده است. این مطالعه با هدف شناسایی و تعیین میزان فیتواسترول‌ها در ماست‌های توزیعی در شهر تهران به روش کروماتوگرافی گازی بدون مشتق­سازی انجام شد. تعداد ۶۰ نمونه ماست شامل ۲۰ نمونه ماست پاستوریزه پرچرب، ۲۰ نمونه ماست پاستوریزه خامه‌ای و ۲۰ نمونه ماست سنتی پرچرب از دی ‌ماه تا اسفند ماه سال ۱۴۰۰ از مراکز عرضه فرآورده‌های لبنی در شهر تهران به صورت تصادفی جمع‌آوری شد. میزان کلسترول و چهار ترکیب فیتواسترولی شامل براسیکااسترول، کمپسترول، استیگمااسترول و بتاسیتوسترول به روش کروماتوگرافی گازی بدون مشتق­سازی تعیین گردید. نتایج نشان داد مجموع استرول‌ها در ماست پرچرب، ماست خامه‌ای و ماست سنتی به‌ترتیب ۷۹/۰۸±۵۵/۵۰۴، ۸۷/۲۱±۵۱/۸۱۶ و ۲۲/۴۱±۸/۳۳۲ میلی‌گرم در ۱۰۰ میلی‌لیتر بود. بیشترین درصد کلسترول مربوط به ماست خامه‌ای به میزان  ۶۵/۰±۷۵/۵۴ درصد و کمترین میزان متعلق به ماست سنتی با ۶۵/۰±۵۷/۴۶ درصد بود(۰۵/۰ > p ). همچنین بیشترین درصد فیتواسترول در ماست سنتی به میزان ۵۸/۰±۴۰/۵۳ درصد بود و اختلاف معنی‌داری با سایر انواع ماست داشت(۰۵/۰ > p ). نتایج نشان داد که در همه نمونه‌ها مجموع فیتواسترول‌ها، بیش از حد مجاز (۳ درصد) استاندارد ملی بود. باتوجه به نتایج، در انواع ماست های توزیعی در شهر تهران از روغن های گیاهی استفاده می‌شود که برخلاف استاندارد ملی ایران می­باشد. از این رو بررسی دوره­ای و منظم ماست­های توزیعی از نظر میزان فیتواسترول­ها باید در طول سال توسط ارگان­های نظارتی انجام گیرد و از تضییع حق مصرف­کنندگان جلوگیری شود.
 

---

فروریپیا یکی از جنس‌های خانواده‌ی چتریان است. تنها یک گونه از این جنس (اناریجه) در ایران گزارش شده است. در اکثر نقاط شمال ایران از برگ‌های تازه و جوان گیاه در تهیه‌ی بسیاری از غذاهای محلی استفاده می‌شود. علیرغم استفاده‌های گسترده‌ی این گیاه دارویی، تا‌کنون تحقیقات کمی بر روی آن صورت گرفته است. در این تحقیق ترکیبات شیمیایی و خاصیت ضد‌میکروبی اسانس گونه‌ی وحشی و کاشته شده‌ی گیاه ارزیابی و مقایسه شدند. با استفاده از کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی طیف سنجی جرمی در اسانس گیاه کاشته شده تعداد ۵۳ ترکیب، که ترکیبات عمده مایرسنون (%۴۰/۲۷)، لیمونن (%۶۰/۱۸)، ترپینولن (%۷۰/۱۴) و توتارولون (%۳۵/۷) و در گیاه وحشی تعداد ۷۲ ترکیب شناسایی شدند که عمده‌ی ترکیبات مایرسنون (%۹۵/۳۶)، لیمونن (%۶۲/۱۳)، ترپینولن (%۰۴/۱۱)، بتا-پینن (%۶۹/۷) بودند. همچنین فعالیت ضد‌باکتریایی و ضد‌قارچی این اسانس‌ها بر روی شش عدد باکتری و قارچ اندازه‌گیری شدند. باکتری گرم مثبت استافیلوکوکوس اورئوس با MIC بین ۲-۱ میکروگرم بر میلی‌لیتر بیشترین اثر را نشان داد. نتایج این تحقیق نشان دادکه ترکیبات عمده‌ی اسانس در هر دو گونه‌ی وحشی و کاشته شده تقریبا یکسان بودند. همچنین اینطور به نظر می‌رسد که کاشتن تنها بر روی بازده‌ی اسانس تاثیر دارد و بر روی ترکیبات شیمیایی اسانس تاثیری نداشته و آن‌ها ثابت باقی می‌مانند.